Klootscheeten
Klootscheeten is en in Noorddüütschland, vör allen an de Küst un up de Eilannen, bekannt Sportoort. Dat gifft dat all siet vööl Johrhunnerten un is bedüüdend öller as dat Boßeln. Dat is en temelk swoor Wurfoort, de Snelligkeit, Kraft un Konzentration vörutsett.
Historie
[ännern | Bornkood ännern]De Begreep Kloot kummt ut de nedderdüütsche Spraak un bedüüd "Kluten". Mit Kluten is en Eerdklumpen meent. In de Wiederentwickeln vun disse Sportoort hett man denn swoor Füersteenkugels, ok Flinten nömmt, un nahderhenn twee Pund swoor Iesenkugels bruukt. Laterhenn hett man Appelboomholt to fuustgroot Kugels verarbeidt, de man denn mit Blee utgaten hett (in en krüüzwies Dörbohrung).
Wohrschienlich is dat Klootscheeten ut en vörtietlich freesche Wapen entstahn; de freesch Kämpers söllt fürcht wesen hemm, wiels se so gefährlich Wurfgeschosse harrn.
Mit dat Klootscheeten geevt dat fröher vööl Begleiterscheinigungen. So wurrn Wettkampen utdragen, bi de man üm Geld oder anner Wertgegenstännen speelt hett. De Sport wurrd hööftsächlich in’n Winter utdragen. Fröher hett man denn up Ünnerwasch speelt un dorbi söllt sück eenigen ok en Lungenentzündung totrucken hemm, woran ok welk storven sünd. Faken wurr bi Wettkampen ok Alkohol konsumeert. Dat keem dordör denn ok to ungültig Würfen, wat denn to hart und deelwies bloodig Utnannersetten föhren de. Hüdtodag wurrd allenfalls bi Freetietveranstaltungen noch Alkohol konsumeert. Wiels dat wegen de Supperee ok faken Haueree geev, weer dat Klootscheeten af un an verboden, aber hett sück ok immer weer dörsett.
De vun Hinnerk Dunkhase (1857 - 1905) in Butjadingen-Braav anreegt Tosommensluss vun de Ollnborgische un de Oostfreesche Klootscheeters to’n Freeschen Klootscheeterverband (FKV) keem an’ 25. Mai 1902 tostannen un Dunkhase weer de eerste Vörsitter bit to sien Dood. De Verband is hüdtodag Daakorganisatschoon vun över 40.000 Klootscheeter un Boßler.
De Wettkamp
[ännern | Bornkood ännern]Ziel vun dat Speel is, mit en körten Anloop und Afsprung vun en Ramp en lütten Kugel mögelk wiet to smieten.
Man ünnerscheed tüschen Feldkamp un Standkamp.
Traditschoneller un mehr in Gebruuk is an un för sück de Feldkamp. Dor speelt twee Mannschapen tegennanner an. Feldkampen wurrd bi Fröstweer utdragen, wenn de Grund hart is. Dorbi wurrd en bestimmt Streck över Felder und Wiesen dörworfen. In’ Gegensatz to’n Standkamp wurrd bi de Feldkamp de Trüll, dat Utloopen vun de Kugel, mittellt. De Streck bedrocht ruch weg söben Kilometer. Jeder Mannschap besteiht ut mehreren Scheetern und man smitt nahnanner tegennanner. De Punkt, an de de Klootkugel nah dat Utrullen liggen blifft, markeert de nächste Stäh, van de man weer nee afsmieten moot. Wiels dat immer weniger Fröst gifft, is dato k mit de Feldkampen bedüüdend weniger wurrn.
Bi de Standkamp speelt all Deelnehmer tegennanner. Sieger is de, de am wietsten smitt. De Trüll wurrd nich mittellt. Tellen deiht blots dat, wat man wirklich smeeten hett.
De Standkamp wurrd faken vun Vereenen för Meesterschapen insett, wiels man de Klootscheetenbahn up en normalen Sportplaats oder up’d gröön Land afmeeten un afsteeken kann.
De Wahlspröök vun de Klootscheeter is „Lüch up un fleu herut“.
Rekorde
[ännern | Bornkood ännern]Eerstmalig wurr de Kugel in dat Johr 1935 dör den Oostfreesen Gerd Gerdes över de 100-Meter-Marke schaaten. Disse Rekordwiet harr Bestand bit 1985, as de Auerker Harm Henkel up 102,00 Meter keem. Disse Rekord wurr aber noch an den glieker Dag vun de "Bor vun Ellens" Hans-Georg Bohlken mit 105,20 överdruffen. De aktuell (Stand Januar 2006) Rekordwiet mit 106,20 Meter hollt Stefan Albarus ut Nörden in Ostfreesland. Dorbi is to bedenken, dat so en Kugel bi de Mannslüüd en Dörmeter vun 58 mm un en Gewicht vun 475 Gramm hett.
