Haile Selassie

Haile Selassie, en Foto vun Walter Mittelholzer, Februar 1934.

Haile Selassie I. (amhaarsch (ቀዳማዊ) ኀይለ ሥላሴ (Qädamawi) Haylä Səllase, up Platt De Dreeenigkeit ehre Macht (de Eerste)) (* 23. Juli 1892 unner den Naam Ras Täfäri Mäkʷännən (ተፈሪ መኰንን) in Edjersso, Provinz Hararghe, Äthiopien; † 27. August 1975 in Addis Abeba) is de leste Kaiser vun Äthiopien (1930-1936 un 1941-1974 ) ween. Sien Titel as Herrscher is Neguse Negest („De Könige ehr König“) ween. He hett sik 225. Nafolger vun König Salomo nömmt. In’n November 1954 is Haile Selassie dat eerste Staatshööft ut dat Utland overhoop ween, dat de junge Bundsrepubliek Düütschland besocht hett.

Leven

Haile Selassie is unner den Naam Tafari Makonnen in de Provinz Harar in Äthiopien, ööstlich vun de Hööftstadt Addis Abeba boren wurrn. He weer de Söhn vun den doren Gouverneur (Ras). Nadem de christlich-orthodoxe Aristokratie en Putsch gegen den Throonfolger vun den doden Kaiser Menelik II. Iyasu V. maakt harr, is Makonnen an’n 2. November 1930 unner den Naam Haile Selassie I. to’n Neguse Negest vun Äthiopien kröönt wurrn. Iyasu stunn up de Siet vun de Middelmächt un hett de Christenlüde wegen siene Politik gegen sik upbrocht, mit de he gegen de Islam over frundlich weer. Nun gung dat los un dat Land is moderner maakt wurrn un Selassie hett al in’n Juli 1931 Äthiopien siene eerste Verfaten rutgahn laten. Dat weer de „Verfaten vun dat Kaiserriek Abessinien vun 1931“. Dor hett he siene afsolute Macht mit afsekert un dat blot na den Naam in en Konstitutschonelle Monarkie umwannelt.

Up Befehl vun Benito Mussolini hett de italieensche Armee dat Land 1935 in den Italieensch-Äthioopschen Krieg angrepen. 1936 möss Selassie utkniepen na Grootbritannien. Vun dor ut hett he den Wedderstand gegen Italien anföhrt. An’n 24. Januar 1941 is he mit Hölp vun de Briten torüch kehrt na Äthiopien. He hett sik dat nich nehmen laten, as en Politiker dat Land wat moderner to maken, man de afsolute Herrschop hett he doch in siene Hand bolen un en sunnerliche Oppositschoon hett he nich tolaten. He hett versocht, en Natschonalstaat in to richten, so, as de in Europa begäng ween sund. Dor hett he dat sunnerlich dor up afsehn, datt he de Oromo-Stämm in den Süden vun’t Land na Spraak un Kultur unner den Ploog vun de Amharen kriegen dö. Siene Gang, mit de he regeern dö, weern allens Beamten, Lüde vun’n Adel un Generale ut dat Volk vun de Amharen oder vun Oromos, de de amhaarsche Kultur un Sprake overnahmen harrn. Haile Selassie is in dat Utland as en groot Staatshööft vun dat öllste Land vun Afrika ankeken wurrn un he weer een vun de Liddmaten, de de Vereenten Natschonen mit up de Been stellt harrn. He hett ok as en „Graue Eminenz“ gollen un as en Figur, wo de ganze afrikaansche Kontinent wat mit anfangen konn, as de Tied vun de Kolonien toenne gung. Up de annere Siet hett dat in siene Amtstied en ganze Reeg vun Kriege geven, unner annern mit Somalia um de Gemarken vun dat Ogaden an de Grenz un ok gegen de Lüde, de for de Unafhängigkeit vun de vörmolige italieensche Provinz Eritrea strieden döen. De weer vun dat Enn vun den Tweeten Weltkrieg oder vun 1950 af an Deel vun den Bundsstaat vun Äthiopien ween, man later to en blote Provinz for de Verwaltung maakt wurrn.

Haile Selassie 1963 in Washington

In de Midden vun de 1970er Johre sund jummers mehr Inwahners vun dat Land untofräen ween. Sunnerlik de Studenten wollen sik nich mehr affinnen mit de unbannige Macht vun den Kaiser, tomolen he nich inverstahn weer, sien konservativen Adelsstaat um to muddeln. Dat weer al bi de Wahl to’n Parlament vun 1973 rutkamen. As dat denn ok miteens for de Lüde up dat Land nich mehr noog to eten geev, hefft 1974 Studenten vun de Haile-Selasse-Universität un an annere Hoochscholen sik up de Achterbeene stellt un en Revolutschoon tostanne brocht. Toeerst gung dat dor um, dat en Parlamentaarsche Monarkie inricht’ weern scholl, man dat duer nich lang, un unner den Kaptein un latern Oberst Mengistu Haile Mariam weer de Marxismus-Leninismus boven up. Na en Putsch vun dat Militär möss de Kaiser an’n 12. September 1974 Bott geven. Dat duer nich lang, un he is in Arrest doot bleven. Bit up den hüdigen Dag weet numms, wie dat passeert is. Sien Grootneffen Asfa-Wossen Asserate hett in sien Book schreven, Haile Selassie weer mit en Koppküssen stickt wurrn.

Nakamen

Al 1960 hett sien Söhn, Kroonprinz Asfa Wossen (Amha Selassie I.) bi en Putsch gegen den Vadder mitmaakt. 1973 hett denn sien Enkel Iskander Desta versocht, de Regeerung um to störten. Desta weer dormols Upper-Befehlhebber vun de Marine vun Äthiopien. Noch 1974 hett Haile Selassie en annern Enkelsöhn to’n neen Throonfolger beropen. Dat weer Asfa Wossen sien Söhn Zere Yacobe Selassie. Hüdigendags is sien Enkelsöhn Ermias Sahle-Selassie Vörsitter vun den Throonraat vun Äthiopien.

Kinner vun siene eerste Fro

Mit siene eerste Fro Altayech hett he man blot eene Dochter harrt:

• Prinzessin Romana Worq († 14. Oktober 1940)

Kinner vun siene tweete Fro

Mit siene tweete Fro, Kaisersche Menen II. (Menen Asfaw, * 25. März 1889, † 15. Februar 1962), hett he sess Kinner kregen:

• Prinzessin Tenagne Worq (* 30. Januar 1913, † 6. April 2003)
• Prinz Asfa Wossen (* 27. Juli 1916, † 17. Januar 1997)
• Prinzessin Zannaba Worq (* 25. Juli 1918, † 25. März 1933)
• Prinzessin Tsahai Worq (* 13. Oktober 1919, † 17. August 1942)
• Prinz Makonnen (* 16. Oktober 1923, † 13. Mai 1957)
• Prinz Sahle Selassie (* 27. Februar 1931, † 23. April 1962)

Rastafari

Bit up den hüdigen Dag warrt Haile Selassie as dat Symbol vun de Rastafari-Anhängers ankeken. De sund sunnerlich up de Eilannen in de Karibische See tohuse. De Naam vun de Grupp, „Rastafari“, is hernahmen vun den Naam, den Haile Selassie bi sien Geboort kregen hett. Dat weer Ras Tafari Makonnen. As he an’n 21. April 1966 up Staatsbesöök in Jamaika ween is, hefft de Jamaikaners em „kennt“. Düsse Dag warrt vun dor af an up de Insel fiert as „Groundation Day“. For de Rastafaris speelt he de Rull as en Messias. Dat hangt dor eenmol mit tosamen, dat Äthiopien in Afrika siene Geschichte ummer en besunnere Rull speelt hett: Bit 1957 weer Äthiopien dat eenzigste Land up den Kontinent, dat (jummerlos) unafhängig ween weer. Bovenhen warrt vertellt, de eerste Kaiser vun Äthiopien un Vorweser vun Haile Selassie, Menelik I., weer en Kind vun König Salomo ut de Bibel un vun de Königin vun Saba (Axum) ween. Unner den Ehrennaam „Lööw vun Juda“ warrt he mank de Rastafaris verehrt, as en Gott. Se glöövt ja, he weer de Messias, de nun wedder torüch kamen weer up de Eer, so as de Bibel dat kunnig maakt harr. De Farven vun de Rastafari-Anhängers (De Panafrikaanschen Farven) sund togliek ok de Farven vun de Flagg vun Äthiopien. De Musik vun de Rastafari-Anhängers is sunnerlich de Reggae, so, as Bob Marley dat speelt hett.

Utteknungen(Utwahl)

• 1954 Verdeenstorden vun de Bundsrepubliek Düütschland
• Ehrenteken for Verdeenste um de Republiek Öösterriek
• 1954 Strumpbandorden (Knight of the Garter)
• 1954 Orden vun’n Azteekschen Adler (Collane)

Literatur

• Haile Selassie: My Life & Ethiopias Progress. Autobiographie; Chicago, Ill.: Research Associates School Times Publications, 1997; ISBN 0-948390-39-5.
• Christian Potyka: Haile Selassie. Der Negus Negesti in Frieden und Krieg; Dissertation; Bad Honnef: Osang, 1974.
• Ryszard Kapuściński: König der Könige; Frankfort an’n Main: Eichborn, 2000; ISBN 3-8218-4708-5.
• Evelyn Waugh: Befremdliche Völker, seltsame Sitten; Frankfort an’n Main: Eichborn, 2007; ISBN 978-3-8218-4761-0.
• Gerald Steinacher (Hrsg.): Zwischen Duce, Führer und Negus. Südtirol und der Abessinienkrieg 1935–1941; Bozen 2006; ISBN 978-88-8266-399-5.

Weblenken

• Time Magazin: Man of the Year 1935 (up Engelsch)
• Rede vor de UNO 1963, düssen Text hett Bob Marley in Uttöge, meist original, in dat Leed "War" overnahmen.
• Reden Haile Selassies mit deutscher Übersetzung
• Interview mit Haile Selassie, 24. Juni 1973 von Oriana Fallaci (Englisch)