Deeldruck

De Deeldruck oder Partialdruck is de Druck, de in en Mischen ut ideale Gasen de enkelten Gaskomponenten toordent warrt. De Deeldruck is de Druck, den de enkelte Gaskomponent in dat vörliggen Volumen utöven de, wenn keen annere Komponent bedeeligt weer.

Ünnerscheden

In de Meteorologie gifft dat den Begreep Dampdruck as Synonym för den Deeldruck vun’t Water in de Luft. In en Gasmischen as de Luft is de Kaak- oder de Kondensatschoonstemperatur vun en Gaskomponent (in dissen Fall to’n Bispeel de Waterdamp) de, de den Deeldruck vun de Komponent toordent is – nich den Samtdruck. In de Meteorologie warrt de ok as de Daupunkt betekent.

Anwennen

In de Biologie un in de Medizin hebbt vör allen de Suerstoff- un Kohlendioxiddeeldrück gröttere Bedüden. Bruukt warrt hier de Begreep ok de Kunzentratschoon vun Gasen in Lösen betogen, as to’n Bispeel in’t Blood oder in’t Water. Mit Deeldruck is dorbi de Druck vun’t Gas meent, de mit de vörliggen Kunzentratschoon in Lösen (an en dachte oder wohrhaftige Grenzflach vun Gas un Fletigkeit) in en Diffusionsgliekgewicht steiht.

Dat Henry-Gesett beschrifft in’n Groten de Proportschoon vun de Delldrück in de Gasphaas in Afhangigkeit vun de enkelten Stoffkunzentratschonen in de fletigen Phaas. De Deeldruck warrt jümmer denn ansteed vun de Massenkunzentratschoon bruukt, wenn dat Diffusionsverhollen vun dat Gas in’n Vördergrund steiht. Tyypsche Themen dorför sünd de respiratoorschen Uttuuschvörgäng in de Lung, de Gefohr vun Gasembolien in de Duuk- un Flaagmedizin un ok dat Tostannenkamen vun de Gasblasenkrankheit bi de Fisch. Ut den Grund is dat Utreken vun Gasdeeldrück bi’t technische Reedschopduken oder bi’t Nitroxduken en Grundlaag för de tohören Utbilln.

Dalton-Gesett

Dat Daltonsche Gesett (Dalton-Gesett vun de Deeldrück) is 1805 vun John Dalton formuleert worrn un beseggt, dat de Summ ut all Deeldrück $p_{i}$ bi ideale Gasen jüst do groot is as de Samtdruck vun de Gasmischen $p_{\text{Samt}}$. För $k$ enkelte Komponenten gellt:

$p_{\text{Samt}}=\sum _{i=1}^{k}p_{i}$

oder anners:

$V_{\text{Samt}}=\sum _{i=1}^{k}V_{i}.$

Dat heet praktisch: Wenn sik en Gas över en Mischen nich oder so goot as nich lösen deit, warrt de Gasruum doröver na de beiden Formeln utfüllt. Dorbi is de Deeldruck vun en Komponent de Kaakdruck vun de reinen Komponente, de bi disse Temperatur gellen deit.

Dorut leidt sik af, dat de Deeldruck vun’t $i$-te Gas jüst so groot is as dat Produkt ut den Stoffmengdenandeel $\chi _{i}$ vun’t Gas mol den Samtdruck vun de Mischen (to’n Bispeel de Luftdruck) is.

Disse Dorstellen is idealiseert för den Fall, dat de Deelken vun de Gasphaas afsehn vun de mechaanschen keen annere Wesselwirken ünnerenanner hebbt. In’n Normalfall kann man dat aver vernalässigen.

$p_{i}=\chi _{i}\cdot p.$

De Proportschoon vun de Deelkentall (Stoffmengde) $n_{i}$ vun een Komponent $i$ to de Samtdeelkentall $n_{\mathrm {Samt} }$ vun de Mischen is dorbi so groot as de Stoffmengdenandeel $y_{i}$ un dormit ok as de Deeldruck $p_{i}$ vun de Komponent $i$ to’n Samtdruck $p_{\mathrm {Samt} }$ vun de Mischen. Also gellt:

${\frac {n_{i}}{n_{\mathrm {Samt} }}}={\frac {p_{i}}{p_{\mathrm {Samt} }}}.$

Bispeel: dröge Luft op Seehööch

De Tabell wiest de Tosamensetten vun sullstännig dröge Luft op Hööch vun’n Seespegel bi en Luftdruck vun 1023,25 hPa (Normalbedingen).

Een kann den Volumenandeel mit den Deelkenandeel (Stoffmengdenandeel) glieksetten, vunwegen dat vun ideale Gasen utgahn warrt. Annere Bestanddeelen vun de Luft kann een vernalässigen wegen jemehrn lütten Andeel.

Översicht vun de Deeldrück vun dröge Luft op Seehööch

Komponent	Volumenandeel %	Deeldruck in
		hPa (mbar)	kPa	mmHg (Torr)	bar	atm
Luft	100,00	1013,25	101,325	759,96	1,01325	1,00000
Stickstoff	78,090	791,25	79,12	593,45	0,79125	0,78090
Suerstoff	20,950	212,28	21,23	159,21	0,21228	0,20950
Argon	0,927	9,39	0,939	7,04	0,00939	0,00927
Kohlenstoffdioxid	0,039	0,39	0,039	0,293	0,00039	0,00039

Bedüden bi’t Flegen

Bi’t Flegen is de Druck minnert, so as weer een op en Hööch vun 2.000 bit 2.500 m ünnerwegens. In lütte Flegers gifft dat gor keen Druckutgliek, so dat een dor de Hööch direkt marken deit. Dorför dat en Passageer to’n Flegen döögt is in de vermodte Flaaghööch en Suerstoffpdeeldruck vun mehr as 50-55 mmHg nödig.