Langhuus (Wohngebäude)

En Langhuus vun de Irokesen ut later Tieden

Dat Langhuus (irokeesch ganonh'sees) weer en Huus, in dat de Indianer in Noordamerika, insbesünnere Irokesen un anner Stammen ut de Noordoosten leven deen. De Irokesen nömmt sück sülvst Haudenosaunee - Minschen vun dat Langhuus. Dat geev aber ok all in anner Kulturkreise Langhüüs (Germanen, Wikinger usw.).

De dörsnittlich Längt vun en Irokesen-Langhuus weer twintig Meter, de Hööchd un Breed jeweils 6 Meter. Je nah Grött kunnen in so en Huus tüschen fief un twintig Familien leven. So en Huus harr blots twee Dören (an jeder Enn een). Längs dör so en Huus geev dat en Korridor vun twee bit dree Meter Breed. An beid Sieden vun de Korridor geev dat en Plattform, de ruch weg 50 Zentimeter hooch weer, wo man sitten un slapen kunn. Doröver weer in ruch weg 2,50 Meter Hööchd en tweten Plattform, de als Platz för Nahrung (so’n Oort Koornspieker) denen dee, aber ok as tosätzlich Slaapplatz bruukt wurrn kunn.

Dat Langhuus weer in Familienafdelen ünnerdeelt, de ruch weg 3 Meter breed weern un up beid Sieden vun de Middelgang liggen deen. In regelmäßig Afstännen weern lüttje Füerste’en över de ganze Längd vun dat Huus verdeelt, een immer för twee Familien. In dat Rindendack weern Löcker, dormit de Rook aftrecken un Lucht rinfallen kunn. Falls dat nödig weer, kunn man de Löcker ok mit Rinde weer dicht maken. So en Langhuus weer warm un wetterfast, aber anners as in de Plains-Tipis kunn man de upstiegend Rook nicht direkt kontrolleren, aber dör de beid groot Dören geevt dat en bannig goden Tooglufteffekt.

Tegen Ennen vun dat 18. Johrhunnert hett man aber bi de Irokesen dat Langhuus immer mehr upgeven un sück in Eenfamilienhüüs torüchtrucken. Dat Langhuus bleev aber Gemeenschapshuus.