Zum Inhalt springen

Peru

Vun Wikipedia

Dit Woort hett noch annere Bedüden: kiek dorför ünner Peru (Mehrdüdig Begreep).

República del Perú (Spa.)
Piruw Republika (Ketschua)
Piruw Suyu (Aymara)
Flagg vun Republiek Peru Wapen vun Republiek Peru
(Flagg) (Wapen)
Wahlspröök: keen Motto
Natschonalhymne: Somos libres, seámoslo siempre
Woneem liggt Republiek Peru
Hööftstadt Lima
34° 20′ S, 58° 30′ W
Gröttste Stadt Lima
Amtsspraak Spaansch, Quechua un Aymara
Regeren
 • Präsident
Ministerpräsident
Republiek
Dina Boluarte
Gustavo Adrianzén
Unafhängigkeit

vun Spanien
an’n 28. Juli 1821

Grött
 • Allens
 • Water (%)
 
1.285.220 km²
 %
Inwahnertall
 • 2021 afschätzt
 • Inwahnerdicht
 
34.294.231(2021)</small
23/km²
Geldsoort 1 Nuevo Sol = 100 Céntimos
([[ISO 4217|]])
BBP 195.8 Mrd. US$ $ (2020)

5.845 US$ (86.) $ je Kopp

Tietzoon ART (UTC-5)
Internet-TLD .pe
ISO 3166 PE
Vörwahl +51
Koort vun dat Land
Koort vun dat Land

Peru (Spaansch: República del Perú; Quechua un Aymara: Piruw) is een Land in dat westliche Süüdamerika. Dat grenzt na Noorden hen an Ecuador un an Kolumbien, in’n Oosten an Brasilien, in’n Süüdoosten an Bolivien, in’n Süden an Chile un in’n Westen an'n Pazifik. Dor leevt 28.302.604 Inwahners (16. Mai 2006) up 1.285.220 km². Dat sünd 22,02 Inwahners/km².

Peru is en parlamentaarsche Demokratie. De Hööftstadt is Lima. Hööft vun den Staat is de Präsident Alan García Pérez. Baas vun de Regeerung is siet September 2010 José Antonio Chang.

Machu Picchu

Ehr de spaanschen Conquistadores dat Land erovert hefft, is Peru dat Hart vun dat Riek vun de Inkas ween. De Hööftstadt weer dormols Cuzco. 1572 hefft de Spaniers dat Land innahmen un bit to de Unafhängigkeit is dat in ehre Hand bleven. Peru is an’n 28. Juli 1821 unafhängig wurrn vun Spanien. Vun de Tied af an hefft sik Militärs un Börgerslüde afwesselt mit de Regeerung. Ok hett dat mol Diktaters geven un mol demokraatsche Regeerungen. Twuschen 1836 un 1839 steek Peru in eene Konföderatschoon mit Bolivien tohopen. Vun 1864 bit 1866 hett Peru sik in en Krieg mit Spanien slahn. Dor güng dat üm de Guano-Eilannen (de Ballestaseilannen) vör Peru siene Küst bi. Spanien harr eene vun düsse Inseln besett' un so geev dat Krieg. Peru hett düssen Krieg wunnen, ok vunwegen de Hölp vun Ecuador, Bolivien un Chile. Twuschen 1879 un 1883 hett Peru, tohopen mit Bolivien, den so nömmten Salpeterkrieg gegen Chile föhrt. Chile weer dormols in den Küstenstreek vun Peru inbraken un harr sik in'e Wösten fast sett. Dor weer bannig veel kostbar Solt to finnen. Peru hett düssen Krieg verlaren un möss denn twee Provinzen an Chile afgeven.

Vun 1980 bit 1992 weern de Inwahners vun Peru dalböögt unner de Gewalt vun de maoistische Terrorgruppe Sendero luminoso (Lüchtpadd). De harr sik vörnahmen, de Ordnung, de in Peru bestahn dö, üm to smieten. Um un bi 30.000 Minschen sünd dor bi umkamen, as düsse Grupp brutal tokehr güng. Dat is taxeert wurrn, datt de Geld-Schaden sik alltohopen up 29,5 Milliarden Euro belopen deit. Man de Anföhrers sünd 1992 gefangen sett wurrn.

De gröttsten Städer sünd Lima (7.363.063 Inwahners), Trujillo (861.044), Arequipa (860.000), Callao (824.329), Chiclayo (634.600) un Iquitos (400.000).

De Deele vun dat Land

[ännern | Bornkood ännern]

Vunwegen de Verwaltung is dat Land updeelt in 24 Regionen (regiónes ok departamentos) un een konstitutionelle Provinz (Provincia Constitucional). De Regionen sünd updeelt in Provinzen (provincias) un Distrikte (distritos).

Regionen in Peru
Nr. Region km² Inwahners (2007) Hööftstadt
1. Amazonas 39.249,13 375.993 Chachapoyas
2. Ancash 35.914,81 1.063.459 Huaraz
3. Apurímac 20.895,79 404.190 Abancay
4. Arequipa 63.345,39 1.152.303 Arequipa
5. Ayacucho 43.814,80 612.489 Ayacucho
6. Cajamarca 33.317,54 1.387.809 Cajamarca
7. Cusco 71.986,50 1.171.403 Cusco
8. Huancavelica 22.131,47 454.797 Huancavelica
9. Huánuco 36.848,85 762.223 Huánuco
10. Ica 21.327,83 711.932 Ica
11. Junín 44.197,23 1.225.474 Huancayo
12. La Libertad 25.499,90 1.617.050 Trujillo
13. Lambayeque 14.231,30 1.112.868 Chiclayo
14. Lima 34.948,57 8.445.211 Lima
Callao 146,98 876.877 Callao
Lima Metropolitana 2.672,28 8.482.619 Lima
Region Lima 32.129,31 839.469 Huacho
15. Loreto 368.851,95 891.732 Iquitos
16. Madre de Dios 85.300,54 109.555 Puerto Maldonado
17. Moquegua 15.733,97 161.533 Moquegua
18. Pasco 25.319,59 280.449 Cerro de Pasco
19. Piura 35.892,49 1.676.315 Piura
20. Puno 71.999,00 1.268.441 Puno
21. San Martín 51.253,31 728.808 Moyobamba
22. Tacna 16.075,89 288.781 Tacna
23. Tumbes 4.669,20 200.306 Tumbes
24. Ucayali 102.410,55 432.159 Pucallpa
Peru 1.285.197,60 27.412.157 Lima


Peru is blangen Bolivien un Guatemala en vun de dree Länner, wo de meisten Inwahners Indianers sünd. Vun de Peruaners höört 45 % to de Indianers to. Tomeist sünd dat Lüde, de Quechua (40 %) oder Aymara (5 %) snacken doot. 37 % vun de Inwahners sünd Mestizen, 15 % stammt ut Europa un 3 % to'n Deel ut Afrika un to’n Deel ut Asien.