Geesmünner Bohnhoff

De Geesmünner Bohnhoff weern Bohnhoff in Geesmünn, hüt en Stadtdeel vun Bremerhoben. In de Tiet vun 1862 bit 1914 geev dat keen anner Bohnhoff vör Lüüd an`ne Wesermünn. För de Hobens op hannöversch (preußischem) Rebeet, op de Südsiet vun de Geeste, legg he goot. Man de Hobens vun Bremen, op den Nordsiet, verdeenen veel mehr Geld.

Handelshoben Geesmünn

As se Bremerhoben gründ hefft, door hett dat Königriek Hannover un de Frie Hansestadt Bremen doröber snaakt dat se de Anbinnungen ut buen wöölt; man to vörderst harr se man blots an de Landstroot dacht (de lootere Rieksstroot 6).[1] 1859 hefft se besloten tosomen de Isenbohn vun Bremen to de Münn vun de Geest to buen. Düer ward de bu in dat Deeplandrebeet. De Bremer harrn leber een Weg mehr to de Weser hen, dör de Wesermasch. So as se dat afsnackt harrn deelen sik Hannover un Bremen de fiev Millionen Rieksdaler, wat de Utbau kost hett. De „Geestebohn“ kun se im Januar 1862 in bedrev neem.[2] To de gliecke Tied harrn se ok de Telgtbohn no Bremerhoben, de harr de Senot vun Bremen aleen betohlen musst, klaar kregen. Geestmünn kehm 1866 mit de Provinz Hannover to`n Königriek Preußen. De Isenbohn weer noh 62 km in´n Koppbohnhoff an de Bohnhoffstroot to enn. Nah 1889 heet de Stroot Bohnhoffsallee un nah 1914 – dorr hebbt se den neen Bremerhoben Hauptbohnhof open mookt– nah den Burgermeester Wilhelm Klußmann benömt. De hütige Max-Dietrich-Stroot, dat weer ok en Deel vun de avknickte Bohnhoffstroot, gung jüst op dat Empfangshuus to. Op de Westsied vun Handelshoben hebbt se de Gliesen so dicht an´ne Kais lecht, dat se Hannelsgoot mit de Ladescherrn vun Tuuch op Shipp loden könnt. Op de Pier stunn isern Hydraulikkräne vor de swooren Lasten. Över Gerüsten kunn se de Kohle glicks in´ne Ladeluken rinn doon. Se wulln nich aleen mit dat gaue, rationellen un fohr lütjes Geld den Ümslach maaken, nee ook mit de Utwannerer (Auswanderung) wulln se Geld maaken. Ook wenn se een Anbinnung an datt bremische Bremerhoben harrn un ook mit de later bote Peerstrootenbohn (Pferdestraßenbahn) weer de Geesmünner Bohnhoff een Nadelöhr. He weer to lütt vor de 300.000 Lüüd de övert Jahr am enn vun´t 19. Jahrhundert hier döör mööt.

Telgenbohn noh Bremerhoben

Vöör den Bohnhoff gung een Telgglies för den Güterverkehr too Joh. C. Tecklenborg op den linken Geestufer, to de Warften op de Geesthell un nah de Bremerhobener Hobens aff. De loppt an de Schultzstroot un överquerte de Kaistroot un een muerten Damm över denn Hauptkanol. Dor weer een Bohnweerterhuus, dat heft se in de 1920er Johrn afreten un Steen för Steen nah Wollingst brööcht. De Steen hebbt se för dat Naturfreundehaus bruckt.[3] Vun de Geesthelle gung een Gleis inn Bogen (Bogenstroot) to´n Ollen Hoben un vun door in annerer Richtung toon südwestlichen Enn vun Negen Hoben. Da de Telgbohn nur för den Gütertransport vörsehn weer, mussen de Passagiere för de Utwandererschepen in Geestmünn utstiegen. Bi de 7,5 Millionen Utswanerer ut dat hele Europa (darünner 3,7 Millionen Düütsche) weer dat to veel. De Unnernehmers ümtoo mit Peerd un Wagens kunnen disse Opgave nicht so maken as de Norddüütsche Lloyd (Norddeutschen Lloyd) dat hebben wull. Noh dat swoore verhanneln kuun nu ook Utwannerer mit de Isenbohn op dat eene Glies un tosloten Tuch nu bit nah Bremerhoben reisen. Keen nich utwannern will, draff dor nicht mit un muss in Geestmünn utstiegen. Ass se den Kaiserhoben bot harn, geve dat av 1902 een tweetes Glies. Dat wöör av 1905 de Hauptbohn un gung över den Güterbohnhoff (Zollinland-Bohnhoff in de Pestalozzistroot, op de höcht vun de Zollinlandstroot) ok to de Lloyd-Halle II. Vun dat Zollamt Rotersand kunn nun ok de Toch ton Kaiserhafen II hen.

De Bremerhobener Bohnhoff weer an Negen Hoben (Neuen Hafen) un seech so ut as een Güterbohnhoff. Vun Dag is dor nu de Columbusstroot, wo nu ock dat Düütsche Utwannerer Huus (Deutsche Auswandererhaus) steiht. Över dat sülbige Glies sind 1914 to 1918 de Suldaten vun den 1. Weltkrieg, de to Malöör komen sind, noh dat Bremerhobener Krankenhuus hen komen. To de gliecke Tied harrn se den Kaiserhoben anlegt un an de Kaiserschlüüs (Kaiserschleuse) de Lloyd-Halle II bot. Darüm hebbt se ok de Telgbohn vun 1897 länger mookt un den Zollinland-Bohnhoff bot. Wat davun noch stohn bleven is, kann man noch in de Moltkestroot sehn. As se nu den Kaiserhoben II un III bon wulln, dar mött se ok de Gliesen ton Norden hen ümlegen. As se dat nun torecht harn un de groote Schlief över Speckenbüttel un Weddewarden bot harn, hebbt se allens wat binnen in de Stadt weer 1921–1923 awreeten.

De Telg noh Cuxhoben

Achter de Ludwigstroot gung siet 1896 de Bohn nah Cuxhoben av. Se gung över de Chaussee noh Leh (hütigens Dags Elbestroot) un loopt op den sülbigen Weeg as nu. De Gliesen lööpen op dat sülbige Nivau as de Strooten. Dat weer nicht goot, keem een Tuch so mutt allens op de Stroot töven. Dat geve een bannigen Skandol. Jümmers weer die Isenbohnisenpahl ünnen un de Lüh mööten töven an de Weserstroot (Weserlust) un an de Strooten nah Spaden un Langen. As se nu av 1908 eene neege Trasse anlegt hevt, hevt se de Gliesen högher leegt op een kilometerlangen Bohndamm (Bahndamm). Dat fung mit een lange Rechtskurve bi Grünhöfe an un gung bi de Hexenbrücke över de Geeste nah Leh (Lehe) un Beers (Bederkesa). Achter den Bohnhoff Bremerhoben-Wulsdörp un de Stadtdeel Geesmünn-Süd hefft se een Gleisdreieck bot. Dorr kunn se nun toon Geesmünner Bohnhoff / Güterbohnhoff hen komen. To de sülbige Tied hebben se de neegen Bohnhoffs Bremerhoben Hauptbohnhoff un Bremerhoben-Leh Personenbohnhoff anlegt. De neegen Bohnhoffs harrn se in Sommer 1914 klar kreegen, glicks achterran gung de 1. Weltkrieg los. De Geesmünner Bohnhoff hebbt se dicht makt un to`n Güterbohnhoff ümbot. De olen Hüüs ut de hannoverscher Tied hefft se awreten. Nur dat Posthuus hebt se nah loten, dat heft se in de 2000er Johrn avreten.

Güterbohnhoff Geesmünn

Dor wo de Bohnhoff wesen is, weer later dat Hauptverwaltungsgebäude vun de Nordsee Deutsche Hochseefischerei. Op de Südsied vun de Personenbohnhoff is de Güterbohnhoff Geestmünn (nah 1947 Bremerhoben-Geesmünn).[A 2] De kunn vun Norden (Kaiserhobens) över denn Bogen vunt Gleisdreiecks, de leeg an de Südkante vun de Siedlung Geestmünn-Süd, anföhrt warden. As se de Wulsdörper Rampe (1963) nee mock harrn, hevt se de Strecke noch elektrifiziert, is avers als de Warften (Weerften) tweigann sind un ock de Stückgutverkehrs torüch gung, dicht mackt wurn. De Tofahrt vun Wulsdörper to olen Geesmünner Bohnhoff is vun Dag en Fohrrad- un Wannerweg. Dat hier eenmals twee Gliese legen hefft kann noch sehn. Een enkeltet Glies vun de Telgbohn hett dat bit to de 1960er Johrn geven. De gung to de Rickmers-Warft. Krützen muss de Isenbohn an Elbinger Platz un an de Friedrich-Ebert-Stroot de Stroot und de Gliesen vun de Strootenbohn. En enkelter Rangierbegleiter hett oppast an de Krüzung.

Böökers

Walter Bollen: Bohnhof am Meer. Die Eisenbohn an der Unterweser. Hauschild Verlag, Bremen 2006. ISBN 978-3897573437.