Eukaryoten
| Eukaryoten | ||
|---|---|---|
| Systematik | ||
| ||
| Wetenschoplich Naam | ||
| Eukaryota | ||
| Chatton, 1925 |
Unner Eukaryoten oder Eukaryonten (Eukaryota/Eukaryonta/Eucarya/Eukarya); vun ooldgr. εὖ (eû) „good, echt“ un κάρυον (káryon) „Nööt“ weert all Leevwesen tohopenfaat, de ehre Zellen en Zellkarn hefft. Just dor wiest de Naam up hen. Blangen de Bakterien un de Archaeen sünd de Eukaryoten een vun de dree Domänen in de bioloogsche Systematik. Bakterien un Archaeen weert tosamenfaat unner den Begreep Prokaryoten. De hefft alltohopen keen Zellkarn.
Kennteken
[ännern | Bornkood ännern]De Eukaryoten ehre Zellen hefft mehrstendeels en Döörmeter vun 10-30 µm.[1] Normolerwiese sünd se dor veel grötter mit, as de Prokaryoten ehre Zellen. Ehr Volumen is 100 bit 10.000 mol so groot. Dormit in de Zellen mit ehre grötteren Afstänne allens leifig aflopen deit, wat dor nödig is, mütt se good organiseert ween. De Zellruum is updeelt in Unnerdeele (afgrenzte Rüüme) un dat gifft Transport twuschen düsse Unnerdeele in de Zellen. Vundeswegen hefft de Zellen so nömmte Organellen rutbillt, de, just so, as de Organe in’t Lief, de Arbeit overnehmen doot. Dat Organell, wat den Naam geven hett, is de Zellkarn. Dor finnt sik de grote Deel vun dat geneetsche Materiol vun de eukaryotschen Zellen in. Annere Gene gifft dat, je nadem, in de Mitochondern-Organellen, de as „Kraftwark“ for de Zellen arbeiden doot. Se stellt dör cheemsche Reaktschoon Energie praat. Ok in de Plastiden kaamt Gene vör. Dat sünd Organellen, de Photosynthese bedrievt. For den Transport in de Zellen sünd de Organellen vun dat Endomembransystem tostännig.
Struktur un Form kriegt de Zellen vun de Eukaryoten dör dat Cytoskelett, wo se sik ok mit rögen könnt. Dat is tosamensett ut Mikrotubuli, Intermediärfilamente un Mikrofilamente. Dat gifft ok Eukaryoten, as Planten un Swämme, de hefft en Zellwand. De slutt de Zellen buten um de Cytoplasmamembran rum in un bestimmt de Form vun de Zell. Bovenhen könnt de Eukaryoten Protobiosynthese bedrieven.
Zelltahl
[ännern | Bornkood ännern]Eukaryoten könnt Eenzellers oder Mehrzellers ween. Mehrzellers bestaht ut en gröttere Tahl vun Zellen mit gemeensom Stoffwessel. Dor overnehmt denn sunnerliche Zelltypen bestimmte Upgaven bi. De meisten bekannten Mehrzellers sünd Eukaryoten, dormank de Planten, Veelzellers (Deerter) un mehrzelligen Swämme.
Systematik
[ännern | Bornkood ännern]In de Systematik vun de Biologie billt de Eukaryoten een vun de dree Domänen, de dat gifft. De Domänen sünd de hööchste Kategorie, wo de Leevwesen insorteert weern könnt. De Systematik vun de Eukaryoten, de in’n Momang aktuell is, is 2012 vun Adl et al. tohoopstellt wurrn. Se deelt de Eukaryoten so in:
- Amorphea
- super-group Amoebozoa, eenzellig Organismen, normolerwiese mit amöbenhaftig Utsehn.
- super-group Opisthokonta, mit Deerter un Swämme dor bi.
- Diaphoretickes
- super-group Sar
- super-group Archaeplastida, mit Planten dor bi.
- super-group Excavata, eenzellig Organismen, de to’n groten Deel een oder en Reeg vun „Pietschen“ (as’n Steert) hefft.
Denn gifft dat noch en ganze Reeg vun Taxa, bi de dat nich kloor is, wo se henhören deit (incertae sedis), dor höört unner annern to:
- Kamera lens, en Aart mank de Pietschendeerter un de enzigst Vertreder vun dat Geslecht Kamera
- Picozoa
Geschicht
[ännern | Bornkood ännern]De ollsten mehrzelligen, unner Umstänn eukaryootschen Fossilien, de een mit dat blote Ooge sehn kann, sünd bi 1,5 Mrd. Johre oold.[2] Dat is bitherto nich bekannt, ob düsse eersten Eukaryoten al Organellen harrt hefft (an un for sik weer dat vunwegen de Grötte nödig ween), oder ob se de eerst later kregen hefft, nadem se bi en annern Grad vun Organisatschoon anlangt weern. De bekannteste Theorie, wie de Organellen tostanne kamen sünd, is de Endosymbiontentheorie. De seggt, datt Mitochondrien un Chloroplasten sik ut Bakterien entwickelt hefft, de sik in de fröhen Eukaryoten inlagert harrn.[3][4]
Belege
[ännern | Bornkood ännern]<references>
Annere Borns
[ännern | Bornkood ännern]Adl, S. M., Simpson, A. G. B., Lane, C. E., Lukeš, J., Bass, D., Bowser, S. S., Brown, M. W., Burki, F., Dunthorn, M., Hampl, V., Heiss, A., Hoppenrath, M., Lara, E., le Gall, L., Lynn, D. H., McManus, H., Mitchell, E. A. D., Mozley-Stanridge, S. E., Parfrey, L. W., Pawlowski, J., Rueckert, S., Shadwick, L., Schoch, C. L., Smirnov, A. and Spiegel, F. W.: The Revised Classification of Eukaryotes. Journal of Eukaryotic Microbiology, 59: 429–514, 2012, PDF Online
Weblenken
[ännern | Bornkood ännern]
- ↑ Gerald Karp, Molekulare Zellbiologie, 2005, S. 25.
- ↑ Eukaryoten: Eine neue Zeittafel der Evolution. Auf: mpg.de vom 24. Mai 2015.
- ↑ Lynn Margulis, Dorion Sagan: Leben: Vom Ursprung zur Vielfalt. Spektrum Akademischer Verlag, Heidelberg, Berlin 1997, ISBN 3-8274-0524-6 (Düütsch Översetten ut de engelsche Originalutgave vun 1995).
- ↑ Lynn Margulis: Die andere Evolution. Spektrum Akademischer Verlag, Heidelberg, Berlin 1999, ISBN 3-8274-0294-8 (Oversetten vun de engelsche Originalutgave vun 1998).