Kleigraven

Dat Kleigraven weer nödig, dat de Gravens in de Maschen jümmer dat Water afföhren kunnen. Wenn na 25 bet 30 Johren sik weer soveel Mudd ansammelt harr un dat Afdubben vun’n Dubben nix mehr bröch, müss de Graven wedder utkleit warrn.

De Freegraven harrn en Breed vun üm un bi 2,40 Meter, so dat dat Veeh dor nich dörkeem.

Bi dat Kleigraven dregen de Kleigravers Holschenstevel, Holschen mit lange Schäft ut Ledder. De Holschen geven Schutz vör de scharpen Schüffeln un sekeren Tridd op Moorbodden.

Toeerst müss mit Schotten dat Stück Graven, dat utkleit warrn schüll afschott warrn un denn mit de Waterschüffel dat Water ut’n Graven hoolt warrn. Dat Blatt vun de Waterschüffel weer 25 bet 30 cm breed un 30 bet 40 cm hooch. Bi veel Water sünd ok de Hackelsschüffeln mit en Blatt vun 80 × 90 cm bruukt worrn. En beten lüttjer as de Waterschüffel weer de Schüffel för den Mudd.

De Snittschüffel harr en Iesenblatt to’n Snieden vun de Dubbenschicht. Se weer 30 bet 35 cm lang un üm un bi 10 cm breed. Faken weren dat Törfschüffeln, bi de de Greep afsneden un de Steel länger maakt is. De Dubben is faken ok mit Messhakens (en Fork mit ümbagene Tinnen) aftogen worrn.

De Pallasch weer 15 cm breed un harr en mit Nieten anbröchte Stahlsnied, de spitz tolopen dei. So kunn se licht in de Eerd steken warrn. Vun dat Blatt ut Eschenholt kunn sik de Klei lichter lösen as vun en Blatt ganz ut Metall.

Dat Dagwark vun en Kleigraver weer 1024 Kubikfoot. De Graven weer mehrst acht Foot breed, na ünnen weren veer Foot ansett. An’n Dag müssen 32 Foot (üm un bi 10 m) Graven utkleit warrn, wat 1024 Kubikfoot geev. Vele Kleigravers hebbt dat op 1 1/2 Dagwarken jeden Dag bröcht.

Bi de Wettern güng dat los un toeerst hebbt se den Rand afsteckt, dat de Graven ok wedder liek warrt. An de Steed, wo de Graven in de Wettern fleet, weer mehrstiets en Damm mit en lütt Siel. De Sielen un Grüppen müssen stoppt warrn un en Streek vun twee Dagwarken is mit en Schott dicht maakt worrn. Nu hebbt se de twete Siet afsteckt un denn den Dubben mit de Snittschüfel in Placken sneden, de denn op beide Sieden vun’n Graven sett worrn sünd. De Placken hebbt so siede Dämm billt, de verhinnern dein, dat later de utschüffelte Mudd wedder trüch in’n Graven fleten kann. Toeerst hebbt se enen Spitt deep graven, denn in en tweten Dörgang noch enen Spitt.

Bi de Wettern geev dat twee Maal in’t Johr Schaun, bi de de Dubben wegkeem. Dorüm müss hier bi dat Utklein blots de Mooch (dünnen Mudd) ut de Wettern hoolt warrn. Dat de Mooch nich wedder trüch in de Wettern fleten kunn, müssen vörher Kammeln, also Dämm vun 25 bet 30 cm Hööch, an de Ränner anleggt warrn.

In de Grüppen geev dat kuum Mudd. Hier hebbt de Kleigravers mit’n Pallasch arbeid un de faste Eer ut’e Grüpp hoolt. Wenn vele Luckhullens (Bentgrasbülten) de Arbeiden behinnern, denn keem de Moorschüffel to’n Insatz. De weer lieks as en Pallasch, doch de Snied lööp noch spitzer tohoop un raag an de Sieden twee Zentimeter över de Holtdelen rut. Se kunn de fasten Luckhullens beter snieden.

Schaun

Bi de Gravenschaun twee Maal in’t Johr to Johanni un Anfang November müssen de Ränner vun Kruut freemaakt warrn. Dorför weer de Sees dor. Dat Kruut in de Merr vun’n Graven is mit dat Graaviesen wegmaakt worrn, en Sees mit langen Steel. Waterplanten kunnen mit de Heekstöhlhark (nöömt na de Waterplant Heekstöhl) ut dat Water hoolt warrn. Mit de Lööt kunn de Mudd ünner Brüchen un ut Sielen hoolt warrn. De Lööt weer en Holtschüffel vun 30 × 40 cm, de afknickt an en Steel vun dree bet veer Meter fast maakt weer.

De Schaun weren mehrsttiets an’n Sünnavend un wenn de Arbeiden nich good weren, müss de de för den Graven tostännig weer en Bröckgeld betahlen. De Schaun weren en besünneren Akt un de Diekgraaf un de Gesworenen dregen fröher sogor Zylinners dorbi. De Gesworenen harrn ok Kluuvstöcker dorbi, de vörn Griepers harrn, mit de se kieken künnen, ob de Sielen rein vun Mudd weren. Kunnen se mit de Kluuvstöcker Modder to faten kriegen, weer nich good lööt un en Bröckstraaf droh. Rümbööm müssen bi de Schaun apen stahn, dat de Rümboomsteert nich den Damm versperrt.

Mit den Strukturwannel siet de Merr vun’t 20. Johrhunnert sünd disse Opgaven, de fröher alle Maschinwahners tokemen, mehr un mehr op de tostännigen Slüsenverbänn övergahn.