Weserrunen
De Weserrunen sünd dree Runen-Inschriften op Knaken, de 1927 un 1928 in Braak an de Werser funnen worrn sünd. Dat weer lang ümstreden, ob de Runen fälscht sünd oder nich.
De Runen liggt nu in dat Staatliche Museum för Naturkunn un Vörgeschicht in Ollnborg ünner de Inventarnummern 4988, 4990 un 4991.
De Runenknaken[ännern | Bornkood ännern]
- Nr. 4987: Knaken mit runenähnliche Symbolen
- Nr. 4988: Besitter-Teken un dor op en Mann mit „Fedder“ (na Pieper villicht en Hoorn) op’n Kopp un en Ext in’n Gördel, de en Lanz na en Deert mit Höörn höllt, dorto en Runentext
- Nr. 4989: Knaken mit twee Löcker an een Enn un en Mann mit „Fedder“ (villicht Hoorn) op’n Kopp, de en Ext na en Deert mit Höörn höllt
- Nr. 4990: Knaken mit twee Kuhlen un en Zickzack-Lien an een Enn, en Teken, bi dat de Bedüden nich rut is, en Bild von en Boot mit en groot Seil un en lütt Vörseil, Poopdeck, Roder, Kru (meist as röömsch Schipp ansehn), dorto en Runentext
- Nr. 4991: Knaken mit en Lock an een Enn un en geometrisch Bild, dorto en Runentext
- Nr. 5046: En Stück Knaken mit en Ext dor op
- Nr. 5127: En Stück Knaken mit en Bull dor op
Fundgeschicht[ännern | Bornkood ännern]
Ludwig Ahrens, Baadmeester in Braak, weer dat, de de Knaken twischen Juli 1927 un März 1928 bi dat Staatliche Museum för Naturkunn un Vörgeschicht in Ollnborg aflevert hett. He seed, dat de Knaken bi Baggerarbeiden an de Werser opdükert sünd. He keem in disse Tied en poor Maal un hett jümmer ne’e Funnen aflevert un dor ok Geld för kregen. Blangen de dree Knaken mit Runen ok veer Knaken mit Biller un allerhand annere Funnen.
De Wetenschop weer sik gau eenig, dat de Inschriften fälscht weren. De Fundgeschicht weer dubios un de Runen harrn so’n snaaksche Form, de anners weer as all de bekannten Runen. Blot enkelte Wetenschoppers, mank jem Agathe Lasch, hebbt seggt, dat de Runen ok echt wesen kunnen.
Eerst 1981 hett Peter Pieper de Runen mit moderne Methoden nee ünnersöcht. He hett rutkregen, dat de Knaken all oold sünd un dat Runen wohrschienlich echt sünd. De Bildknaken sünd aver wohrschienlich falsch. Pieper harr de Knaken mit de Lichtsniddmikroskopie ünnersöcht. Dor lett sik de Böverflach von de Knaken mit ünnersöken un ob de Kanten von de inkarvten Runen jüstso lang in’e Eerd legen hebbt as de Knaken ok. Wenn de Runen oold sünd, mööt de Kanten rund wesen, wenn se jung sünd, scharp. Bi de Runen un bide Symbolen op Nr. 4987 weren de Kanten rund, bi de Biller op Nr. 4989, 5046 un 5127 scharp.
Mit de C-14-Methood un dat Ünnersöken von Aminosüürn kummt Pieper op en Tied von 355 bet 410 n. Chr. för Nr. 4988, för Nr. 4990 op 310 bet 450 n. Chr. un för Nr. 4991 op 390 bet 470 n. Chr.
Pieper geit na sien Ünnersöken dorvon ut, dat de Knaken nich enkelt funnen worrn sünd, man tohoop an een Steed. Ans kunn dat kuum angahn, dat bi en groot Baggersteed son Knaken funnen warrt, de ok von jemehr Oort ganz tohooppasst.
Düden[ännern | Bornkood ännern]
Peter Pieper süht de Runen as Töver, de gegen de Römers richt is. He schall de Person, de em opschreven hett, Kraft geven in’n Kampf gegen de Römers. De sösste Ruun in 4988 süht Pieper nich as Woord-Trennteken. He süht dat as Form von de ᛝ-Ruun.
| latam | ing | hari | kunni | ing | we | hagal | |
| wat denn heten deed: | Laat uns, | Ing- | -hari,[2] | Nakaam[3] | von Ing- | -we[4] | Unheil anrichten[5] |
|---|
Elmer H. Antonsen hett in sien Book Runes and Germanic Linguistics de Interpretation, dat de dree Knaken in de Reeg 4990 - 4988 - 4991 leest warrn mööt:
| lokom | her | [Bild von Schipp] | latam | hari | kunni | we | hagal | ulu | hari | dede | |
| wat denn heten deed: | seht[6] | her, | [dit röömsche Schipp.] | Laat uns, | Heer- | -sipp[7], | dor gegenan gahn[8] | Ulu- | -hari[9] | deed [dit][10] | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Denn schull dat en Oproop na de Wapen wesen, de gegen de Römers un jemehr Scheep in de Noordsee richt is.
De Spraak is op jeden Fall germaansch, lett sik aver nich genau bestimmen, besünners solang noch nichmal seker is, för wat för Luden de Bookstaven staht. Antonsen geit aver dorvon ut, dat de Spraak Ingväoonsch is un en Vörgänger to dat Ooldsassische un Angelsassische wesen kunn. De charakteristischen Spraakkennteken von dat Sassische sünd dor aver noch nich in utbillt.
Footnoten[ännern | Bornkood ännern]
- ↑ a b c na Elmer H. Antonsen: Runes and Germanic Linguistics
- ↑ Egennaam
- ↑ vergliek engelsch kin
- ↑ de Godd Ingwe
- ↑ mank de Römers
- ↑ vergliek engelsch look
- ↑ vergliek engelsch kin
- ↑ hagal = strieden, we = vergliek engelsch woe
- ↑ Egennaam
- ↑ hett disse Naricht schreven
