Edward Whymper
Edward Whymper (* 27. April 1840 in London; † 16. September 1911 in Chamonix, Frankriek) weer en engelschen Bargstieger.
Sien Jöögd hett he ünner arm Umstänn verbrocht, aber he kunn good teeken. He is denn van de Verleger Longman in de Alpen schickt wurrn, wo he för hüm as Illustrater arbeiten sull.
In disse Tiet hett he sück immer mehr för dat Bargstiegen intresseert. An' 25. Juni 1864 hett he gemeensam mit Adolphus Warburton Moore, Horace Walker, un den Führern Michel Croz, Christian Almer de Öllere un Christian Almer de Jüngere de Barre des Écrins as Eerst besteegen. An' 29. Juni 1865 hett he tosommen mit Christian Almer un Franz Biner as Eerst de Aiguille Verte, een Veerdusender in de Alpen besteegen. He hett sien Platz in de Historie dordör funnen, dat he an 14. Juli 1865 eerstmalig dat Matterhorn besteegen hett. Över de Hörnligrad van Zermatt ut is he mit sien Landslüüd Lord Francis Douglas, Reverend Charles Hudson un Robert Hadow mit Hülp van de Bargföhrers Michel Croz, Peter Taugwalder un de sien Söhn, de genauso heeten de, up den Barg stegen.
Bi’d Rünnergahn sünd denn aber veer van de Lüüd an de Noordwand to Dood stört. Hadow is utrutscht un up Croz fallen un denn hebbt de beid Douglas un Hudson ok noch mitreeten. De annern wulln de mit Tau noch fasthollen, aber dorbi is dat Tau reeten.
Edward Whymper, Vader un Söhn Taugwalder sünd heel weer nah Zermatt torüch kommen. De so nömmt Golden Johren van Alpinismus weern dormit denn ok vörbi. Dit Drama an de Barg is denn ok Mal verfilmt wurrn.
An’ 4. Januar 1880 hett Edward Whymper denn noch wedder as Eerst op en Barg stegen. Dit Mal weer dat de Chimborazo-Vulkan in de Anden van Ecuador, de 6.310 Meter hooch is. De hööchst Tipp is nah hümm nöömt.
Dornah is he denn Schriever wurrn, weer aber ’n beeten buten van de Sellschop.
Böker (Utsöcht)
[ännern | Bornkood ännern]as Schriever
- Matterhorn. Der lange Weg auf den Gipfel, AS-Verlag, Zürich, 2005, ISBN 3-909111-14-9
- Die Erstbesteigung des Matterhorns, Web-Site-Verlag, Ebersdorf b Bremervörde , 2006, ISBN 3-935982-69-0
- Scrambles among the Alps, Ten-Speed-Press, Berkeley, Calif. 1981, ISBN 0-89815-043-4
- Travels amongst the Great Andes of the equator, Peregrine-Smith, Salt Lake City 1987, ISBN 0-87905-281-3
As Illustrater
- Isabella Bishop: Among the Tibetans, (Collected travel writings; Bd. 12), Ganesha Publishing, Bristol 1997, ISBN 1-86210-001-2
Literatur
[ännern | Bornkood ännern]- Frank Smythe: Edward Whymper. Ein Bergsteiger- und Forscherleben, Hallwag, Bern 1940
- Walt Unsworth: Matterhorn Man. The life and adventures of Edward Whymper, Gollancz, London 1965