Garifuna

De Garifuna (Plural in de Garifuna-Spraak Garinagu) sünd en Volksgrupp in Zentraalamerika. To de Garifuna tellt över 100.000 Lüüd. Dat Volk hett sik billt, nadem de Kariben, de in de Karibik inheemsch weren, swarte Slaven ut Westafrika opnahmen hebbt. De Naam bedüüdt in de Spraak von de Garifuna „Yamseter“.

Historie

Wohrschienlich weer de Anfang von de Garifuna dat Johr 1635, as bi St. Vincent twee Slavenscheep Schippbrook leden hebbt. De Afrikaners kunnen flehn un sünd bi de Kariben ünnerkamen. Mit de Tied hebbt de beiden Gruppen sik mischt.

De Geschicht von de Garifuna op St. Vincent weer von de franzöösch-engelsche Kunkurrenz präägt un besünners von de Slavenweertschop: De Garifuna, de dat ok dör de franzöösch-engelsche Kunkurrenz schafft hebbt, jemehr Unafhängigkeit to wohren, un de mit de franzööschen Siedlers över en ganze Tied in Freden tohoopleevt hebbt, sünd von de Briten minnachtig ankeken worrn, nadem de Briten dat Eiland 1795 in Besitt nahmen harrn. För de Briten weren de Garifuna en Bispeel för Swarte, de in Freeheit leven deen, wat de Briten bang maken dee, dat dat annere Slaven anschünnt. De Karibenkrieg twüschen Briten op de een Sied un Garifuna un Franzosen op de annere Sied güng 1796 so ut, dat Garifuna un Franzosen verloren hebbt. De Garifuna sünd – tohoop mit welk annere opsternaatsche Slaven – toeerst op dat Eiland Baliceaux bröcht worrn. Dor sünd mehr as 50 % von de Fungenen doodbleven. An’n 20. Februar 1797 sünd 2248 „swarte Kariben“ (Black Caribs) von de Briten von Baliceaux na dat Eiland Roatán vör de Küst von Honduras bröcht worrn. Von dor hebbt sik de Garifuna later op de Bay Islands utbreedt. Üm 1832 sünd vele Garifuna na Belize utwannert.

Kultur

Garifuna bi en Stratenfest in Guatemala

Jemehr Spraak, dat Igñeri, höört to de amerikaansche Arawak-Spraakfamilie un wiest bi de Wöör vör allen karibische Wuddeln un Övernahmen ut dat Franzöösche, dat Engelsche un dat Spaansche. De enkelten Övernahmen ut afrikaansche Spraken stammt vör allen ut dat Yoruba von Süüdwestnigeria. De religiös-kulturelle Överleverung is vör allen westafrikaansch.

Von Karibisch Herkamen sünd blangen de Spraak ok bestimmte Danzformen so as de Krinkdanz un to’n Deel de Punta-Danz, welk Sagen un enkelte rituelle Praktiken, de vondaag noch in vergliekbore Form bi welk Amazonasstämm to finnen sünd. Annere religiöse Praktiken un Överleverungen un de Parranda-Musik wiest Verwandtschop mit ole westafrikaansche Kultformen un Praktiken (ut de Religionen von de Yoruba, de Mandé oder de Aschanti). Dorto höört, dat Ahnen verehrt warrt, wat sik in en dree bet veer Daag lang Ritual wiest, dat Dügü heet un in dat de Ahnengeister ropbesworen warrt. De ethnoloogschen Debatten to dat Herkamen von enkelte Överleverungen sünd aver noch nicht toenn un dat is nich jümmer kloor, wat von afrikaansch Herkamen is un wat indiaansch.

Spraak, Danz un Musik von de Garifuna sünd von de UNESCO 2001 as en Meesterwark von dat mündliche un immaterielle Arv von de Minschheit goodkennt un 2008 in de Repräsentative List von dat immaterielle Kulturarv von de Minschheit opnahmen worrn.

Laag vondaag

De över 100.000 Garifuna leect vondaag in Belize, wo se üm un bi 7 % von de Inwahners utmaakt, in Guatemala, Honduras un Nicaragua. De gröttste Deel leevt an de Küst, faken as Fischers oder as Arbeiders in de Bananenplantaaschen. En Barg Garifuna leevt nu ok in de Diaspora in de USA, vör allen in de Stadt New York.

De Garifuna snackt blangen Igñeri ok Engelsch oder Spaansch (afhängig von dat Land un de Region).

Literatur

• Ève Demazière: Les cultures noires d'Amérique Centrale. Karthala, 1994
• Barbara A.T. Flores: Religious education and theological praxis in a context of colonization: Garifuna spirituality as a means of resistance (Ph.D. Dissertation, Garrett/Northwestern University, Evanston, Illinois), 2001
• N. L. Gonzalez: The Garifuna of Central America. In: Samuel M. Wilson (Hrsg.): The Indigenous People of the Caribbean. S. 197–205, 1997
• Salvador Suazo: Conversemos en garífuna. Tegucigalpa 1994

Weblenken

Garifuna. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.