Iesländsche Namen

En Stammboom, de dat iesländsche Namensysteem wiest

Iesländsche Namen bestaht anster, as ’t in den westliken Lännern begäng is, nich ut en Vörnaam un en Familjennaam, man ut en Vörnaam un en Patronym (in raren Fällen ok en Matronym). Düsset Systeem wiest nich de historische Afkumst un Afstammen van de Familje, man blot den Naam van de Kind sien Vadder oder Mudder.

Liekers existeert ok en poor Familjennamen in Iesland. De meesten dorvan sind Achternaam van Lüüd, de nich ut Iesland kaamt. Bet 1925 was et in Iesland verlöövt sik en Familjennaam to geven. En veel bekennt Ieslänner, de dat dee was de Nobelpriesdräger för Liteartuur Halldór Laxness. Van 1925, kann man sik kenen Familjennaam mehr geven un muut en Patronym bruken, wenn en den Familjennaam nich arv.

Wenn een sien Kind en Vörnaam, den ’t in’n Iesländschen noch nich gifft, geven will, mutt in Iesland düsse Naam van de Iesländsch Namenkomitee (Mannaafnanefnd) eerst pröövt un verlöövt werrn. Düsset Komitee akzepteert blot Namen, de na Regeln van de iesländsche Grammatik deklineert weern können un de blot Bookstaven van’t iesländsche Alfabeet in hebbt. Namen, de nich to dat Kind sien Slecht passig sind, sind normalerwies ok nich verlöövt. Man in’n Januar 2013 het en Gerichtsordeel de 15 Johr oolen Deern Blær (Bedüden:lichte Bries; en maskulin Nomen in’n iesländschen) verlöövt ehren Naam to bruken. Tovöre akzepteer dat Namenskomitee düssen Namen nich, dorümme was bet to den Ordeel de offischelle Naam van Blær blot Deern.

Vandage kann man düsset Systeem ok wedder in de anneren skandinaavschen Länner bruken.

Exempel för iesländsche Namen

En Keerl mit de Naam Jón Einarsson het en Suhne mit den Naam Ólafur. Ólafur sien Achternaam is denn nich Einarsson, as sien Vadder sien Achternaam, man Jónsson. Düsse Naam wiest denn, dat Ólafur de Suhne van Jón is ("Jón sien Suhne" = (Jóns + son)). De lieke Systeem bruukt de Ieslänners för de Döchters. Jón Einarsson siene Dochter Sigríður ehr Achternaam is nich Einarsson man Jónsdóttir ("Jón sien Dochter" (Jóns + dóttir). Bi düsset Systeem bruukt man alltieds de Genitiv van de Vadder sien Naam.

Männichmool kümmt de Kind sien Naam van’n Öllerndeel sien Tweetnaam. To’n Bispill, wenn Jón is de Suhne van Hjálmar Arnar Vilhjálmsson. Denn kann sien Naam Jón Hjálmarsson oder Jón Arnarsson ween. En Grund för dat Bruken van de tweten Naam mag weern, dat de Vadder ehr mit sienen tweten Naam ansnackt oder ok vanwegen dat de twete Naam beter to de Kind sind Naam passig is.

Wenn twee Personen den lieken Naam un Patronym het, bruuk een na Bruuk un Herkumst den Naam van de Vadder sien Grootvadder, to’n Bispill Jón Þórsson Bjarnarsonar (Jón, Suhne van Þór, Suhne van Bjarni) un Jón Þórsson Hallssonar (Jón, Suhne van Þór, Suhne van Hallur). Düsse Traditschoon is vandage nich mehr so begäng un man bruukt ehr Tweetnamen. Mann sünners in de iesländschen Sagas steiht jümmers de Vaddernaam un ok Grootvaddernaam.

Matronyme as en Alternatiev

De grote Mehrheet van iesländschen Achternamen is en Patronym, avers hen un wen werrt de Modder ehr Naam bruukt. Ok bi’n Matronym sind de Regeln de sülvigen: Ólafur, de Suhne van Bryndís, heet denn Ólafur Bryndísarson ("De Suhne van Bryndís"). Enn veel bekennt Ieslänner mit en Matronym is de Footballspeler Heiðar Helguson ("Helga ehr Suhne"), en annere is de Schrieverske Guðrún Eva Mínervudóttir ("Minerva ehr Dochter"). En Bispill ut de Tied van’n Middelöller is de Dichter Eilífr Goðrúnarson ("Goðrún ehr Suhne").

Dat gifft ok Lüüd mit en Patronym un en Matronym, as to’n Bipsill Dagur Bergþóruson Eggertsson, upstunns de Börgermeester van Reykjavík.

Alldag - Wo snackt een ’n iesländsch Persoon an

In Iesland is dat Telefoonbook nich na de Achternamen in de Reeg bröcht, man na de Vörnamen ordnet. Up dat een mit glieken Namen in’n Tüdel kümmt is dor ok de Proffeschoon to schreven.

Ieslänners snackt sik mit jüm ehr Vörnaams an, ok bi formalen Saken. To’n Bispill snack man över de vörmalige Premierministersche Jóhanna Sigurðardóttir nich as 'Fru Sigurðardóttir' , man nööm ehr meesttieds Jóhanna oder bruuk ehr helen Naam.

Dat deit dedüden, dat jeder een in ene Familje verscheden Achternamen. De iesländschen Namen bringt Familjen ut Iesland up’e Reis faken man in’e Malless, denn den Kontrolöre an de Grenzen, buten van de noordschen Länner, weet faken nix van de iesländschen Namenssysteem af.

Weblenken

• Informatschoon övere isländsche Achternamen bi’n iesländschen Binnenministerium (engelsch)