Fort Willem

Fort Willem 1833, von’n Haven ut keken

Dat Fort Willem weer en Fort in Bremerhoben, dat 1834 von dat Königriek Hannover as Küstenbefestigung anleggt worrn is un den nee anleggten Haven schulen schull. Dat Fort is 1866 opgeven un 1874 afbraken worrn.

Historie

Bremerhoben 1849 mit Fort Willem an de Slüüs na’n Olen Haven

In en Verdrag von 1827 hett dat Königriek Hannover en 88,7 Hektar groten Striepen an dat rechte Werseröver an Bremen verköfft, dat Bremen dor en ne’en Haven anleggen kann. In dissen Verdrag harr Hannover sik de militärsche Hoheit över dat Rebeed vörbehollen. As 1830 dat eerste Becken von’n Haven – de Ole Haven – trech weer, hett Hannover op en 3 Morgen groot Areal dicht bi de Slüüs na’n Haven an de Münn von de Geest en Fort boot. Hier harr ok al in de Franzosentied en Küstenbatterie stahn.

Dat Fort hett na Willem IV., König von Hannover un dat Vereenigte Königriek von Grootbritannien un Irland, sien Naam kregen un is 1834 trech ween. Dat Fort weer ut Backsteen, hett en beten mehr as en halven Kring billt un weer von en Graven ümgeven. Dat harr twee Etaaschen un weer utstatt mit 18 Geschütze. De Besatzung bestünn ut een Hauptmann, een Leutnant un 44 Mann. To de Anlaag hett ok een Exeerplatz tohöört.

Fort Willem schull den Haven gegen Angreep von See her sekern. De Bo harr aver mehr symboolschen as militärschen Sinn. Al kort nadem dat trech weer, is dat in Fraag stellt worrn, wat de Anlaag militärsch wat döggt. Georg Bessell schrifft in siene Geschichte Bremerhavens: „[…] Man behauptete allgemein, es werde das Abfeuern seiner eigenen Kanonen nicht ertragen können.“

An’n 24. Juni 1838 hett König Ernst August I. Fort Willem besöcht. In dat Fort is en Tied lang ok de Galjoonsfigur von dat däänsche Schipp Christian VIII. opbewohrt worrn, dat 1849 in dat Gefecht bi Eckernföör ünnergahn is. 1853 hett de Hartog Ernst II. von Coburg-Gotha de Galjoonsfigur köfft un de is nich mehr in dat Fort opbewohrt worrn.

As de Schippsverkehr tonehmen dee un na en poor Johren de grötteren Scheep de Kapazität von’n Olen Haven överstiegen deen, is 1847 en tweet Havenbecken boot worrn, de Ne’e Haven. De Arbeiden müssen aver stoppt warrn, as Hannover Inspruch inleggt hett, von wegen dat de ne’e Slüüs buten dat Rebeed weer, dat de Geschütze von Fort Willem recken kunnen un von wegen dat de ne’e Diek Angriepers Deckung beden kunn. Dorüm is 1848 bet 1849 mit de Dockbatterie en twete Befestigungsanlaag glieks an de Infohrt na dat ne’e Havenbecken von 1852 boot worrn. Bremen harr toseggt, dorto een Maal 10.000 Daler un för den Ünnerholt von de Anlagen 1000 Daler in’t Johr bitostüürn. Twüschen 1864 un 1865 is de Weserhauptbatterie, de ok Toornfort nöömt worrn is, as drüdde hannöversche Küstenbefestigung an dat Noordenn von Bremerhoben anleggt worrn.

Enn

As 1866 de Krieg twüschen Prüßen un Öösterriek utbraken is, weer Bremen op de Sied von Prüßen un Hannover op de von Öösterriek. Dat geev aver keen Kämpf, Hannover hett siene Stellungen in Bremerhoben freewillig rüümt un prüüßsche Truppen kunnen al an’n 19. Juni de dree Befestigungen besetten. Alleen de ole Kummandant von Fort Willem, de as Letzten trüggbleven is, wull dat Fort blots „över sien Liek“ de Prüßen överlaten, hett sik denn aver doch von en prüüßschen Offzeer to en freedliche Övergaav överreden laten.

An’t Enn von’n Juli 1866 sünd de Geschütze von de Batterien afboot worrn. 1867 hebbt se beslaten, de militärsch överhaalten Befestigungen aftobreken. To de Tied sünd bi Brinkamahoff un Langlütjen, direkt in de Münn von de Werser vör Bremerhoben, al ne’e un stärkere Küstenforts anleggt worrn. In’n März 1868 sünd de dree Festungsanlagen an Bremen överdragen worrn. Prüßen hett dat Nutzungsrecht bet 1870 behollen, hett dor aver keen Bruuk von maakt. Na disse Tied kunn nu ok en Verbinnungskanaal twiüschen Olen un Ne’en Haven anleggt warrn, wat Hannover vörher ut militärsche Grünn aflehnt harr. Dat Toornfort is tiedwies noch as Cholera-Spital bruukt worrn bevör dat 1872 afreten worrn is. Fort Willem is 1874 denn afbraken worrn.

Literatur

• Georg Bessell: Geschichte Bremerhavens. Verlag F. Morisse, Bremerhoben 1927 (Digitalisat)

Weblenken

Fort Willem. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.