Oscar Wisting
Oscar Adolf Wisting (* 6. Juni 1871 in Larvik; † 5. Dezember 1936 in Oslo) weern en norweegsch Polarforscher. Gemeensam mit Roald Amundsen weer he de eerste Minsch, de sowohl den Nord- as ok den Südpol recken dee.
Leven[ännern | Bornkood ännern]
Oscar Wisting weer dat öldste vun 13 Kinnder vun Ola Martin Olsen Wisting (1843-1927) un de sien Fru Abigael Helene Andersen (1843-85). 1892 is he in de königlich norweegsch Marine Intreeden. Wisting weer Marinekanonier, as Roald Amundsen hüm 1909 fraagt hett, of he hüm up sien kommenden Expeditschoon begleiten wull. Amundsen hett later stillkens sien Plääns ännert. Wisting un de gesamte restliche Besatten vun dat speziell für polare Bedingungen baut Segelschipp Fram sünd in den Glooven in See staaken, dat man in Richt Nordpol fohren dee. Amundsen hett sück aber den Südpol as Teelrebeet utkeeken, um dat Rennen mit Robert Falcon Scott uptonehmen. De Eerste an’n Pol to ween, weer dat groote Teel van Amundsen, un he harr in Wisting sein trüesten Gefolgsmann.
An‘n 14. Dezember 1911 hett Wisting gemeensam mit Amundsen, Helmer Hanssen, Olav Bjaaland un Sverre Hassel de norweegsch Flagg an’n geografischen Südpol hisst. Dormit weern se de eersten Minschen, de dissen düchtig wiet af liggen Oort jemals recken dee. Scott un sien Lüüd keemen eerst later an. Up Skiern, mit anfangs fief van 52 gröönlännsch Hunnen trucken Schledden, sünd de fief Mann um Amundsen an’n 21. Oktober 1911 vun hör Överwinterungsstatschoon „Framheim“ an de antarktisch Ieskant upbraaken; 99 Daag keemen de fief Mannlüüd, aber blots noch twee Schledden un 11 Hunnen weer dor an: 3000 km Skiloop dör de iesige antarktische Gebirgslandschap leegen achter hör.
Van 1918 bit 1925 weer Wisting eerst Offizier an Bord vun dat Segelschipp Maud, wiels man ünner Roald Amundsen versööken dee, dör de Nordostpassage to kommen. Af 1923 weer he mehr oder weniger sogor Expeditschonsleiter, nahdem Amundsen upbraaken weer, um to den Pol to fleegen.
1926 nehm Wisting an Amundsen sien eerst spoodriek Versöök deel, över den Nordpol to fleegen. In dat Luftschipp Norge hemm se den Pol an‘n 12. Mai 1926 reckt. Umstreeden sünd Utseggen vun Frederick Cook 1908, Robert Peary 1909 un Richard Evelyn Byrd 1926, blots eenige Daag vör de Norge, de all ok den Nordpol recken hemm willt. Letztlich ungeklärt blifft, of de dree „Vörgänger“ ut Versehns oder dat ut Bedroog seggt hemm. Dormit gellen de Crewliddmaaten vun de Norge as eerst verbörgte Forscher, de den Nordpol reckt hemm.
Later (1930) hett he en Book över sien Tiet mit Amundsen schreeven: 16 aar med Roald Amundsen (16 Johr mit Roald Amundsen). Man kann woll seggen, Wisting en vun de ganz wenigen richtigen Früenden vun Amundsen ween is, de sien nich eenfack Persönlichkeit dat för düersam Früendschapen düchtig stuur maaken dee.
In lateren Johren weer Oscar Wisting de drievend Kraft achter de Planung un den Bau van dat Frammuseum in Oslo, dat upricht wurr, um de Fram dor ünnertobringen un de Apenlichkeit togängig to maaken. An‘ 5. Dezember 1936 is Wisting in sien olt Koje an Bord vun de Fram an en Hartanfall storven, blots wenige Daag vör dat 25. Jubiläum vun de spoodriek Südpolexpeditschoon. De Mount Wisting in dat antarktisch Königin-Maud-Gebirge drocht sien Naam.
Literatur[ännern | Bornkood ännern]
Roald Amundsen: The South Pole. John Murray, London 1912 (Band I: archive.org und Band II: archive.org). Ragnar Kvam: Im Schatten. Berlin Verlag, Berlin 1998, ISBN 3-8270-0321-0.
Weblinks[ännern | Bornkood ännern]
- Oscar Wisting (1871–1936)., biografische Informatschonen up de Homepage vun dat Frammuseum (englelsch)