Sporngoos
| Sporngoos; Sporengoos | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||
| Systematik | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Wetenschoplich Naam | ||||||||||||||
| Plectropterus gambensis | ||||||||||||||
| Linnaeus, 1766 |
De Sporngoos (Plectropterus gambensis), ok Sporengoos, is en hoochbeenten Vagel ut dat Geslecht vun de Aantenvagels. Se is in ganz Afrika tohuse, man nich in Noordafrika. Sporngöse sünd verwandt mit de Göse un de Halfgöse. Man se verscheelt sik vun düsse ok dör allerhand anatoomsche Egenarden un weert vundeswegen towielen in en egen Unnerfamilie mit den Naam Plectropterinae insorteert. Up jeden all höört se to den Tribus Plectropterini, wo se tohopen mit de Knubbel-Glanzgoos torekent warrt, vunwegen datt düsse beiden Aarden sik to’n Deel liek upföhren doot. Heken un Seken vun de Sporngoos verscheelt sik sunnerlich in Grötte un Gewicht.
Wie de Sporngoos utsütt
[ännern | Bornkood ännern]Sporngöse hefft ehren Naam vun den Sporn, den se an den Bug vun’n Flunken utbillt hefft. De Heken sünd düütlich grötter, as de Seken. Se weegt in’n Döörsnitt bi 5,5 Kilogramm. De rode Knubbel up’n Snavel is danniger. Ole Ganners hefft ok naakte rode Huutstellen an de Sieten vun’n Hals. De beiden Unneraarden verscheelt sik dör de Aart, wie de swattwitten Feddern verdeelt sünd. . P. gambensis gambensis hett en witten Buuk un witte Flanken. De Unneraart P. gambensis niger, de süüdlich vun’n Sambesi-Stroom tohuse is, hett bloß en lüttjen witten Placken up’n Buuk.
Wo se vörkamen un leven deit
[ännern | Bornkood ännern]Beide Unnerarden kaamt in grote Rebeden vun Afrika vör. In Gemarken, wo dat in de lsten Johre dröge Tieden geven hett, is de Bestand torüch lopen. In Süüdafrika hett sik de Aart vermehrt vunwegen de Stauseen, de dor in Gemarken anleggt wurrn sünd, wo Bueree bedreven warrt.[1]
Sporngöse bewahnt grote Brook-Siedlänner, dannige Ströme, Binnenmeere mit veel Planten un Stauseen in Savannen- un Agrarland. Freten doot se Grööntüüch un Saat vun allerhand Sump- un Waterplanten.
Wonnehr sik de Sporngöse vermehren doot, hangt af viun de doren Regentieden. Dat Nest is bannig eenfack tostanne neiht. Meist hannelt sik dat dor um en deepe Kuhlen bi, de dat seken utbuddelt hett. Dat Nest warrt aggressiv verdeffendeert. Dor warrt ok de Sporn an’n Flunken bi insett.
De Goos leggt in’n Döörsnitt sess bit tein Eier. Se hefft en glatte Schill un sünd cremefarvt.. De Küken kruupt ut na um un bi 30 bit 32 Dage. As dat bitherto utsütt, scheert sik bloß man dat Seken um de Jungen.
Giftigkeit
[ännern | Bornkood ännern]De Sporngoos is en vun de roren Giftvagels. Dat kummt dor vun, datt se unner annern de Kävers vun de Familie vun de Öölkävers (Meloidae) freten deit. Se dreegt in sik dat Gift Cantharidin.[2] Dat warrt in dat Geweev vun de Göse afspiekert. Je nadem, wie veel vun de Kävers se freten hett, dat Vertehren vun Sporngöse for Minschen un Roofdeerter giftig is.[3]
Belege
[ännern | Bornkood ännern]- ↑ Kolbe, S. 133
- ↑ Stefan Bartram, Wilhelm Boland: Chemistry and ecology of toxic birds. In: ChemBioChem 2, Nr. 11, November 2001, S. 809–811, .
- ↑ Karem Ghoneim: Cantharidin toxicosis to animal and human in the world: A review. In: Standard Res. J. Toxicol. Environ. Health Sci 1, 2013, S. 001–022.
Literatur
[ännern | Bornkood ännern]- T. Bartlett: Ducks And Geese - A Guide To Management. The Crowood Press, 2002, ISBN 1-85223-650-7
- Hartmut Kolbe: Die Entenvögel der Welt. Ulmer Verlag 1999, ISBN 3-8001-7442-1
- Josep del Hoyo; Andrew Elliott & Jordi Sargatal (Rutg): Handbook of Birds of the World (Volume 1: Ostrich to Ducks). Lynx Edicions, Barcelona, 1992, ISBN 84-87334-10-5
