Diskuschoon:Keev

Moin,

Keev (Ademen), dat Orgaan, wo Fiske un annere Waterdeerten mit odemen

ik heff 'n Tiet bruukt, bit ik verstahn heff, wat dat heet. Ik nehm an, dat steiht för hoochdüüsch „Kiemen“. Is dat würklich so, dat ji in jo'n Dialekt Keev seegt? Ik kenn blots Keem oder Plural Kemen. Ademen kenn ik ok nich – ik nehm an, dat heet Aten? --Iwoelbern ✍ 00:21, 13. Sep. 2015 (CEST)[anter]

Heff düsse Sied jo eugens anleggt, läter eun Artikel över den Kiefer (up Lippsk de Kienebacken) to schrieven. Ik keik bi plattmasters, wat denn de Kiefer in anneren Dialekten is un fünn den Indrag "Keev". Dor stund denn Kiefer un auk Kiemen. Was ik auk öörst wunnerwerken, man up Lippsk sind de Kiemen de "Kienen". Dor dach ik denn wenn Kienebacken un Kienen wat mit eunanner to kriegen hebben, denn villicht auk Keev os eun eun Weord för Kiefer un Kiemen.

Atmen hut up Lippsk "odemen" oder "omen". Wenn Odemen Lippsk is, dach ek müi denn is Noordneddersassisch ademen, vanwegen dat o no å schiuven werrt. Man wüi sütt finn ik auk eun annete lemma dor finnen mit Keev (ademenen) sin ik nich gans tofreden. Süllt wüi denn beter Kemen os Lemman nihmen? Un denn Steuht dor boben in n Artikel: Kemen, auk Kienen oder Keev, sin dat Orgaan, wo Fiske mit aten/odemen.--Flaverius ✍ 11:37, 13. Sep. 2015 (CEST)[anter]

De Grund för mien Fraag weer, dat ik mi nich recht vörstellen kann, woneem dat herkummt. Keev as plattdüütsch Woort för Kiefer is begäng un passt vun de Schrievwies her jo ok. Nu fraag ik mi, worüm schüll Keev ok togliek för Kiemen bruukt warrn? Vun de Schrievwies paast dat nich, un bioloogsch hebbt Kiefer un Kiemen ok nix mit'nanner to doon. Künn dat woll angahn, dat dat verkehrt op de Siet indragen ist? --Iwoelbern ✍ 13:21, 13. Sep. 2015 (CEST)[anter]

De Indrag bi Plattmakers baseert op en Indrag in dat Jahrbuch des Vereins für niederdeutsche Sprachforschung, Johrgang 26, 1908.

Dat nedderlandsche Woord is kieuw. Dat Etymologisch Woordenboek van het Nederlands ([1]) seggt: kieuw zn. ‘ademhalingsorgaan bij vissen’

Mnl. kieuwe [1477; Teuth.] naast cuwe, cawe, couwe ‘kaak; kieuw’; vnnl. kieuwe, kouwe, keeuwe, kuwe ‘kieuw’ [1599; Kil.].

Mnd. kiwe, kewe ‘kieuw’; ohd. kio, kiuwa, kewa ‘kieuw, kaak’; oe. cīan (mv.) ‘kieuwen’; < West-Germaans *keuwa- < pgm. *kewa- ‘kaak, kieuw’, verwant met → kauwen. De varianten kunnen uit de West-Germaanse vorm verklaard worden

De Nedderlandschen harrn fröher also ok een Woord för Kiefer un Kiemen: ‘kaak; kieuw’.

Grammatik der mecklenburgisch-plattdeutschen Mundart: [2].

Ik kann aver noch in miene Wöörböker rinkieken un rutsöken, wat de noch so to Kiemen levert.

--::Slomox:: >< 10:20, 14. Sep. 2015 (CEST)[anter]

Hebbt se dat Woort denn so vundaag ok noch? Dat Woort is woll för de Kiemen bruukt worrn, vunwegen dat dat keeneen beter weten hett. In't Nedderlannsche warrt tomindst ok twee ünnerscheedliche Wöör bruukt. De Kiefer steiht ünner kaak op nl:WP. --Iwoelbern ✍ 11:09, 14. Sep. 2015 (CEST)[anter]

Dat warrt ok vondaag noch bruukt: nl:kieuw. Aver blots noch för dat Orgaan bi de Fisch. --::Slomox:: >< 13:25, 14. Sep. 2015 (CEST)[anter]

So, noch wat ut miene Wöörböker:

Mecklenburgisches Wörterbuch von Wossidlo/Teuchert: Keiben, Keiwen, Keimen, -ee- Pl. des seltenen Keiw, Keew f. Kiemen des Fisches, übertr. Kiefer, Kinnlade, -backen des Menschen. Kew, Pl. Kewen Kiemen, Mundecken

Hadeler Wörterbuch von Heinrich Teut: Kęken f. Mz. K. (I) a) "Kieme der Fische." b) "Kehle" (veraltet).

Holsteinisches Idiotikon von Johann Friedrich Schütze: Keve (Holl. Kieuwen): Kiemen, Kiefen, Kiefern der Fische

Der Sprachschatz der Sassen:

Käfe, Kefe, Käve. s. Kiefer, Kinnlade, vorstehendes Kinn; Käfen, Kefen, pl. auch die Kiemen der Fische. (Ostfriesland.)

Keev, Keve, Kew, Kibb’, Kiwe. s. Der Kiefer, ein vorstehendes Kinn. it. Die Kinnbacke, der Kinnladen. Kewen. pl. Mundecken. it. Der Kiemen der Fische.

Ostfriesisches Wörterbuch von Cirk Heinrich Stürenburg: Keve, Kirve, Kivve (mit zwei harten v) der Kiefer (maxilla), vorstehendes Kinn, auch wohl Kinnlade; ferner der Kiemen der Fische

Wörterbuch der ostfriesischen Sprache von Jan ten Doornkaat Koolman:

kake, kâk, Kiefer, Kinnbacken, Kiemen; (Plur.) Rachen etc.

käfe, kefe od. käve etc., Kiefer, Kinnlade, vorstehendes Kinn; Plur. käfen, kefen etc., auch die Kiemen der Fische

Korrespondenzblatt des Vereins für Niederdeutsche Sprachforschung: Keek ist die plattd. Bezeichnung für Kiemen und auf Menschen übertragen ist es ursprünglich diejenige Stelle, wo bei den Fischen die Kiemen sitzen, die Kinnbacken. (ut Dorenwuurth bi Lunnen in’n Noorden von Dithmarschen)

--::Slomox:: >< 10:33, 15. Sep. 2015 (CEST)[anter]