Douglas Mawson

Douglas Mawson

Sir Douglas Mawson OBE (* 5. Mai 1882 in Bradford, Yorkshire; † 14. Oktober 1958 in Brighton, Adelaide, South Australia) weer en austraalsch Antarktisforscher, de de eerste austraalsch Antarktisexpeditschoon van 1911 bit 1914 leiten dee.

Leven un Wark

Douglas Mawson is in Australien upwussen, nahdem sien Öllern dor hentrucken weern, as he twee Johr olt weer. He hett an de Universität Sydney studeert, wurr 1904 Dozent un 1921 Perfesser an de Universität Adelaide. Hier bedreev he tonächst spoodriek Küstenforschen. Van 1907 bit 1909 nehm he as Physiker un Geoloog an de Nimrod-Expeditschoon ünner de Leiden vun Ernest Shackleton deel. Wiels disse Expeditschoon reck he mit Tannatt William Edgeworth David un Alistair Mackay den magnetischen Süüdpool un hör to en Grupp, de as eerste den Mount Erebus besteegen hebbt.

Neben sien wetenschaplich Ambitschonen weer Mawson gegenöver technisch Nee’ern bannig upslooten un hett wiedere Teelen vun sien austraalsch Antarktis-Expeditschoon fastsett: Brukken vun den Magnetismus för de Navigatschoon, geologisch un biologisch Studien un de Errichten vun en Weerstatschoon mit en Funkverbinnen an dat austraalsch Fastland. Dorneben harr he vörhatt 1911 en Floogtüüch in de Antarktis intosetten, dat aber all in Adelaide afstörten dee un doruphen as Propellerschledden an de Commonwealth Bay in de Antarktis insett wurr.

• 
  Mawson sien Floogtüüch (August 1911)
• 
  Afstört Floogtüüch vun Mawson in Adelaide
• 
  Mawson sien Propellerschledden (1931)

Nahdem he dat Angebot utslahn harr, an Robert Falcon Scott sien Terra-Nova-Expedition deeltonehmen, führ Mawson in de Johren 1911 bit 1914 de eerste austraalsch Antarktis-Expeditschoon nah Adelieland, King George Island un Queen-Mary-Land dör. Bi disse Expeditschoon hett he de nah sien Begleiters nömmt Gletscher Ninnis-Gletscher und Mertz-Gletscher opdeckt. Legendär is sien eensam Marsch över Hunnerte vun Mielen torüch to dat Basislager, nahdem sien twee Begleiter Xavier Mertz un Leutnant Belgrave Ninnis wiels en to dart utführt Erkunnen starven deen. Toeerst is Ninnis mit sien Schledden, söss Schleddenhunnen un meest all Nehrensmiddel in en Gletschergliev stört. Mawson schreev later in sien Expeditschoonsbericht över dissen Moment:

Half vun Sinnen hebb ik Mertz towinkt, dat he mi mien Schledden bringt … ik hebb mi nah vörn bagen un in de dunkel Deept rinropen. Kien Luut drung torüch, blots dat Winseln vun een Hund, de up en tofällig sichtbor Vörsprung 45 Meter deep ünnern hangen bleeven weer. ... Dicht dorneben weern, as dat in de Dunkelheit utsehn dee, de Överreste vun en Telt un en Liensack mit Nehrensmiddel för 14 Daag för dree Mann. Wi hebbt de Firnbrügg ganz upbraken un hebbt us dör en Tau sekert vörbeugt un hebbt in de Dunkelheit rünnerropen, in de Hapen, dat uns Kamrad noh an' Leven weer. Dree Stünn hebbt wi ahn Paus ropen, aber kien Antwoort keem torüch.<ref=

De Basis vun Mawson, de Mawson’s Huts up de Antarktis (Bild um 1912)

Nah den Verlust vun de meest vun hör Vörräte weern de beid verbleven Mannlüüd dwungen, up ehrn wiederen Weg de Gröönlandhunnen to schlachten un to eeten. Mertz is en lütt Sett dornah ok storven. Lang Tiet hett man glöövt, dat sien Dook Folg vun en Vitamin-A-Vergiften (Hypervitaminosis A), de he sück dör dat Eeten vun Hunnenleever totrucken harr. En neere Ünnersöken kummt aber to dat Ergevnis, dat de Organismus vun den bit dorhen streng vegetarisch leven un ünner starken psychischen Stress stahn Mann de Ümstellung up en rein fleeschig Nehren nich verdragen hett. Mawson sülvst hett en Stört in en Gletscherspalt blots man knapp överleevt, wiel sück sien Schledden an den Spaltenrand verhaken dee un hüm dat in en tweeten Versöök gelung, an dat Schleddentau ut de Gliev ruttoklautern. As he de Utgangsbasis recken dee, harr dat Expeditschoonsschipp, de Aurora all weer Segel sett un Mawson weer dwungen, bit to'n Fröhjohr 1914 in de Antarktis to öv erwintern. Sien Erlevnisse hett he in sien Book Home of the Blizzard upschreven.

Nah sien Trüggkehr hett he Paquita Delprat (1891–1974) heiraadt un wurr weegen sien Leistungen in den Ridderstand haben. De Apenlichkeit interesseer sück aber ünner den Indruck vun den tragischen Dood vun Scott un den Utbröök vun den Eersten Weltkrieg wenig för sien Leistungen. Mawson hett sien wetenschaplich Studien wieder verfolgt un hett wiedere Expeditschonen leit. As Baas vun de BANZARE-Expedition (1929–1931) hett he de noch nich erforscht Küsten vun Enderbyland bit to de Ross-See utforscht. He hett ok völ Tiet vun sien Leven dormit verbrocht, de Geologie vun de Flinderskett in South Australia to erforschen. 1958 is he in dat Öller vun 76 Johren storven.

Ehrungen

Vun de Royal Society of New South Wales kreeg he 1936 de Clarke-Medaille.

To sien Gedenken wurr dat Porträt vun Mawson up de fröhere austraalsch Eenhunnert-Dollargeldschien verewigt. Buterdem dragen de austraalsch Mawson-Statschoon un de Basisstatschoon vun sien Expeditschonen in de Antarktis, de Mawson’s Huts, sien Naam. Dat Gelände mit de Statschoonsbowarken is as natschonales Denkmal in de Australian National Heritage List indragen.

De eenzig aktiv Vulkan vun Australien, Mawson Peak up de Insel Heard, wurr ebenfalls nah hüm nömmt. Mawson sülvst hett de Insel 1929 as Baas vun en Britisch-Austraalsch-Neeseeländsch Antarktis-Expeditschoon (BANZARE) besöcht.

Weblenken

Douglas Mawson. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.

• DNB-Katalog
• Angelika Franz: Am Ende aßen sie Schlittenhunde, Spiegel Online an' 11. März 2008
• Douglas Mawson: The Home of the Blizzard, Vol. I und Vol. II, William Heinemann, London 1915 (in Engelsch, afropen an' 26. Mai 2010).
• Personennaamdatei