Peloponnees'schen Krieg

De Peloponnes'sche Krieg weer en Krieg twuschen den Bund vun’n Peloponnes unner Leit vun Sparta un den Seebund vun Attika unner Athen in dat ole Grekenland. He duer meist dartig Johre, vun 431 – 404 v. Chr.. He kann indeelt weern in dree Afsnitten. Toeerst weer dat „Archidamos sien Krieg“ (431 – 421 v. Chr.). Denn keem de Tied vun „Nikias sien Freden“ (421 – ca. 413 v. Chr.). Un amenne geev dat denn noch den „Krieg vun Dekeleia“.

Archidamos sien Krieg

Hier hett de Seebund vun Attika dat Seggen harrt, just, ehr dat mit den Krieg 431 losgüng.

De eerste Afsnitt hett sien Naam kregen vun Archidamos II.. He weer Feldherr un König vun Sparta. In düsse Johren weer Athen siene Flotte de Spartaners över. Unverwohrens grepen de Atheners mit ehre Scheepe den Peloponnes an un versöchen, Sparta un siene Verbünnten möör to maken. Sünst hefft se sik ehrder torüch holen un sünnerlich hefft se dat dor nich up anleggt, dat se mit Sparta sien Heer tohopenstöten döen. An Land weer nämlich Sparta de Atheners över. Wenn nu de Spartaners över Land anmarscheern döen up Athen to, denn sünd de Inwwahners vun Attika achter de groten Stadtmuern vun Athen bröcht wurrn. Düsse Muern weern swaar in to nehmen. De Atheners hefft denn vun jem ehre dicken Muern ut de Stadt verdeffendeert. Düsse Taktik hett den Naam „Perikles sien Plaan“ kregen. Vunwegen dat jem ehr Heer veel stärker weer, sünd de Spartaners in de eersten Johren vun den Krieg fökener na Attika kamen un hefft dor dat Land verwööst un de Feller to Dutt maakt. Achter de dicken Muern vun Athen stünnen de Inwahners tohopenprammst un so is dor ene sware Süke utbraken, wohrschienlich weer dat de Pest. Dor sünd bannig veel Lüde an storven, dormank in dat Johr 429 v. Chr. ok Perikles, wat Athen sien wichtigsten Politiker weer.

Man dat seeg eerst mol so ut, as wenn de Atheners ok wieterhen baven weern. 425 v. Chr. hett Sparta up Sphakteria en Slacht verloren un 120 Spartaners sünd dorbi fungen wurrn. Sparta weer dormols nich gegen en Freden mit Athen. Man de Atheners wollen dor gor nich över snacken, sünnerlich vunwegen den Demagogen Kleon, de dor düchtig gegenan snacken dö. He bröch Athen dorto, mit den Krieg wieter to maken.

Sparta hett denn 424 unner Brasidas sien Heer reformeert. Denn güng dat mit Brasidas as Anföhrer na Thrakien in’n Noorden. Dor is dat slumpt un de Städer an de doren Küsten leten sik besnacken, vun den Seebund af to fallen. 422 v. Chr. geev dat en Slacht bi Amphipolis, wo dat Heer vun Athen bi tonicht maakt wurrn is. In düsse Slacht is Kleon ut Athen just so fullen, as Brasidas ut Sparta. Nu weern beide Sieten up Freden ut.

Slachten un Ünnernehmen. De Farv gifft de Parteien an'n Anfang vun den Krieg an. Bloß Makedonien weer dormols noch neutral ween.

Nikias sien Freden

Nikias, en vernunftige un matige Mann ut Athen hett denn 421 v. Chr. en 50-jöhrigen Freden twuschen beide Parteien tostanne bröcht. Dormols weer de Krieg al 10 Johre in’e Gänge ween. Düsse Freden hett den Naam vun den „Nikiasfreden“ kregen. Wiethen is in düssen Freden de status quo ante wedderherstellt wurrn un de Macht twuschen de Rieken weer wedder so verdeelt, as vör den Krieg.

Man sünnerlich goot holen dö de Verdrag nich. Sparta siene Bundsgenoten Theben un Korinth menen, se weern bi düssen Freden nich goot bi wegkamen. Nun güng dat hen un her mit verscheden Koalitschonen un unnerscheedliche Bündnisse, man dat allens weer nich up Duer anleggt. In de tokamen Tied scheer sik Sparta üm den Striet mit sien Arzfiend Argos, de ok up den Peloponnes tohuse weer. Athen kümmer sik dor üm, dat de Seebund nich ut’neen breken dö. Unner Alkibiades möök sik Athen mit grote Macht dor an, sien Riek ut to breden un wat grötter to maken. Up Duer weer dat so nich mööglich, bi den Freden to blieven. 415 v. Chr. hett sik Athen up de Expeditschoon na Sizilien inlaten. De Stadt hett dor ene grote Strietmacht na Sizilien henstüert. Dat güng dor üm, dat de lüttje Polis Segesta Athen siene Hölp kriegen scholl gegen dat mächtige Syrakus. Toeerst güng allens goot, man 413 v. Chr. is de Flotte vun Athen in den Haben vun Syrakus in’n Dutt maakt wurrn un dat Heer is slahn un tonicht maakt wurrn bi Asinaros. Alkibiades, de achter düsse ganze Expeditschoon steken dö, weer al afsett wurrn, ehr dat de Krieg richtig losgüng. Se harrn em anklaagt vunwegen „Frevel gegen de Religion“. He büx nu just ut na Sparta, wo se em as Raatgever geern upnehmen döen.

De Krieg vun Dekeleia

Alkibiades slöög vör, dat Sparta 413 v. Chr. de Festung Dekeleia innehmen scholl, de strateegsch günstig liggen dö. Vun Dekeleia ut konn Sparta Roovtöög in de Gegend üm Athen to unnernehmen. Dor kümmt den lesten Afsnitt vun düssen Krieg sien Naam her: De „Krieg vun Dekeleia“. Nu geev dat in Athen allerhand Striet un Alkibiades lehr ok in siene Vaderstadt torüch un striet nu wedder gegen Sparta. Den een oder annern Slumpslag konn he lannen, man amenne wenn sik dat Glück doch na Sparta to.

Sparta harr nu en groten Feldherrn, dat weer Lysander. Bavenhen betahl Persien nu allerhand Geld an Sparta (un kreeg dor de Städer in Ionien för). So güng dat vun 412 v. Chr. af an jummers beter för Sparta un siene Frünnen un in dat Johr 404 v. Chr. sieg Sparta endgüllig un nehm mit siene Truppen de Stadt Athen in. Ut Grünnen vun de Strategie hefft se Athen avers nich in Dutt leggt, ofschoonst Theben un Korinth dor böse achter her weern. Man Athen möss siene Stadtmuern dalleggen un siene Flotte afgeven. Bloß 12 Scheepe dröff Athen beholen. Bavenhen mössen de Atheners in Sparta siene Armee Deenst doon. Tolest sünd denn noch dartig Lüde as Regeern vun Athen insett wurrn, de dat mit Sparta holen döen, dat weer de so nömmte „Herrschop vun de Dartig“.

Literatur

Borns

• K. Brodersen und H. H. Schmitt (Hrsg.): Historische griechische Inschriften in Übersetzung. Bd. 1 (Die archaische und klassische Zeit). Darmstadt 1992, ISBN 3-534-02243-2.
  (Goot översett, man sunner Kommentar.)
• Hellenica Oxyrhynchia. Översett un rutgeven vun Paul McKechnie et al. Warminster 1988, ISBN 0-85668-358-2.
• Plutarch: Große Griechen und Römer. Rutgeven vun Konrat Ziegler, 6 Bn., Zürich 1954. (Bibliothek der alten Welt, én Reeg vun Nahdrucken, u. a, ISBN 3-423-05989-3)
• Thukydides: Geschichte des Peloponnesischen Krieges. Rutg. vun H. Vrestska un W. Rinner (Reclam), Stuttgart 2000, ISBN 3-15-001808-0.
• Derselbe: Der Peloponnesische Krieg. Rutg. un övers. vun Georg Peter Landmann, Düsseldörp 2002, ISBN 3-7608-4103-1.
• Xenophon: Hellenika. Översett vun Gisela Strasburger, München 1970 (en reeg vun Neeuplagen), ISBN 3-7608-1639-8.

Sekundärliteratur

• Bruno Bleckmann: Athens Weg in die Niederlage. Die letzten Jahre des Peloponnesischen Kriegs. Stuttgart 1998, ISBN 3-519-07648-9
• Bruno Bleckmann: Der Peloponnesische Krieg. München 2007, ISBN 3-406-55388-5.
  (Kortweg)
• Victor Davis Hanson: A War Like No Other: How the Athenians and Spartans Fought the Peloponnesian War. Random House Trade Paperbacks, Reprint 2006, ISBN 0-8129-6970-7
• Donald Kagan: The Peloponnesian War. New York 2003, ISBN 0-14-200437-5.
• Donald Kagan: The Outbreak of the Peloponnesian War. Ithaca/New York 1969, ISBN 0-8014-9556-3. * Donald Kagan: The Archidamian War. Ithaca 1974, ISBN 0-8014-9714-0.
• Donald Kagan: The Peace of Nicias and the Sicilian Expedition. Ithaca 1981, ISBN 0-8014-9940-2.
• Donald Kagan: The Fall of the Athenian Empire. Ithaca 1987, ISBN 0-8014-9984-4.
• Russell Meiggs: The Athenian Empire. Oxford 1972, en Reeg vun Nahdrucken, ISBN 0-19-814843-7.
• Raimund Schulz: Athen und Sparta (Reihe Geschichte kompakt. Antike)- Darmstadt 2003, ISBN 3-534-15493-2.
• Geoffrey de Ste Croix: The Origins of the Peloponnesian War. London 1972, ISBN 0-7156-1728-1.
• Karl-Wilhelm Welwei: Das klassische Athen. Demokratie und Machtpolitik im 5. und 4. Jahrhundert. Darmstadt 1999, ISBN 3-89678-117-0.
• Karl-Wilhelm Welwei: Sparta. Aufstieg und Niedergang einer antiken Großmacht. Klett-Cotta, Stuttgart 2004, ISBN 3-608-94016-2.
• Karl-Wilhelm Welwei: The Peloponnesian War and its Aftermath. In: Konrad Kinzl (Rutg.): A Companion to the Classical Greek World. Blackwell, Oxford u. a. 2006, S. 526–546.
  (Kortweg tohopenfaat)

Weblenken

• Hören: Der Thukydides-Podcast: Hier warrt de düütsche Översetten vun Heilmann ut dat Johr 1760 vörleest. In'n Momang: Eerst Book, Kapitel 1-23 (41:40 Minuten, 19,2 MB)
• Hören: LibriVox: The History of the Peloponnesian War (englisch - Public Domain Audiobooks in de USA - 20:57:23 Stunden, tom. 603,7 MB)
• Richard Crawley: The History of the Peloponnesian War (englische Übersetzung von Thukydides' Werk im Project Gutenberg)
• Xenophons Hellenika up Engelsch.