Clyde Tombaugh

Clyde W. Tombaugh (üm 1930)

Clyde William Tombaugh (* 4. Februar 1906 in Streator, Illinois; † 17. Januar 1997 in Las Cruces, New Mexico) weer en US-amerikaanschen Astronom. He weer de Opdecker vun den Dwargplanet Pluto (1930), de bit 2006 as negente Planet vun’t Sünnsystem ansehn weer.

Leven un Wark

Tombaugh weer de Söhn vun de Buern-Familie. Sien Hapen, dat College vun Streaton to besöken weern tonichten maakt, as en Hagelstörm den Hoff vun sien Öllern toschannen maakt hett. De Familie töög 1922 na Kansas üm un hett sik in de Neeg vun den Oort Burdett en ne’e Grundlaag opboet.

De junge Clade hett sik op denn ut egen Drift Geometrie un Trigonometrie bibröcht. In’t Öller vun twntig Johren hett he sien eerst Teleskop boet. He hett de Planeten Mars un Jupiter beobacht un sien Teken dorvun an de Lowell-Steernwacht in Flagstaff (Arizona) schickt. An sik wull he blots Hülp un Raat hebben, man de Direkter vun’t Institut, Vesto M. Slipher, hett em 1929 en Steed as Hülpsmann bi’t Forschen (Junior astronomer) anboden. Tombaugh hett dat Anbott annahmen un bleev dor veerteihn Johren.

De Zeiss-Blinkkomparater vun de Lowell-Steernwacht, mit de Tombaugh den Dwargplanet Pluto opdeckt hett.

An’n 18. Februar 1930 hett he sien gröttste Opdecken maakt, as he en bewegt Objekt as dat trans-neptunsche Objekt kennt utfunnen hett, na dat al lang söcht weer. Dat weer de drüdde, noch 1916 vun Sir Percival Lowell finanzeerte systemaatsche Söökakschoon. Dat Objekt is later na den röönschen Gott Pluto nöömt worrn, de sik unsichtbor maken künn. Man ok Lowell sien Initalen PL schüllt dorbi en Rull speelt hebben. In de Johren dorna hett Tombaugh noch en bannig grote Tall vun Asteroiden un twee Kometen opdeckt.

An’n 18. Februar 1980 is na em de Asteroid (1604) Tombaugh nöömt worrn. Dat Pluto vun 2006 an nich länger as Planet gellen de, hett Tombaugh nich mehr mitbeleevt. He harr 1925 de Burdett High School afslaten un künn opletzt 1932 mit en Stipendium sien Studium vun de Astronomie an de Universität vun Kansas opnehmen, dat he 1938 mit sien Master afslaten hett. Vun 1943 an weer he Dozent för Physik an’t Arizona State Teachers College, wat vundaag de Northern Arizona University is, un weer laterhen Utbiller för Navigatschoonsopgaven. 1945 weer he Gastperfesser för Astronomie an de Universität vun Kalifornien, Los Angeles.

Na’n Tweeten Weltkrieg künn he ut Mangel an Geld sien olle Steed an de Loweel-Steernwacht nich wedder opnehmen. An de Steed hett he af 1946 an de White Sands Proving Grounds optische Bahnverfolgteleskopen för de A4-Raketen utklamüstert, de dor test weern. 1955 wessel he an de New Mexico State University in Las Cruces, woneem he dat Astronoomsche Afdeel opboet hett un bit to sien Emeriteren 1973 Astronomie lehrt hett. In de Tiet drööp he den jungen Jaron Lanier in de Naverschop, de vun Tombaugh dat Sliepen vun Linsen lehrt hett, wat em later to Go’e keem bi't Entwickeln vun de eersten VR-Brillen.

An’n 19. Januar 2006 is de Ruumsond New Horizons in’n Weltruum schaten worrn, üm den Dwargplanet Pluto to ünnersöken. An Boord is ok Asch vun Clyde Tombaugh.

Tombaugh weer siet 1934 mit Patricia (Patsy) Edson (1912–2012) verheiraat. De beiden harrn twee Kinner. Siet 1974 sünd na em de Tombaugh-Kliffs op dat Alexander-I.-Eiland in de Antarktis nöömt.

Literatur

• David H. Levy: Clyde Tombaugh – discoverer of planet Pluto. Sky Publ.Corp., Cambridge 2006, ISBN 1-931559-33-3.

Weblenken

C.W. Tombaugh. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.

• Publikatschonen vun C.W. Tombaugh in’t Astrophysics Data System
• Narööp op C.W. Tombaugh in’t Astrophysics Data System
• Clyde W. Tombaugh, 90, Discoverer of Pluto Naroop, The New York Times, 20. Januar 1997 (afropen an’n 26. August 2010)
• Clyde W. Tombaugh Collection New Mexico State University Library