Brasilien
| |||||
| Wahlspröök: Ordem e Progresso (Port. för „Ordnung un Wieterkamen“) | |||||
| Natschonalhymne: Hino Nacional Brasileiro | |||||
| |||||
| Hööftstadt | Brasília 15° 47′ S, 47° 56′ W | ||||
| Gröttste Stadt | São Paulo | ||||
| Amtsspraak | Portugees'sche Sprake, | ||||
| Regeren Präsident |
Präsidiale Bundsrepubliek Luiz Inácio Lula da Silva | ||||
| Sülvstännigkeit | |||||
| Grött • Allens • Water (%) |
8.514.215 km² ? % | ||||
| Inwahnertall • 2009 afschätzt • Inwahnerdicht |
191.5 Mio. 22,5/km² | ||||
| Geldsoort | Brasiliaansch Real ([[ISO 4217|]])
| ||||
| BBP | $ 1.981 Milliarden ( 9.) $ (2008)
| ||||
| Tietzoon | UTC (UTC-2 bit -4) | ||||
| Internet-TLD | .br | ||||
| ISO 3166 | BR | ||||
| Vörwahl | ++55
| ||||
Brasilien (offiziell de Bundsrepubliek Brasilien, Portugeesch: Brasil oder República Federativa do Brasil), plattdüütsch ook Bruunsilien, is en Land in Süüdamerika un grenzt an Franzöösch-Guyana, Surinam, Guyana, Venezuela, Kolumbien, Peru, Bolivien, Paraguay, Argentinien, Uruguay un an den Atlantik.
Brasilien is mit sien 8.514.215 km² dat gröttste Land vun Süüdamerika (dat ümfaat meist de Hälft vun düssen Kontinent) un dat föfftgröttste Land up de Eer (bloß Russland, Kanada, China un de USA sünd noch grötter). In Brasilien leevt bi 191 Millionen Minschen.
Korte Historie
[ännern | Bornkood ännern]Johrdusendelang hefft in de Kuntreien vun den Amazonas-Stroom un an de Küst vun Brasilien Indianers wahnt. Dat weern Hunnerten vun Stämm, de to en poor gröttere Völker tohören doot, besunners to de Guaraní, de Tupi un de Ge.
An'n 22. April 1500 hett de portugeesche Seefohrer Pedro Álvares Cabral in dat hüdige Porto Seguro de Küsten vun Brasilien för de Kroon vun Portugal ünner Beslag nahmen. Vun 1530 af an sünd ok Siedlers nah Brasilien hentagen un de eersten Zuckerplantagen sünd in Salvador de Bahia un in Pernambuco upmaakt wurrn. In dat 18. Johrhunnert kemen de Grafen vun Pombal un de Portugesen nehmen dat Land noch faster in'e Hand. Portugeesch is dormols de offiziell Spraak wurrn. Dormols sünd ok de Jesuiten ut dat Land verdreven wurrn, vunwegen dat se sik achter de Indianers stellen.
1807 is dat königlich Huus vun Portugal ünner König Johann VI. vör Napoleon sien Armee utknepen nah Brasilien. Vun düsse Tiet af an is Rio de Janeiro de Fakto de Hööftstadt vun dat Riek vun Portugal wurrn. Vördem harr Portugal en Monopol för den Hannel mit Brasilien harrt, man nu weer dat Land vun Napoleon besett un de Havens vun Brasilien mössen nu open maakt weern för engelsche Scheep, dormit dat Land nich in de Isolatschoon dreev. In düsse Tiet weer Rio de Janeiro en Zentrum vun Macht un Hannel. De Natschonalbibliothek is dormols grünnt wurrn un de eersten Universitäten vun Brasilien sünd upmaakt wurrn. As König João 1821 nah Portugal torüchföhr, bleev sien Söhn Pedro IV. as Regent in dat Land. 1822 hett he de Unafhängigkeit vun Portugal utropen un hett sik den de Kroon upsetten laten as Kaiser Pedro I. vun Brasilien. Dree Johr later hett Portugal de Unafhängigkeit gellen laten. 1831 folg up Pedro I. de nee Kaiser Pedro II.. 1889 smeet de nee Elite vun Koffibaronen de Monarkie üm un stell en Bundrepublik up de Been. Bit 1930 hefft in Brasilien de Grootgrundbesitters in de Regeern dat Seggen harrt. In de 1930er Johren hett Getúlio Vargas en Militärregeern anföhrt. Dormols is in Brasilien eerst de Industrie so richtig up'e Been kamen. As Vargas 1945 aftreden is, güng dat mit de Demokratie los, man 1964 hett al wedder dat Militär nah de Macht grepen. Eerst 1984 geev dat en sinnigen Övergang nah en Börgerregeern. Vun dor af an is de demokraatsche Traditschoon in't Land wieder utboot wurrn.
Indelen vun dat Land
[ännern | Bornkood ännern]Brasilien sett sik tohopen ut 26 Staten un een Bundsdistrikt. De sünd tohopenfaat in fiev Landschappen:
|
Region Noord |
Region Noordoost |
Region Süüdoost |
|
Demografie
[ännern | Bornkood ännern]Inwahners
[ännern | Bornkood ännern]In Brasilien wahnt mehr Minschen as in jichens en anner Land in Süüdamerika. Wat de Inwahners angeiht, is Brasilien dat föfftgröttste Land in de Welt. 2005 weern dat 184.184.264 Lüde. An’n Anfang vun dat 20. Johrhunnert hett Brasilien bi 18 Mio. Inwahners tellt. Dat sünd nu meist tein mol so veel. [1].
De Minschen kaamt ut ganz verscheden Völker un hefft sik vermengeleert ut Afrikaners, Europäers un Indianers. Afrikaansche un indiaansche Kulturen leevt woll in dat Land wieder, man an un for sik höört Brasilien to de Westlich Kultur mit to. Meist 3, 1 Mio. Brasilianers stammt vun Japaners af un leevt to'n groten Deel in'n Süden. Dat is up de Eer de gröttste Grupp vun Japaners buten Japan.
Indianers
[ännern | Bornkood ännern]
Üm un bi 750.000 Brasilianers höört to de Indianers to. De gröttste Deel leevt in de Kuntreien vun den Amazonas-Stroom in den Regenwoold. Bi 12 % vun dat Land vun Brasilien höört hüdigendags to de Indianerkuntreien to.
Spraak
[ännern | Bornkood ännern]De Portugeesche Spraak is de offiziell Spraak. Veel Brasilianers spreekt man düsse ene Spraak. Anner Spraken sünd besunners Italieensch, Spaansch, Engelsch un Düütsch. Ok Plattdüütsch warrt hen un wenn snackt.
De düütschen Varietäten sünd:
mit co-offischellen Status in:[2]
- Pomerano (Plattdüütschen Varietät)
mit co-offischellen Status in:[2]
- Espírito Santo
- Santa Catarina
- Rio Grande do Sul
- Rondônia
Lüüd in de Stadt Santa Leopoldina (Bundsstaat Espírito Santo) snackt ok Pomerano.
- Plautdietsch (Plattdüütschen Varietät)
- in Auhagen, Boqueirão, Colonia Lapa, Colonia Medici, Colonia Nova, Concórdia, Gnadental, Neu-Hoffnung, Neu-Witmarsum, Waldheim, Witmarsum[5]
- Baiersch (Tiroler Baiersch)
- Alemannsch (Vorarlbargsch Alemannsch)
Kiek dorto ok: Brazilian German
Religion
[ännern | Bornkood ännern]
Um un bi 75 % vun de Inwahners sünd röömsch-kathoolsch, man de Protestantschen Karken weert gau grötter. In den Noordoosten vun't Land gifft dat ok allerhand Anhängers vun Candomblé. Dat is en Gloven, den Slaven ut Afrika mitbröcht hefft.
Städer
[ännern | Bornkood ännern]
De bekanntesten Städer sünd:
Rio de Janeiro wer meest 200 Johr lang Hööftstadt van Brasilien, ober 1960 hebbt se Brasília dor to maakt. Rio is aber de bekannste Stadt van Brasilien. Dat liggt ton Eenen an de Karneval und ton Annern an de Stranden, de to de besten van de ganze Welt hören söllt. Tourismus is darüm in Rio, ober ok in Brasilien insgesamt, ganz wichtig.
Borns
[ännern | Bornkood ännern]- ↑ WESP: historical demographical data
- ↑ a b IPOL realizará formação de recenseadores para o censo linguístico do município de Antônio Carlos-SC. Afropen an’n 4 August 2015.
- ↑ Pomerano!? | Língua Portuguesa. Lpniceia.wordpress.com (27. Dezember 2008). Afropen an’n 11. August 2015.
- ↑ Ontem e hoje : percurso linguístico dos pomeranos de Espigão D'Oeste-RO
- ↑ Nomes Mennonitensiedlunge in de Plautdietschen Wikipedia
Websteden
[ännern | Bornkood ännern]
Argentinien | Bolivien | Brasilien | Chile | Ecuador | Guyana | Kolumbien | Paraguay | Peru | Surinam | Uruguay | Venezuela
Afhängige Rebeden: Falklandinseln | Franzöösch-Guyana