Endothel

Vun Wikipedia

As Endothel (lat.: endothelium) warrt de na binnen richten Zellen betekent, welke de binnerste Schicht vun Blood- un Lymphfatten, de so nöömte Intima, billt. Unafhangig vun den na Fattoort ünnerscheedlichen Opbo sünd all Fatten vun’n Bloodkreisloop mit en eenzelligen Laag vun Endothelzellen utkleedt.

Tosamen bedriggt dat Gewicht vun all Endothelzellen in’n Lief vun en dörsnittlichen Minschen 1 kg, de Tall liggt bi ruchweg 10 Billionen. De Flach vun de Zellen, de mit dat Blood in Kontakt kamen doot, liggt twüschen 4.000 un 7.000 m².[1] Dat wiest de Bedüden vun’t endotheliaal System för den helen Organismus.

Funkschoon[ännern | Bornkood ännern]

Dat Endothel is mehr as blots eenfach en Beschichten vun de Fattwand. Dat is op veelfache Wies in verschedene physiologsche Vörgäng inbunnen:

  • reguleert as Barriere den Stoffuttuusch twüschen Geweev un Blood
  • produzeert wichtige Stoffen, de för de Regulatschoon vun’n Blooddruck bruukt warrt, t. B. Stickstoffmonoxid (NO), wat den Tonus (Spannungstostand) vun de Fattmuskulatur in’n Bloodkreisloop regelt.
  • beinflusst dat Fleetvermögen vun’t Blood, ü.a. dör Aktiveeren oder Hemmen vun Stollvörgäng.
  • speelt en bedüdende Rull bi Sweren. Verscheden liefegene oder mikrobielle Stoffen künnt dat Endothel lokal aktiveeren, wat dorto föhrt, dat sünnere witte Bloodkörpers as t. B. Neutrophile Granulozyten, Monozyten, Makrophagen un T-Zellen ut dat Blood an’t Endothel bunnen un ok wedder ektiveert warrn künnt. De aktiveerten Leukozyten wannert denn bi de Transmigratschoon dör dat Endothel in dat Geweev dorünner un hülpt dor bi’t Bekämpen vun Infekschonen.
  • is de Oorsprung bi de Sprossung vun ne’e vun al bestahnden Bloodfatten utgahnden Fatten (Angiogenees)

En Funkschoonsstören vun’t Endothel (Endotheldysfunkschoon) hett dorüm jümmer düchtig pathologisch Naklapp. So warrt en Sehr vun de Endothelschicht in de medizinschen Forschen as mögliche Oorsaak vermodt för de Billn vun Arterioskleroos („Response to injury“ Hypothees). En fröhen Marker vun de Endotheldysfunkschoon is de Nawies vun lütte Mengden vun Albumin in’n Urin (Mikroalbuminurie).

Oorden vun Endothel[ännern | Bornkood ännern]

Vun’t Endothel gifft dat dree ünnerscheedliche Oorden: dörgängig, fenestreert un ünnerbroken. Wo goot verscheden Stoffen vun’t Blood dörlaten warrt, nimmt dorbi bi de verscheden Oorden de Reeg na to.

Dörgängig Endothel lett dör dat Utbillen vun tight junctions in eerste Lien nix vun de in’t Blood lösten Stoffen dör. En Bispeel is dat Endothel vun de Blood-Bregen-Schrank. De Stoffuttuusch, de aver nödig is twüschen Geweev un Blood warrt strikt dör hoochselektive Transportvörgäbng kontrolleert.

Fenestreert Endothel lett al veel mehr dör. Dor gaht ok gröttere Molekülen ahn Problemen dör de „Finster“ (lat.: fenestra) in’t Endothel. Disse Finster hebbt en Dörmeter vun ruchweg 70 nm un bargt – bi’n Minschen mit Utnahm vun de Neren – jümmer Diaphragmata (vörstellbor as Speken), welke dat Dörlaten vör bannig grote Molekülen wedder ’n beten inschränken doot. Disse Endotheloort beargt en kontinuierliche Basalmembran un kummt blangen den Nerenglomerulus in’n Darm un endokrine Drüsen vör.

Ünnerbroken Endothel lett düchtig veel dör, sogor Zellen. De Endothelzellen hebbt to’n Deel keen Kontakt to’nanner, wodör grote „Löcker“ in de Endothelwand vörkamt. Tosätzlich is de Basalmembran deelwies bit kumplett weg (en Bispeel is dat Endothel vun de Lebber).

Borns[ännern | Bornkood ännern]

  1. DFP-Allgemeinmedizin: Blutgerinnung. Paul Knöbl; Ärztemagazin Ausgabe 41/2006