François Jacob
François Jacob (* 17. Juni 1920 in Nancy, Frankriek; † 19. April 2013 in Paris[1]) weer en franzöösch Mediziner, Physioloog un Genetiker, de mit Jacques Monod dat Operon-Modell entwickelt un den Begreep Operon präägt hett. Dit Modell, ok Jacob-Monod-Modell nömmt, beschrifft den Upbau vun prokaryotischer Gene un verkloort, wu deren Aktivität reguleert wurrd (Genregulatschoon). 1965 kreeg Jacob dorför gemeensam mit Monod un André Lwoff den Medizin-Nobelpries.
Biographie un Levenswark
[ännern | Bornkood ännern]François Jacob wurr as eenzig Söhn vun Simon Jacob un Thérèse Franck an' 17. Juni 1920 in Nancy boren. Nah sien Schooltiet an dat Lycée Carnot in Paris nehm he mit de Afsicht, Chirurg to wurrn, en Studium an de Pariser medizinischen Fakultät up. Wiels den Tweeten Weltkrieg muss he sien Studium ünnerbreken. Wiels sien tweet Studienjohr in' Juni 1940 hett he Frankriek verlaaten, um sück den Freen Franzööschen Strietkräften (France libre) in London antosluuten. As Sanitätsoffizier nehm he an militärisch Operatschonen in Fessan, Libyen un Tunesien deel, wo he verwund wurr. Doruphen hett man hüm to de Second Armoured Division versett, bi de he in' August 1944 in de Normandie abermals swoor verwund wurr. Söben Maand hett he in't Lazarett sien Verletzungen utheelen laaten. Ansluutend kree he dat Croix de la Libération (Krüüz vun de Befreen), de hööchste militärisch Kriegsutteken. Nah den Krieg hett Jacob sien Medizinstudium 1947 in Paris mit den Doktertitel afslooten.
In dat sülvig Johr hett he de Pianistin Lise Bloch heiraadt. Veer Kinner harr dat Paar: Pierre (* 1949), de Philosoph wurr, Laurent un Odile (* 1952) un Henri (* 1954).
Wegen sien swoor Kriegsverletzungen kunn Jacob nich as Chirurg tätig wurrn. So hett he tonächst up verscheeden anner Rebeeden arbeit, bit he sück 1950 as Schöler vun André Lwoff an dat Institut Pasteur de Biologie towennen dee. 1951 shett he sien naturwetenschaplich Studium afslooten un kreeg 1954 den Doktertitel an de Sorbonne mit en Arbeit över lysogene Bakterien un dat Provirus-Konzept («Lysogenic bacteria and the provirus concept»). 1956 wurr he Labordirekter. Af 1960 weer he Baas vun de kört tovör inricht Afdeelen för Zelluläre Genetik an dat Institut Pasteur. 1964 kreeg he en Professur an dat Collège de France, wo en Lehrstohl Zellgenetik för hüm schafft wurr.
François Jacob hett sück besünners mit genetisch Mechanismen bi Bakterien un Bakteriophagen as ok den biochemischen Folgen vun Punktmutatschonen befaat. Anfangs hett he de Eegenschapen vun lysogen Bakterien ünnersöcht un kunn deren Wedderstandsfähigkeit gegenöver Prophagen nahwiesen, de he mit de Existenz vun Mechanismen begrünnd hett, de de Aktivität vun Prophagen-Genen hemmen.
1954 fung en langjohrig un bannig goot Tosommenarbeit mit Elie Wollman an, bi de Tosommenhänge un Betrecken tüschen dat genetisch Material vun dat Bakterium un sien Prophagen upkloort wurrn. Disse Studien hemm to'n Verständnis vun de Bakterienkonjugatschoon führt un en Analyse vun den genetischen Apparates vun en Bakterienzelle mögelk maakt. In hör Tosommenarbeit hebbt se völ nee Konzepte entwickelt: So hemm se den den Genuttuusch tüschen Spender- un Empfänger-Zellen wiels en Konjugation verkloort, de circuläre Struktur vun dat Bakterienchromosom nahwiest un Episom opdeckt. De Ergevnisse vun hör Forschensarbeit hebbt se in dat Wark Sexualität und Bakteriengenetik tosommenfaat.
Bemarkenswert Ähnlichkeiten tüschen de Stüern vun de Lysogenie un de induzeert Synthese vun de β-Galactosidase dör Lactose bi Bakterien hebbt 1958 François Jacob, gemeensam mit Jacques Monod dorto brocht, de genetisch Mechanismen uptoklären, de den Genuttuusch tüschen Bakterien veroorsaken un de induzeert Synthese vun Proteinen in Bakterien stüern. In dissen Tosommenhang hebbt Jacob un Monod en Modell (Operon-Modell) för dat Tosommenwarken vun Regulatorgenen, Operatoren, Promotoren, Strukturgenen un allosterischen Proteinen, den Repressoren, bi de Synthese vun messenger-RNA (Transkriptschoon) entwickelt.
1963 dreev Jacob tosommen mit Sydney Brenner de «Replicon»-Hypothese vöran, um bestimmte Aspekte vun de Zelldeelen vun Bakterien to verklooren. Sietdem hett sück Jacob mit dat Utforschen vun genetisch Mechanismen, de de Zelldeelen stüern, befaat. 1970 fung he an, disse Mechanismen ok an Söögdeertenzellen ut Zellkulturen to ünnersöken. In dat glieker Johr hett he ok dat Book La logique du vivant, une histoire de l'hérédité (Die Logik des Lebenden, eine Geschichte der Vererbung) schreven, in dat he anfangend mit dat 16. Johrhunnert wesentliche Statschonen bi dat Utforschen vun de Leevwesen nahteken dee, de to de Molekularbiologie överleiten deen.
Utteknungen
[ännern | Bornkood ännern]Neben den Nobelpries för Physiologie oder Medizin 1965 kreeg François Jacob in Frankriek tallriek Wetenschapspries. Hervörtoheven is de Charles-Léopold-Mayer-Preis dör de Académie des sciences (1962). He weer siet 1962 utlänsch Liddmaat vun de Danish Royal Academy of Arts and Sciences, dorneben vun de American Academy of Arts and Sciences (1964), de National Academy of Sciences of the United States (1969) un de American Philosophical Society (1969). Ehrendokter weer he vun mehreren Universitäten. 1958 wurr he inlaaden, de Harvey-Vorlesung in New York un 1964 die Dunham-Vorlesung an de Harvard University to hollen.
1996 wurr Jacob as Liddmaat in de Académie française upnommen.
Zu Ehren vun de beid Opdecker wurrd dat Operon-Modell to de Genregulatschoon ok as Jacob-Monod-Modell betekent.
Weblenken
[ännern | Bornkood ännern]- DNB-Katalog
- François Jacob up de Sieden vun den Nobelpries (engelsch)
- Körtbiografie un Warklist vun de Académie française (franzöösch)