Sport

Dit Woort hett noch annere Bedüden: kiek dorför ünner Sport (Mehrdüdig Begreep).

Disse Artikel is man blots en Stubben. Du kannst Wikipedia helpen un em verbetern.

Turners maakt en Vörföhren op de Gymnaestrada 2007

Ünner den Begreep Sport warrt verschedene Formen vun Wettstriet, Speel un Bewegen tosamenfaat, de tomeist in’n Tosamenhang mit dat Anstrengen vun’n Lief dörföhrt warrt. Dorbi geiht dat aver nich dorüm, den Oort to wesseln oder Saken to transporteren, man üm de Aktivität sülvst. Dat Woort sülvst keem in’t 19. Johrhunnert ut dat Engelsche, wat sülvst över’t Franzöösche ut dat Latiensche disportare („sik vergnögen“). Minschen, de Sport utöven doot, warrt as Sportler betekent. Dat gifft tallrieke Sportorden de bannig ünnerscheedlich utöövt warrn künnt. Akademisch befaat sik de Sportwetenschoppen un de Sportmedizin mit den Sport.

Definitschonen

En allgemene Definitschoon vun Sport gifft dat nich. De Bedüden, de mit den Begreep Sport verknütt is, hangt vör allen vun den Bruuk in de Ümgangsspraak af un vun den Tosammenhang, in den de Begreep bruukt warrt. För den Düütschen Olympischen Sportbund steiht to’n Bispeel de motoorsche Aktivität vun’n Lief in’n Vördergrund. Denkspelen, Motorsport oder de Dressur vun’n Deerten, de ahn motoorsche Aktivitäten aflopen doot, stellt also in’n Sinn vun’n DOSB keen Sport dor. Liekers acht de DOSB Schach as en Sportoort. Dat Internatschonale Olympsche Komitee (IOC) tellt sogor ok Bridge as Sport.

In de Ümgangsspraak warrt Sport faken mit Wettstriet un Leistung verbunnen. Dat sütt een to’n Bispeel an Begrepen as Denksport, E-Sport oder Gedächtnissport, aver ok an de Anspröök vun verschedene Verbännen, vun’n IOC as Sportoort acht to warrn. Histoorsch is de Sport oorsprünglich as Speel ansehn worrn, un stünn in’t Gegendeel to den Eernst vun en Beroop oder vun Krieg. Vun religiöse Bedenken müss sik de Sport dorüm free maken, as se to’n Bispeel gegen dat Glücksspeel bestünnen. Jüst so as Dans un Theater, künn sik de Sport toeerst blots in’n Hoffstaat entwickeln (Jagd, Turneer).

Sport as Kultur vun’t Bewegen

Jogging is en Sport, den een ok för sik alleen maken kann

In’n Allgemenen warrt Sport ünnerscheedt in Bredensport un Leistungssport, de in den Profisport övergeiht. In jüngere Tiet sünd wieter noch de Kategorien Extremsport un Funsport dortokamen, de sik deelwies düütlich vun’n traditschonellen Sport ünnerscheden doot. Dat gifft Sportoorden, de en alleen för sik maken kann (Individualsport), un annere, de tosamen mit annere Minschen dörföhrt warrt (Mannschopssport).

Sport warrt ünner verschedene sellschoppliche Rahmenbedingen utöövt un billt en bedüden Bestanddeel vun de Freetietaktivität un de Ünnerhollenskultur. Blangen de traditschonellen Sportverenen un den Schoolsport hebbt sik op dat Rebeet vun’n Bredensport siet de 1980er Johren ok jümmer mehr kommerzielle Fitnessstudios billt. Man, ok in’t private Ümfeld, d. h. alleen, mit Frünnen oder in de Familie, warrt Sport dreven (to’n Bispeel Jogging). In’n Leistungssport sünd de Strukturen aver noch düütlich komplexer. Hier entwickelt sik mit de Integratschoon vun behinnerte Minschen in de Sellschop in jüngere Tiet mehr un mehr ok Behinnertensportorden, de as Leistungssport bedreven warrt.

Enn vun’t 19. Johrhunnert weer as en tyypsch Markmol vun’n Sport ansehn, dat de Aktivität nich to’n Geldverdehnen maakt waart. Vundaag is dat nich mehr so, vunwegen dat in’n Profisport hüüt ok vele Minschen jemehrn Sport as Beroop utöven doot. Butendem gifft dat ok kommerzielle Intressen vun indirekt bedeeligte Gruppen, as to’n Bispeel Konzernen, Födderers oder Mäzenen, de as Sponsers optreden doot un tomeist haapt, dat sik dat Ansehn vun den Sportler op jemehr egen Gewarf överdrägen deit. Dordör kummt en binnere Differenz in’n Sport as Spektakel un Liefkultur tostannen. Dat weertschoppliche Intresse tütt sik aver bit in’n Bredensport, woneem ok Sportutrüstung un -kledaasch bruukt warrt.

Ofschoonst dat hüüt keen Twievel mehr gifft, dat Sport goot is för Hart un Kreisloop, bedrieft ruchweg 45 % vun de Düütschen kuum oder gor keen Sport. Blots jede Achte maakt so veel Sport, as dat för de Gesundheit anraadt warrt.

Sport un Politik

As doröver diskuteert worrn is, den Sport as Staatsteel in’t düütsche Grundgesett optonehmen, hett de ehmolige Bundsverfatensrichter Dieter Grimm tosamenfaat, wat de go’en un slechten Utwirken op de Sellschopp sünd. He stell gegenöver, dat Sport dat Tosamenhollen vun de Minschen föddert, togliek aver ok Striet utlösen künn. To’n een kann Sport to’n Völkerverstännigen bidrägen, op de annern Siet aver ok anfaalig wesen för Natschonalismus. In’n Sport is een to Fairness anhollen, kann aver ok Utlöser vun Gewalt wesen. An de Gesundheitsvörsorg hett Sport en groten Andeel, nich to översehn weer aver ok, dat grote gesundheitliche Lasten mit jemehr sozialen Kosten as Naklapp dör’n Sport utlööst warrt. Opletzt tütt Sport ok verbodene Methoden un Praktiken as dat Doping an, vunwegen dat dat al lang nich mehr blots üm de Ehr geiht, man ok üm Geld.

Passiv Sportkonsum

Tokiekers in en Stadion

Blangen dat aktive Utöven vun Sport, hett in de Sellschop vör allen ok dat Verfolgen vun sportliche Wettstrieden as Tokieker vör Oort oder över de Massenmedien en hogen Weert. Leistungs- und Profi-Sportler warrt teemlich faken as Vörbiller un Idolen ansehn un verehrt. Dat starke Identifizeren mit Sportlers oder Mannschoppen föhrt to dat Phänomen vun’n Sport-Fan. In Europa hett sik sünners en Fankultur in Betog op den Football entwickelt, man in verschedene Länner wiest de Passiv-Sportkult faken op ünnerscheedliche Sportorden.

Kiek ook bi

• Historie vun’n Sport

Literatur

• Jaques Fortin (Rutgever): Das visuelle Lexikon des Sports. Gerstenber Verlag, Hilmessen 2006, ISBN 978-3-8067-2566-7

Weblenken

Sport. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.