Bahnresonanz

En Bahnresonanz (kort ok Resonanz) liggt in de Himmelsmechanik vör, wenn op twee oder mehr Himmelskörpers Bahnstören wirken doot, de op de Gravitatschoon baseert un perioodsch optreden doet. Oorsaken vun Bahnresonanzen sünd de Ümlooptieten vun de bedeeligten Körpers, de in Proportschonen to’nanner opwiest, de mit siete natürliche Tallen beschreven warrn künnt, so as 2:1 oder 3:2.

Twüschen de Ümlooptieten vun en poor vun de Planeten in’t Sünnsystem gifft dat harmonikale Relatschonen, de Johannes Kepler in sien „Harmonice mundi“ beschreven hett.

Utwirken

Bahnresonanzen künnt de Bahnen vun Himmelskörpers stören oder jem bestänniger maken. Dat hangt af vun de geometrische Kunstellatschoon vun de bedeeligten Körpers. Bahnännern dör perioodsche Stören, de jümmer an de sülven Steed op den Körper wirken doet, künnt sik in’n Fall vun en stören Resonanz opstapeln. In’n Fall vun en bestännige Resonanz, löscht se sik dorgegen gegensietig ut.

Stören Resonanz

In den Fall, dat de Resonanz stören deit, warrt dat perioodsche Inwirken över lange Tiet grote Ännern vun de Bahn na sik tehn. Dat fakenste Resultat dorvun is, dat de Exzentrizität vun de Bahn anwassen deit, bit de Himmelskörper op de Bahn vun en annern Körper kummt un mit den tosamensöten deit oder bi en dicht Vörbibewegen ut dat System rutsleudert warrt.

Bispelen för en stören Resonanz sünd de Lücken twüschen de Saturnringen, de dör de Saturnmaanden utlöst warrt, as ok de Kirkwoodlücken in’n Asteroidengördel. Dor kamt teemlich wohrschienlich de eerdnegen Asteroiden her.

Bestännige Resonanz

Resonanzen, de de Bahn bestänniger maken doot, verdeelt sik in jemehr Stören so regelmatig över de Bahn, dat sik dat gegensietig opheven deit. Dorför gifft dat verscheden Bispelen:

• De Dwargplanet Pluto un tallrieke lütte Objekten in’n Kuipergördel, de as Plutinos betekent warrt, staht in en 3:2-Resonanz mit Neptun. Dat bedüüt, dat se tweemol üm de Sünn loopt, wiel Neptun dree Ümlööp maakt. Wieter buten gifft dat noch annere Kuipergördelobjekten, de en 2:1-Resonanz mit de Neptunbahn hebbt, man dat gifft ok noch annere Resonanzen, so as 5:2 oder 3:1.
• En Sünnerform vun de Bahnresonanz is de mit de Proportschoon 1:1, de as koorbitale Objekten betekent warrt. Dat bekanntste Bispeel dorför sünd de so nöömten Trojaners. De beweegt sik in een vun de Lagrange-Punkten in Betog op de Sünn un en Planet. De meisten sünd bi’n Jupiter bekannt.
• en grote Tall vun lütte Asteroidengruppen buten den Hööftgördel twüschen Mars und Jupiter warrt dör Resonanzen mit de Jupiterbahn bestännig holen. Dorünner sünd de Hilda-Grupp bi 3:2 und de Cybele-Grupp bi 7:4.
• In’t extrasolare Planetensystem üm den Steern Ypsilon Andromedae A löpt de tweetbinnerste Planet Ypsilon Andromedae d in en 3:1-Resonanz mit den butersten Planet Ypsilon Andromedae e.

Annere Typen

Laplace-Resonanzen vun de Ümloopfrequenzen vun dree vun de binneren Galileischen Maanden

Säkulaar Resonanz

En säkulare Resonanz liggt vör, wenn de Bewegen vun’t Perihel oder de vun’n opstiegen Knütten vun twee oder mehrere Körpers mit’nanner synchroon passeert. De Präzessionsfrequenz vun lüttere Körpers passt sik dorbi an de vun de grötteren Körpers mit mehr Masse an.

Kozai-Effekt

Bi’n Kozai-Effekt hannelt sik dat üm en perioodsche un synschrone Ännern vun de Exzentrizität un Bahnnegen vun en Himmelskörper as Folg vun Resonanz.

Laplace-Resonanz

Bi en Laplace-Resonanz staht de Ümlooptieten vun dree oder mehr Himmelskörpers in Relatschoon to’nanner. De beiden eenzigen bekannten Bispelen sünd de dree binneren Galileischen Maanden vun’n Jupiter (Io, Europa, Ganymed) un de dree buteren Planeten vun Gliese 876 (Gliese 876 c, Gliese 876 b, Gliese 876 e). De Ümloopfrequenzen vun de dree Jupitermaanden staht in en Resonanz vun 4:2:1, d. h. veer Ümlööp vun Io kamt op twee vun Europa un een vun Ganymed. Jüst so is dat bi de Gliese-Planeten.

Literatur

• Joachim Krautter et al.: Meyers Handbuch Weltall, Meyers Lexikonverlag, 7. Oplaag 1994, ISBN 3-411-07757-3, S. 144