Peroxisom
Peroxisomen, vörmols ok Microbodies nömmt (ollerhaftigen Utdruck) sünd Organellen in de Zellen vun Eukaryoten. Dor is en Zellmembran umto. Se verbruukt Suurstoff in allerhand Tosamenhänge vun den Stoffwessel. Hüdigendags warrt annahmen, datt se de eersten Apparaate weern to’n Wegmaken vun Gifte ut de Zellen. Upkamen sünd se denn, as Suurstoff in de Eerdatmosphäre upkamen is.
Struktur
[ännern | Bornkood ännern]
Bi Peroxisome hannelt sik dat um lüttje (100-1000 nm Döörmeter) Vesikels mit en eenfacke Biomembran dor umto. Se sünd to finnen in dat Zellplasma.[1][2] In düsse afsunnerten Gemarken, de vun de Membran schuult sünd (Zellkompartiment), könnt Reaktschonen aflopen, de anners gefährlich weern for de Zellen (wenn se in dat Zellplasma passeern döen). Dat is dor een Bispeel for, wie wichtig dat is, datt Zellen in Kompartimente updeelt sünd. In de Peroxisome sitt Enzyme for den Stoffwessel vun Waterstoffperoxid in (H2O2). Dor is de Naam „Peroxisom“ vun herkamen. Vörmols sünd se, vunwegen de Morphologie, ok „Micro-“ oder „Mikrobodies“ nömmt wurrn. Wie veel Peroxisome dat gifft, wie groot se weert, un wie se utstaffeert sünd mit Proteine, dat hangt af vun den Zelltyp un vun de Umstänne, unner de se wassen doot. So is bi Bäckergest (Saccharomyces cerevisiae) faststellt wurrn, datt man bloß en poor, lüttje Peroxisome vörkaamt, wenn de Gest goot versorgt is mit Glukose. Wenn se avers versorgt wurrn is mit Fettsüren in lange Keden, denn hefft sik 20 bit 25 grote Organellen billt.[3] Faken weert Suurstoff-Moleküle as Co-Substrat bruukt, wo denn Waterstoffperoxid (H2O2) ut maakt warrt.
Tostanne kamen
[ännern | Bornkood ännern]In de lesten Johre hefft sik Forschers dor in’e Klatten over harrt, wie de Peroxisome tostanne kaamt. Hüdigendags is bekannt, datt se sik, just as de Mitochondern ok, vermehren könnt dör Deelen in de Zellen. Wenn se „ganz nee“ (de novo) tostanne brocht weert, denn so löppt dat in en Reeg vun Aktschonen, de dor mit anfangen deit, datt Vorlöpervesikels ut dat Binnenplasma-Nett afsnöört weert. Wohrschienlich sluut sik de lüttjen Vorlöpervesikels denn tosamen to en riepen Peroxisom..[4]
Krankheiten
[ännern | Bornkood ännern]Krankheiten, bi de Peroxisome en Rull speelt:
1. Peroxisomendefekte
- Zellweger-Syndrom
- Rhizomele Chondrodysplasia punctata Typ 1 (Mutatschoon vun dat PEX7-Gen)
- Neonatale Adrenoleukodystrophie
- Infantil Refsum-Syndrom
2. Peroxisomaler Enzymdefekt
- Pseudo-Zellweger-Syndrom (Mutatschoon vun de Acyl-CoA-Oxidase)
- X-chromosomale Adrenoleukodystrophie (sek. dör peroxisomalen Transporterproteindefekt for VLCFA-CoA-Synthetase)
- Rhizomele Chrondrodysplasia punctata Typ 2 (Mutatschoon vun‘t DHAPAT-Gen)
Literatur
[ännern | Bornkood ännern]- Alberts, B. u. a.: Molecular Biology of the Cell. Garland Science, 4. Uplage, 2002. ISBN 0815340729.
- Campbell, N. u. a.: Biologie. 1. Upl., Nahdr., eenmol overhen gahn, Spektrum Akademischer Verlag 1997, Heidelbarg. ISBN 3-8274-0032-5 .
Belege
[ännern | Bornkood ännern]- ↑ Peter Karlson, Detlef Doenecke, Jan Koolman, Georg Fuchs und Wolfgang Gerok: Karlsons Biochemie und Pathobiochemie. Georg Thieme, 15. Uplage 2005, ISBN 978-3133578158; S. 396f.
- ↑ Peter H. Raven, Ray F. Evert, Susan E. Eichhorn: Biologie der Pflanzen. 4. Uplage. Gruyter, Berlin, New York 2006; ISBN 978-3-11-018531-7; S.53f.
- ↑ Horst Feldmann: Yeast: Molecular and Cell Biology. Wiley-VCH Verlag GmbH & Co. KGaA 2009; ISBN 978-3527326099; S. 159
- ↑ Margit Pavelka (Rutg.) un Jürgen Roth (Rutg.): Functional Ultrastructure: Atlas of Tissue Biology and Pathology. Springer, Wien; 2. Auflage 2010; ISBN 978-3211993897; S. 134
