Aaft
Ünner den Sammelbegreep Aaft warrt all Frücht un Saat vun tomeist mehrjohrige Strüker, Bööm un annere Planten tohopenfaat, de för den Minschen to’n Geneet egent sünd un tomeist roh eten warrn künnt.
Bedüden un Afgrenzen vun den Begreep
[ännern | Bornkood ännern]Dat Woort kummt anfänglich vun den middelnedderdüütschen Begreep ōvet, womit as „Tokost“ all’ns meent weer, wat blangen Broot un Fleesch vertehrt worrn is, also ok Grööntüüch, Puulfrücht un so wieter.
De Ünnerscheden vun Aaft un Grööntüüch is nich scharp afgrenzt. Tomeist stammt Aaft vun mehrjohrige Planten, wiel Gröönworen normalerwies vun eenjohrige Planten kummt. Butendem hett Aaft meist en högeren Zuckerandeel. Botaansch bekeken kummt Aaft ut de befrucht Blööt tostannen, Grööntüüch dorgegen entsteiht ut annere Plantendelen. Tomaten, Paprika, Zucchini, Körbsen un Gurken sünd woll ok Frücht, warrt aver normalerwies nich as Aaft ansehn vun wegen de fehlend Sööt btw. Süür. Man snackt hier vun Fruchtgrööntüüch, ofschoonst se na de Definitschoon baven ok to’t Aaft tellt warrn müssen. Rhabarber dorgegen is en Plantenstengel, de aver ok as Aaft verwennt warrt.
In’n Hannel is vundaag de wieter ünnen beschrevene Indelen na Karnaaft, Steenaaft usw. begäng. In de Botanik warrt ünner den Begreep Aaft dorgegen all wild wassend oder kultiveerten Frücht un Saat tosamenfaat, de in’n Allgemenen roh eten warrn künnt un en leeftallig söten oder süerlichen Smack opwiest. Wenn sik dat dorbi üm Saat hannelt, geevt se meist veel Kalorien un sünd düchtig nohrhaft. Wenn dat Frücht sünd, warrt de Saat tomeist nich miteten, man dat Fruchtfleesch mit hogen Waterandeel. De hebbt en lütteren Nehrweert, sünd aver tomeist riek an Vitaminen un Mineralstoffen.
Indelen
[ännern | Bornkood ännern]
In’n Goornbo un in’n Hannel warrt Aaft ünnerdeelt in Karnaaft, Steenaaft, Berenaaft, Schalenaaft, klassische Süüdfrücht, wietere exotische Frücht un Grööntüüch, dat as Aaft bruukt warrt.
Sorteert warrt de enkelten Frücht na verscheeden Hannelsklassen, na Grött un na Qualität.
Dorblangen warrt Aaft ok ünnerdeelt na „heemsch“ un importeerte Woren vun verscheeden Oort (t. B. as Flaagaaft, wenn dat mit’n Fleger transporteert worrn is) je no dem, woher dat Aaft kummt un woans dat transporteert worrn is. In jüngere Tiet warrt ok angeven, wenn Aaft ut bioloogschen Anbo stammt, wat denn as Qualitätsmarkmol sehn warrt. Bito gifft dat ok noch dat Wildaaft, dat aver vun’n Hannel kuum anbaden warrt.
Literatur
[ännern | Bornkood ännern]- Wolfgang Franke: Nutzpflanzenkunde: nutzbare Gewächse der gemäßigten Breiten, Subtropen und Tropen. 6. Auflage. Thieme, Stuttgart 1997, ISBN 3-13-530406-X
- G. Liebster: Warenkunde Obst. Hädecke, 1999, ISBN 3-7750-0301-0
- Pierre-Marie Valat; Pascale de Bourgoing: Der Apfel und andere Früchte. Mannheim 1992, ISBN 3-411-08541-X
- Lothar Bendel: Das große Früchte- und Gemüselexikon, Patmos, 2002, ISBN 3-491-96066-5
