Arthur Schopenhauer

Arthur Schopenhauer

Arthur Schopenhauer (* 22. Februar 1788 in Danzig; † 21. September 1860 in Frankfort an’n Main) weer en düütsch Philosoph. He weer as en vun de eersten Philosophen ut dat 19. Johrhundert dorvan övertüügt, dat de Welt en irratschonales Prinzip togrund liggt.

Leven un Wark

Sein Öllern stammen beid ut Danzig. Heinrich Floris Schopenhauer weer en anseen Koopmann un sien Fru Johanna Schopenhauer weer nahst en bekannte Schrieverin.

Schopenhauer in sien Jöögd

De Familie Schopenhauer hett Danzig 1793 verlaten, nahdem de Stadt vun Preußen annektiert wurrn weer, un is nah Hamborg översiedelt. Se hebbt dorbit good wat an Geld sitten laaten.

1799 hett Schopenhauer de Rungesche Privatschool besöcht, weer bannig good in School un wull up’d Gymnasium. Sein Vader wull lever, dat he Koopmann wurr. He hett sein Söhn denn vör de Wahl stellt: entweder Gymnasium oder en mehrjohrig Bildungsreis dör Europa; so hett Schopenhauer van 1803-1804 de Nedderlannen, England, Frankriek, de Swiez, Öösterriek, Slesien un Preußen bereist. Vörher weer he noch en paar Week in Wimbledon, üm de engelsch Spraak to leern.

1805 gung he nah Hamborg torüch und hett en Koopmannslehr anfungen. An’ 20. April vun dat Johr hett sien Vader en ungeklärten Unfall harrt, wo he bi to Dood kommen is. Dat gifft Vermutungen, dat he sück sülvst üm’t Leven brocht hett. Dat hett Schopenhauers Weltanschauung prägt. Dorto keem, dat he sück mit sien Moder nich to best verstahn de, aber se weer ja nu sien eenzigst Erziehungsberechtigte.

Dat Geschäft is 1806 uplööst wurrn un sein Moder un sein Süster sünd eerst nah Weimar trucken, Arthur is een Johr later nahkommen nahdem he eerst Schöler vun Gymnasialdirekter Doering in Gotha wurr un denn Ünnericht bi Franz Passow kreeg.

Arthur Schopenhauer as jung Mann, Portraitiert vun L.S. Ruhl

As he vulljohrig weer, kreeg he sein Arvdeel utbetahlt un harr eerst Mal utsörgt. He hett denn in Göttingen eerst af 1809 Medizin studeert is denn aber doch in de Philosophie wesselt. Sein Doktertitel hett he 1813 vun de Friedrich-Schiller-Universität Jena kregen. Sie Dokterarbeit Ueber die vierfache Wurzel des Satzes vom zureichenden Grunde is mit as Eerst vun Johann Wolfgang Goethe leest wurrn. De is dör de Bekanntschap mit Schopenhauers Moder up hüm upmarksam wurrn. Schopenhauer hett Goethe bewunnert, hett nahst aber Afstand van hüm nommen, wiels he Goethes Ansichten över Isaac Newton nich deelen de. 1814 hett he sück denn ok noch mit sein Moder in de Wull kregen un gung nah Dresden.

1815 verapenlichte Schopenhauer sien eegen Farvlehre (Goethe harr ok en Farvlehre entwickelt) mit de Titel Ueber das Sehen und die Farben, de 1816 in Druck gung. He hett sein Hööftwark Die Welt als Wille und Vorstellung, wat Anfang 1819 bi Friedrich Arnold Brockhaus rutkeem entworfen. Weertschaplich weer dat aber kien Spood.

1819 hett he en Reis nah Italien makt, muss aber afbreken, wiels he bi en Konkurs vun en Bankhuus, eerstmal kien Geld harr. Dat hett he denn 1821 aber nahbetallt kregen. He is denn an de Humbold-Universität nah Berlin gahn, wo he in Striet mit Georg Wilhelm Friedrich Hegel keem. As he sien Geld weer harr, hett he sien Italien-Reis fortföhrt uni s eerst weer 1825 torüch nah Berlin kommen.

1831 brook in Berlin en Cholera-Epidemie ut un Schopenhauer is nah Frankfort an’n Main gahn un bleev dor. Hegel bleev in Berlin un hett dat nich överleevt. Schopenhauers Moder is 1838 storven.

1851 sünd de Parerga und Paralipomena (2 Bde.) mit dat Hööftstück Aphorismen zur Lebensweisheit utgeven wurrn.

Grafsteen up de Hööftkarkhoff in Frankfort an’n Main

Graftstee

An 9. September 1860 hett Schopenhauer en Lungenentzündung kreegen, an de he an 21. September storven is.

Philosophie

Ünner de Infloot vun Platon un Immanuel Kant hett Schopenhauer in sien Erkenntnistheorie de Positschoon des Idealismus vertreden, hett aber dorbit ok noch en eegen Weg nommen, de sück vun de Ansicht vun Hegel ünnerscheeden de. Ok tegen sein ehmalge Studienkollegen Schelling un Fichte polemiseer he.

Schopenhauer un des Pudels Krn

Arthur Schopenhauer vun Wilhelm Busch

Schopenhauer harr immer en Pudel, de he Atman nömmt harr, wat up Sanskrit Lebenshauch, Atem bedüüd. Mestens hett he de Hund mit sein Ökelnaam „Butz“. Wenn de Hund nah ruch weg 10 Jahr storven weer, hett he sück en annern besörcht, de meest gliek utseen deund de ok Butz ropen wurr. Schopenhauers harr de philosophische Upfaaten, dat jeder Hund to glieker Tiet en anner Hund enthollen de. För de Minschen gell sinngemäß das Sülvige.

Literatur

• Margot Fleischer: Schopenhauer. Herder, Freiburg 2001. ISBN 3-451-04931-7
• Dies.: Schopenhauer als Kritiker der Kantischen Ethik. Königshausen & Neumann, Würzborg 2003. ISBN 3-8260-2470-2
• Arthur Hübscher: Arthur Schopenhauer, ein Lebensbild. 3. Auflage. Brockhaus, Mannheim 1988. ISBN 3-7653-0418-2
• Raphael Koeber: Schopenhauers Erlösungslehre. Duncker, Berlin 1882.
• Ferdinand Laban: Die Schopenhauer-Literatur. Versuch einer chronologischen Übersicht derselben. Reprint der Ausgabe von 1880. Franklin, New York, NY 1970.
• Bryan Magee: The Philosophy of Schopenhauer. Oxford University Press, Oxford 1997. ISBN 0-19-823722-7
• Rüdiger Safranski: Schopenhauer und die wilden Jahre der Philosophie. Hanser, München 1987. ISBN 3-446-14490-0
• Volker Spierling: Arthur Schopenhauer zur Einführung. 2., überarbeitete Auflage. Junius, Hamburg 2006. ISBN 3-88506-367-0
• Walther Schneider: Schopenhauer. Werner Dausien, Hanau 1985. ISBN 3-7684-4552-6
• Alfred Estermann: Schopenhauers Kampf um sein Werk. Der Philosoph und seine Verleger. Insel, Frankfurt am Main 2005. ISBN 3-458-17252-1
• Sabine Appel: Arthur Schopenhauer, Leben und Philosophie, Artemis&Winkler, Düsseldorf 08/2007, ISBN 3-538-07241-8

Weblenken

Category:Arthur Schopenhauer. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.

Bi’n Wikiborn gifft dat Originalschriften över dat Thema oder vun den Schriever: Arthur Schopenhauer.

Op Wikiquote gifft dat Zitaten to, över oder vun „Arthur Schopenhauer“ (hoochdüütsch).

• Arthur Schopenhauer in de Düütsche Biografie (hoochdüütsch)
• Werkausgabe 1877 in 6 Bänden als Digitalisat
• Schopenhauer-Gesellschaft e.V.
• Kritischer Eintrag in philolex („Ich will keine Willensverneinung!“)
• Eine Einführung in Schopenhauers Philosophie und in die Einflüsse auf seine Werke
• Schopenhauer, Willensfreiheit und Neurophysiologie - Aufsatz zum Thema Freiheit, Schopenhauer und Hirnforschung (vom Autor des Schopenhauer-Einführungswerks in der Beckschen Reihe, Klaus-Jürgen Grün)
• Schopenhauer-Archiv der Universitätsbibliothek Frankfurt am Main