Kumquats
| Kumquats | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||
| Systematik | ||||||||||||
| ||||||||||||
| Wetenschoplich Naam | ||||||||||||
| Fortunella | ||||||||||||
| Swingle |
De Kumquats (Fortunella) sünd en Geslecht vun de Planten in de Familie vun de Rutenplanten (Rutaceae). Se sünd eng verwandt mit de Zitrusplanten, de ok to de Rutenplanten rekent warrt. Eenige Wetenschoplers seht jem ok as Deel vun de Zitrusplanten. De Frücht vun de Kumquat sünd plummförmig un bit to 4 cm lang. Se hebbt en geel-orange Schaal. De Naam „Kumquat“ is ut de kantoneeschen Utspraak gam gwat (vun 金橘; Hoochchineesch jīnjú) af, wat „golden Appelsien“ bedüüdt. In kantoneesch Rebeden warrt gam gwat aver mit de Schriffttekens 柑橘 („Mandarien-Appelsien“, hoochchineesch gānjú) schreven .
Vörkamen
[ännern | Bornkood ännern]De Kumquat kummt anfänglich ut Asien, warrt vundaag aver ok in Amerika, Afrika un in de warmsten Lagen in Süüdeuropa anboot (t. B. op Korfu in Grekenland).
Systematik
[ännern | Bornkood ännern]Deelwies warrt de Kumquats nich as egen Geslecht ansehn, man in’t Geslecht vun de Zitrusplanten (Citrus) inordent. De nafolgend Oorden warrt in dat Geslecht Kumquats ünnerscheedt:[1]
- Fortunella crassifolia
- Fortunella hindsii – Hongkong-Kumquat
- Fortunella japonica − Marumi-Kumquat (Syn. Citrus japonica)
- Fortunella margarita − Eier-Kumquat
- Fortunella obovata
- Fortunella polyandra
Bito sünd ok Hybriden tücht worrn. Dat gifft ok geslechterövergriepend Hybriden Citrus × Fortunella, de Citrofortunella nöömt warrt.
Bruuk
[ännern | Bornkood ännern]
De Frucht vun den Struuk warrt normalerwies mit Karns un Schaal eten. De Schaal is vun’n Smack ’n beten herb-sööt, dat Fruchtfleesch süerlich. De Schaal warrt ’n beten weker, wenn man de Frucht kort twüschen de Fingers oder in de Hand rullen deit. Se verbreedt denn ehrn Röök un nimmt en licht söteren un weniger herben Smack an. De Klöör vun de Frücht kann twüschen düsterorange un goldgeel liggen. Dat süerliche Fruchtfleesch is in fief bit söss Kamern opdeelt, de teemlich grote Karns bargt, de aver eten warrn künnt.
Kumquat-Frücht sünd riek an Vitamin C bargt veel Kalium un ’n beten Kopper. In Europa warrt de Frücht tomeist as Dekoratschoon bruukt.
Fiensmeckers möögt de Kumquatfrucht geern, vun wegen den fien-herben Smack, geern ok inleggt, to’n Bispeel in Rum.
De Appelsiensmack vun dat Beermischdrinken „Beck’s Chilled Orange“ is de Kumquat namaakt.
