Zum Inhalt springen

Deerter

Vun Wikipedia
(wiederwiest vun Deerten)
Disse Artikel is man blots en Stubben. Du kannst Wikipedia helpen un em verbetern.
Verscheden Deerter

Deerter (ok Deerten) sünd Organismen, de to de Eukaryota tohören doot. Se hoolt sik ehre Energie nich dör Photosynthese un bruukt Suerstoff to’n Aten. Deerter nehrt sik vun annere Organismen (Heterotrophie). De meisten Deerter könnt sik vun de Stäe weg rögen un hefft Sinnorgane. De Wetenschop vun de Deerter is de Zoologie. In de Zoologie ehre Systematik speelt de Deerter in ehre Meenheit vundagen keen Rull. In de Taxonomie warrt mit dat „Riek vun de Deerter“ meist de Grupp vun de Veelzellers (Metazoa) meent. Anners is dat „Deertenriek“ en annern Naam for de Fauna in en sunnerlich Rebeet oder ok up de ganze Eer.

Geschicht vun den Begreep un Taxonomie

[ännern | Bornkood ännern]

In de Taxonomie sünd de Deerter fröher faken as en Riek binnen de Domään vun de Eukaryoten beschreven wurrn un gegen de Planten un de Swämme over stellt. Fröher weer dat so, dat Veelzellers mit en ganze Grupp vun Eenzellers, dat weern de Protozoa, tohopen faat wurrn sünd. En gemeensam Kennteken vun düsse Gruppen (gegen de Planten un de Swämme over) is dat Fehlen vun en Zellwand. Um de Zellen umto gifft dat blot de Zellmembran.

Later hefft Forschers in de Gemarken vun de Phylogeneetsche Systematik avers rutfunnen, dat so en Tosamenfaten nich angeiht. Twaars weert de Veelzellers (Metazoa) hüdigendags ankeken as en Grupp mit en gemeensamen Anfang. Man de Protozoa sünd keen monophyleetsche Grupp, de in sik afslaten is. Se höört to Gruppen vun Organismen to, de to’n Deel nich verwandt sünd mit’nanner. Dor höört ok Orden to, de Photosynthese bedrievt un de as Algen betekent weern könnt un to de Planten tohöört.

Systematik vun de Deerter

[ännern | Bornkood ännern]

Veelzellers

[ännern | Bornkood ännern]

An’n neegsten verwandt mit de Veelzellers sünd de Lüttjen Kragenpietschendeerter (Choanoflagellata), de just so utseht, as de Swammdeerter (Porifera) ehre Kragenpietschenzellen (Choanozyten). Eng verwandt sünd bovenhen ok de Swämme, de jummers to de Planten torekent wurrn sünd. Hüdigendags weert de Deerter (na düsse Definition), de Swämme un de Lüttjen Kragenpietschendeerter, tohopen mit en poor annere Gruppen Eenzellers, unner den Naam Opisthokonta in de Eukaryoten insorteert.

Over de Systematik vun de veelzelligen Deerter warrt in’n Momang duchtig forscht. So, as se nu hier dorstellt warrt, warrt dat sachs nich endgüllig dor stahn. Dor warrt jummers wieter unnersocht un Nees utfunnen. Liekers steiht düsse Systematik up den Grund vun en Reeg vun phylogenoomsche Arbeiden.[1][2][3][4][5]

So, as düsse aktuelle Systematik hier dorstellt is, fallt sunnerlich up, dat de Coelenterata wedder vörkaamt. Dat passeert na Philippe et al. (2009) un geiht t.B. toweddern Dunn et al. (2008). Bovendem weert en Reeg vun Gruppennaams, de faken bruukt weert, hier ut verscheden Grünn nich mehr uptellt:

Faken warrt Animalia as Synonym to Metazoa bruukt. Vundeswegen weert de Choanoflagellata mit een oder wenig Zellen nich as echte Deerter ankeken, man as Sustergruppe to de Animalia/Metazoa. Dat Monophylum, dat Choanoflagellata un Metazoa tohopenfaten deit, hett denn keen Naam.

Eenzellers (Protozoa)

[ännern | Bornkood ännern]

De Eenzellers (Protozoa), de vörmols unner de Deerter insorteert wurrn sünd, kaamt ut en Reeg vun verscheden Taxa mank de Eukaryoten. Dor hannelt sik dat um all eenzellig Organismen bi, de en Zellkarn hefft, avers keen Chloroplasten, un de sik vundeswegen heterotroph nehren doot. Eenzellers sunner Chloroplasten finnt sik nich blot in de boven nömmten Opisthokonta, man ok in de Amoebozoa, de Rhizaria un de Excavata. Anners rum sünd mank de Archaeplastida un de Chromalveolata meist blot Eenzellers to finnen, de in de Photosynthese togange sünd.

Minschen un annere Deerter

[ännern | Bornkood ännern]

So, as de Zoologie dat ankieken deit, is ok de Minsch en Deert. Man in de Ümgangsspraak just as in de Philosophie warrt (in meist all Spraken) de Minsch nich mit den Begreep „Deert“ betekent, man dor gifft dat en egen Woort for. Wie de Minsch to de annern Deerter steiht („Minsch-Deert-Relation“) dor befaat sik de Philosoophsche Anthropologie un de Anthrozoologie mit.

De Ethologie un de Zoosemiotik hefft klaar maakt, dat ok Deerter komplexe Muster upwiest, wie se sik beert un dat se ok Tekensysteme bruken doot („Deerterspraaken“). Wieterhen is midderwielen ok de Warktüüchbruuk bi Deerter goot beschreven.[8] Bi allerhand Orden is midderwieln klaar wurrn, dat se den so nömmten Spegeltest bestahn hefft (dat Sik-sülms-erkennen in’n Spegel), dormank bi den Schimpansen un de Heister. Of düsse Tests so verstahn weern könnt, dat ok Deerter en Bewusstsien hefft, dor hefft sik de Forschers noch um in’e Plünnen. Mol af vun den Minschen is keen Oort mank der Deerter bekannt, de en hooch entwickelt Kultur toeerst mol dör Lehren in’n sozialen Verband tostannen bringen kann.

Na dat Röömsche Recht, dat up us tokamen weer, sünd Deerter as „saken“ ankeken wurrn. Dat is 1990 ännert wurrn, as de § 90a in dat Börgerliche Gesettbook inföögt wurrn is:

„Deerter sünd keen Saken. Se weert schuult dör sunnerliche Gesette. De Gesette, de for Saken gellen doot, sünd passlich an to wennen, wenn nich anners wat bestimmt is.“
Wiktionary Wiktionary: Deert – Bedüdensverklaren, Woortherkamen, Synonymen, Översetten
Op Wikiquote gifft dat Zitaten to, över oder vun „Tier“ (hoochdüütsch).
  1. Philippe H, Derelle R, Lopez P, Pick K, Borchiellini C, Boury-Esnault N, Vacelet J, Renard E, Houliston E, Quéinnec E, Da Silva C, Wincker P, Le Guyader H, Leys S, Jackson DJ, Schreiber F, Erpenbeck D, Morgenstern B, Wörheide G, Manuel M; 28. April 2009: “Phylogenomics Revives Traditional Views on Deep Animal Relationships”, in:Current Biology, Vol. 19, S. 706-712
  2. Dunn CW, Hejnol A, Matus DQ, Pang K, Browne WE, Smith SA, Seaver E, Rouse GW, Obst M, Edgecombe GD, Sørensen MV, Haddock SH, Schmidt-Rhaesa A, Okusu A, Kristensen RM, Wheeler WC, Martindale MQ, Giribet G; 10. April 2008: “Broad phylogenomic sampling improves resolution of the animal tree of life”, in: Nature, Vol.452, S. 745-749
  3. Shalchian-Tabrizi K, Minge MA, Espelund M, Orr R, Ruden T, Jakobsen KS, Cavalier-Smith T; 7. Mai 2008: “Multigene Phylogeny of Choanozoa and the Origin of Animals”, in: PLoS ONE, Vol. 3, S. e2098
  4. Gaidos E, Dubuc T, Dunford M, McAndrew P, Padilla-Gamino J, Studer B, Weersing K, Stanley; 17. September 2007: “The Precambrian emergence of animal life: a geobiological perspective”, in: Geobiology, Vol.5, S. 351-373
  5. Steenkamp ET, Wright J, Baldauf SL.; Januar 2006: “The Protistan Origins of Animals and Fungi”, in: Molecular Biology and Evolution, Vol. 23, S. 93-106 [1]
  6. Baguñà J, Riutort M; 2004: “Molecular phylogeny of the Platyhelminthes”, in: Canadian Journal of Zoology, Vol. 82; S. 168-193
  7. Hejnol A, Obst M, Stamatakis A, Ott M, Rouse GW, Edgecombe GD, Martinez P, Baguñà J, Bailly X, Jondelius U, Wiens M, Müller WE, Seaver E, Wheeler WC, Martindale MQ, Giribet G, Dunn CW; 22. Dezember 2009: “Assessing the root of bilaterian animals with scalable phylogenomic methods”, in: Proceedings of The Royal Society B Biological Sciences, Vol. 276; S. 4261-4270
  8. Taylor AH, Elliffe D, Hunt GR, Gray RD.; 21. April 2010: “Complex cognition and behavioural innovation in New Caledonian crows.” in: Proceedings of The Royal Society B Biological Sciences