C/-43 K1 (Komeet Caesar)
| C/-43 K1 (Komeet Caesar) | |
| Egenschoppen vun’n Orbit (Simulatschoon) | |
|---|---|
| Orbitklass | paraboolsch |
| Perihel — Aphel | 0,22 — AE |
| Bahnexzentrizität | 1 |
| Bahnnegen gegen de Ekliptik | 110 ° |
| middlere Bahnsnelligkeit | 90 km/s |
| Physikaalsch Egenschoppen | |
| Periheldörgang | 25. Mai 43 v. Chr. |
| Historie | |
| opdeckt vun | |
| an’n | 44 v. Chr. |
| in | |
| Annere Beteken | sidus Iulium, Caesaris astrum |
C/-43 K1 (Komeet Caesar), in de Antike ok as sidus Iulium un Caesaris astrum betekent weer (de Steern vun’n gottlieken Julius Cäsar), weer en Komeet, de in’t Johr 44 v. Chr. för söven Daag an’n noordööstlichen Steernhimmel vun Rom to sehn weer. Eenige Borns (t.B. Servius) vertellt, dat de Komeet ok an’n Dag to sehn weer.
Opduukt is de Komeet an de Spelen för de Venus as Victoria Caesaris, de vun Cäser sien Adoptivsöhn Octavian twüschen den 20. un 23. Juli afhollen weern. Dat Volk meen dorüm, dat in den Komeet de gottlieke Seel vun Cäsar to sehn weer. Octavian, de to de Tiet al den Naam Gaius Julius Caesar annahmen harr un eerst woll de Afsicht harr, dat sidus op sik sülvst to betehn, hett dorophen den Komeet an de Statue vun’n Divus Iulius anbringen laten. Ok op tallrieke Münten weer dat sidus Iulium mit den Bisatz divus Iulius to sehn. De Beteken vun den Komeet as sidus Iulium geiht op en Ode vun den Dichter Horaz ut dat Johr 24. v. Chr. torüch.
Sichtborkeit
[ännern | Bornkood ännern]Na den Dood vun Julius Caesar an’n 15. März 44 v. Chr. is an’n Himmel över Rom en hellen Komeet opdeckt worrn, de vun de Kometen in de Antike woll an dullsten fiert weer. Borns ut Rom un Grekenland schrievt vun Egenschoppen, de bannig goot passt de Berichten över en Komeet, de dat glieke Johr in China un Korea sehn worrn is. De fröhste Bericht kummt vun Augustus, de Cäsar sien Nafolger un de eerste Kaiser vun Rom weer.
Berichten vun Plinius un Seneca
[ännern | Bornkood ännern]De öllste Text mit enkelten Egenschoppen vun den Komeet finnt sik eerst 77 n. Chr. in de Naturalis historia vun Plinius. Vergliekbor is de Bericht vun den römischen Historiker Sueton in sien De vita Caesarum (120 n. Chr.)
De römische Philosoph Seneca schreev üm 63 siene Naturales quaestiones un geev Bericht vun en Komeet to de Spelen vun de Venus Genetrix. Annere Beobachten staht to lesen bi Calpurnius Siculus in Eklogen I (60), Plutarch in Bíoi parálleloi (100), Cassius Dio in Römische Geschichte (229), Iulius Obsequens in Liber de prodigiis (4. Jh.) un Servius in sien Kommentaren to Vergil sien Eklogen un Aeneis wiel dat 4. Johrhunnert. Servius geev en Tiet vun dree Daag för de Sichtborkeit an.
Beobachten in China
[ännern | Bornkood ännern]Annere Borns vertellt dorvun, dat de Komeet ok in China sehn worrn is. Bān Gù weer de Hööftschriever vun dat Hàn Shū (100). In de Annalen bericht he vun en „Bessensteern“, de in’n Sommer -43 twüschen den 18. Mai un den 16. Juni sehn weer. He gifft ok astronoomsche Egenschoppen an as de Läng vun den Schweif vun 8-10°. En koreaanschen Bericht is mööglicherwies nich original, man baseert op de chines’schen Borns[1].
En ne’eren Bericht kummt to den Sluss, dat de chines’sche un de römische Beobachten een un den glieken Komeet bedrapen deit. De Schrievers weern in de Laag, Bahnelementen aftoleiden, de to beide Berichten passen deen. Dorna mutt de Kmoet en teemlich hell Objekt wesen hebben, as he in China sehn worrn is. He is den swäcker worrn un weer för een Maan nich to sehn. Dorna geev dat aver en bannig dull Utbreken vun de Helligkeit, so dat de Komeet Enn vun’n Juli wedder för’t fre’e Oog to sehn weer[2]. As annern Grund, worüm de Komeet twüschendör nich to sehn weer, warrt ok en Vulkanutbrook vun’n Ätna diskuteert[3].
Ümloopbahn
[ännern | Bornkood ännern]De Angaven to den Komeet Caesar sünd unseker, so dat blots en paraboolsche Ümloopbahn utrekent warrn künn, de ruchweg 100! gegen de Ekliptik neegt is[4]. He löpt dormit torüchlöpig (retrograd) op sien Bahn. In sien sünnneegsten Oort (Perihel), den de Komeet wohrschienlcih an’n 25. Mai 43 v. Chr. dörlopen hett, weer he ruchweg 33 Millionen Kilometer wiet weg vun de Sünn, also noch binnen de Ümloopbahn vun’n Merkur. Een Dag later passeer he de Venus in en Afstand vun ruchweg 90 Millionen Kilometer. Den lüttste Afstand vun de Eer harr he mit ~150 Mio. km an’n 12. Mai un dorna noch mol an’n 1. August.
För’t Afleiden vun de Bahnelementen geev dat blots de ungefähren Angaven vun de chines’schen un römischen Beobachters över en Tiet vun üm un bi twee Maanden. Se sünd dorüm teemlich unseker un könnt blots generelle Aspekten tolaten. Tallen to de Ümloopbahn mööt mit grote Vörsicht bekeken warrn. Na en groff Bereken vun Ramsey un Licht, as de NASA JPL Small-Body Database Browser dorstellt, künn dat ölven Maanden na den Periheldörgang noch to en dicht vörbiflegen an’n Jupiter kamen wesen, wat op jeden Fall ok de Bahnelementen noch mol stark ännert harr. Dordör künn de Komeet ok op en langperioodsche Bahn lenkt worrn wesen, de em na mehrere 10.000 Johren wedder torüch in’t Sünnsystem bringen deit[5].
Kiek ok
[ännern | Bornkood ännern]Borns
[ännern | Bornkood ännern]Primärborns
[ännern | Bornkood ännern]- 班固 (Bān Gù), (Qián) Hàn-shū (HS) 26:31b (Tiān-wén-zhì)
- 班固 (Bān Gù), (Qián) Hàn-shū (HS) 9 (Běn-zhì)
- Sueton, Iul. 88
- Seneca, Nat. quaest. VII 17,2
- Servius, Aen. VIII 681
- Cassius Dio XLV 7,1
- Horaz, Od. I 12,46ff
- Vergil, Ecl. 9,46ff und Aen. VIII 68
enkelte Nawiesen
[ännern | Bornkood ännern]- ↑ G. W. Kronk: Cometography - A Catalog of Comets, Volume 1. Ancient–1799. Cambridge University Press, 1999, ISBN 978-0-521-58504-0, S. 22-24.
- ↑ J. T. Ramsey, A. L. Licht: The Comet of 44 B.C. and Caesar’s Funeral Game, Scholars Press, Atlanta, 1997, ISBN 978-0-788-50274-3
- ↑ D. A. J. Seargent: The Greatest Comets in History: Broom Stars and Celestial Scimitars. Springer, New York, 2009, ISBN 978-0-387-09512-7, S. 71-76.
- ↑ | NASA JPL Small-Body Database Browser: C/-43 K1, afropen an’n 27. Mai 2014
- ↑ SOLEX 11.0 vun A. Vitagliano afropen an’n 2. Mai 2014