Francesco Cavalli
Francesco Cavalli, an un for sik Pier Francesco Caletti-Bruni (* 14. Februar 1602 in Crema; † 14. Januar 1676 in Venedig) is en Komponisten un Orgelspeler ut de Barocktied in Italien ween. Hüdigendags is he sunnerlich for siene Opern bekannt.
Leven
[ännern | Bornkood ännern]Cavalli sien Vader Giovanni Battista Caletti (1577 - um 1642) weer Kapellmeester un Orgelspeler an den Dom vun Crema, wat dormols to de Republik Venedig tohöörn dö. Bi em hett Cavalli sien eersten Unnerricht kregen. De veneziaansche Gouvernöör vun Crema, Federigo Cavalli, nümmt em unner siene Flunken un bringt em na Venedig. Vun düssen Cavalli hett he as Opernkomponisten later den Naam annahmen. 1616 stellt Claudio Monteverdi em as Singer an'n Markusdom in Venedig an, toeerst as Jungssopran, later as Tenor. 1620 warrt he bavenhen noch Orgelspeler an de Karken San Giovanni e Paolo (S. Zanipolo). Dor maakt he eerst Bott, as he 1630 de rieke Weetfro Maria Schiavina heiraden deit. De Ehe blifft sunner Kinner un siene Fro starvt 1652.
_from_Campo_San_Zanipolo.jpg)
1639 warrt he tweeten Organisten an San Marco. he hett dor en Wettstriet üm wunnen. In dat sülvige Johr föhrt he sine eerste Oper Le Nozze di Teti e di Peleo an dat Teatro San Cassiano up. Düt Theater weer dat eerste apentliche Operhuus in Venedig un weer twee Johre vördem grünnt wurrn. 1641 warrt La Didone upföhrt, de ehr Libretto vun Giovanni Francesco Busenello stammt. Düsse Busenello harr ok dat Libretto för Minteverdi siene Incoronazione di Poppea schreven.[1]
1642 fangt he an un arbeit' tohopen mit den Librettoschriever Giovanni Faustini (1615-1651). Dat eerste Wark vun de beiden is La virtù de' strali d'Amore un dat leste, wat se tosamen maakt hefft, is de Oper La Calisto, in dat Johr, wo Faustini starven deit. Midderwielen is Cavalli ok in annere Länner bekannt wurrn. Siene Oper Egisto warrt 1646 in Paris upföhrt, siene Oper Orione 1653 in Mailand bi de Wahl vun Ferdinand IV. to'n röömschen König. Mit de Tied is Antonio Cesti sien Gegenspeler wurrn.
Kardinal Mazarin, de Kanzler vun Frankriek hett em na Paris inlaadt un so reist he dor in'n April 1660 hen. He scholl vunwegen de Hochtied vun Ludwig XIV. mit Maria Theresia vun Spanien Opern in de Stadt upföhren. Man so dat is denn doch allens ganz anners kamen, as dat plaant weer. Mazarin weer storven, as he just ankamen weer. Un Jean-Baptiste Lully kungel achtern rum gegen em an. Düsse Lully ut Florenz scholl to de Opern noch Balletts hento komponeern.[2] Vunwegen allerhand Problemen is de Oper „Ercole amante“ (De verleevte Herkules) nich bitieds ferdig wurrn. Ok dat nee Theater weer noch nich so wiet. So möss denn Cavalli siene Oper Xerxes an'n 22. November 1660 in de Billergalerie vun den Louvre upföhrt weern. Mit düsse Oper weer Cavalli al ummer goot ankamen. Hier geev dat vörweg avers en franzöös'sche Ouverture un, an de Stäe vun Chören, Lully siene Balletts.
De Ercole Amante is denn eerst annerthalv Johr later in den Palais des Tuileries upföhrt wurrn. De Oper hett mehr, as sess Stunnen duert. Twuschendör is danzt un eten wurrn. Tominnst 21 Balletts weern dor mit bi.[3] Lully hett de Balletts komponeert un dirigeert. De Sünnkönig hett mitdanzt. Dat Ballett Hercule amoureux is in de Geschicht vun de Musik ganz wat Besunners. Dor hett de König to'n tweeten Mol as Apollo mitdanzt.[4] In den lesten Akt, in dat Ballett Royal des sept Planetes is Louis XIV. glieks dreemol uptreden un hett mitdanzt: As Mars, as Pluto un as Sunne. As he danzen dö, hett de Hoff ropen: „Lang leve de Sünnkönig“. Dor harr he sien Ökelnaam weg un scholl dor sien ganzet Leven bi blieven. Över Lully siene Balletts hefft de Lüde jucheit, man Cavalli siene Oper hefft se doch trüchhöllern upnahmen, to'n Deel dorüm, dat se up Italieensch sungen wurrn is.
1662 kehr Cavalli wedder torüch na Venedig. Vunwegen dat de Sake in Paris nich goot lopen weer, woll he an un for sik nix mehr för de Oper schrieven. Man denn hett he bit 1673 doch sess Opern komponeert. As Massimiliano Neri na Bonn afreisen dö, is Cavalli 1665 eersten Orgelspeler an San Marco wurrn, man eerst 1668, as Giovanni Rovetta dootbleven is, kreeg he ok dat Amt vun den maestro di cappella. Dat bleev he denn ok, solange, as he leven dö.[5] Tolest hett he religiöse Musik komponeert, dormank en Requiem för sien egen Gräffnis. Inkuhlt is he in de Karken San Lorenzo.
Cavalli siene Opern
[ännern | Bornkood ännern]Üm de Midden vun dat 17. Johrhunnert weer Cavalli de Mann, den siene Opern tomeist slumpen döen. Dat weer de Tied, as na Monteverdi sien Dood, sunnerlich in Venedig, de Oper upkamen dö un en richtigen „Boom“ mitmaken dö. De strahl ut up den ganzen Rest vun Europa. Tohopen mit sien Librettoschriever Giovanni Faustini möök Cavalli ut de Oper ene Sake, wo veel Lüde sik an freit hefft. Cavalli hett Monteverdi siene düern Orchester, de so veel hermaken döen, tohopenstreken, dat se för de Intendanten to betahlen un goot to bruken weern. He hett Belcanto, melodiöse Arien un dat Lamento in de Oper ehre Musik upbröcht un he hett jummers ok lustige Vagels un Spaaßmakers uptreden laten. De müchen de Tokiekers geern sehn.[6] 30 Opern vun Cavalli sünd bit up den hüdigen Dag noch dor (vun um un bi 40[7]), de meisten liggt in de Biblioteca Marciana in Venedig (ut de Sammlung vun Marco Contarini). Siene Opern sünd tomeist bloß ene Saison lang upföhrt wurrn. To'n eersten Mol ut dat Vergeten rutreten un wedder upföhrt wurrn sünd se denn eerst in de 1960er Johren dör Raymond Leppard bi dat Glyndebourne Festival. Vun dor af an hett dat verscheden Cavalli-Opern to sehn geven.
Warken
[ännern | Bornkood ännern]Opern
[ännern | Bornkood ännern]Wenn dor nix sunnerlich wat bisteiht, sünd de Theaters in Venedig.
|
|
Annere
[ännern | Bornkood ännern]- Musiche sacre (1656) mit Messen, Hymnen, en Magnificat un sess mehrstimmige Sonaten dorin)
Literatur
[ännern | Bornkood ännern]- Silke Leopold Die Oper im 17.Jahrhundert, Laaber 2006
- Jane Glover Cavalli, London, Palgrave Macmillan, 1978, ISBN ISBN 0-312-12546-1
- Beth Glixon, Jonathan Glixon Inventing the Business of Opera: The Impresario and His World in Seventeenth-Century Venice, Oxford: Oxford University Press, 2006. ISBN 0-19-515416-9
- Ellen Rosand Opera in Seventeenth-Century Venice, Berkeley: University of California Press, 1991, ISBN 0-520-06808-4
Weblenken
[ännern | Bornkood ännern]
Belegen
[ännern | Bornkood ännern]- ↑ in den sien Manuskript sik ok de Handschrift vun Cavalli finnen deit. R. Leppard, Liner Notes to Cavalli La Calisto. Na Leppard hett he dor to delen ok an mitarbeit'.
- ↑ R. Leppard, Liner Notes zu "La Calisto", Decca 1972.
- ↑ Bukofzer, Manfred, Music in the Baroque Era. New York: W.W. Norton & Co. 1947, S. 148-149. ISBN 0-393-09745-5
- ↑ Anner Borns seggt, he weer för dat Huus Frankriek uptreden. [1]
- ↑ Vliegenthart, F. (2009) Een Venetiaanse opera voor Parijs, p. 13, 17. In: Opernführer zur Francesco Cavalli's Ercole Amante von De Nederlandse Opera.
- ↑ Bukofzer, Manfred, Music in the Baroque Era, S. 118, 129-133.
- ↑ 1651, as sien Karriere up den hööchsten Punkt ankamen weer, hett he veer Opern komponeert.