Wanneltwiege un Wannelblöder
| Wanneltwiege un Wannelblöder, Phasmiden | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||
| Systematik | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Wetenschoplich Naam | ||||||||||||||
| Phasmatodea; sy. Phasmida | ||||||||||||||
| Jacobson & Bianchi, 1902 |
De Wanneltwiege un Wannelblöder (Phasmatodea, Syn. Phasmida) sünd en Ornen mank de Insekten. Se freet all man bloß Planten. Al in de 10. Uplage vun Carl von Linné siene „Systema Naturae“ in dat Johr 1758 sünd de dree eersten Aarden toeerst unner den Geslechternaam Gryllus beschreven wurrn. 2013 weern bi 3.040 Aarden bekannt. Sunnerlich vun dat Enne vun’t 20. Johrhunnert af an sünd elk Johr wedder nee Aarden funnen un beschreven wurrn.[1] Meist all Aarden leevt in de Tropen un Subtropen, sunnerlich in Süüdoostasien. In Europa sünd 17 Aarden tohuse.[2]Vergleken mit annere Ornens mank de Insekten sünd de Wanneltwiege un Wannelblöder grötter. As de Naam al seggt, slaht se na Plantendeele un ehr Lief sütt faken bizarr ut. Gegen annere Insekten mit lieke Gestalt over is de Vörbost (Prothorax) bannig kort. Man de Middelbost (Mesothorax) is nu wedder bannig lang. To de Kennteken, de Wanneltwiege un Wannelblöder an un for sik hefft, höört ok en Paar Wehrdrüsen, de ehre Göter in de Vörbost liggen doot.
Kennteken
[ännern | Bornkood ännern]
Wanneltwiege un Wannelblöder ehr Lief kann unbannig lang un dünn (Wanneltwiege) oder blatthaftig breed (Wannelblöder) oder noch ganz anners utsehn. Wie se uptreden doot, maakt se meist jummers Plantendeele na, as Barken, Twiege, Tacken oder Blöder in ehr Umto (Phytomimese). So könnt se sik tarnen un sünd for ehre Freetfeende man swaar to finnen. Anners, as bi de Haupeer sünd de Been nich ummuddelt to Springbeen, man se weert in de Tarnung mit rinnahmen. Dat Lief sitt faken vull mit Dornen, Stickels oder Gnubbels. De Farv is meist bruun oder gröön, man dat gifft ok allerhand Övergäng. Dat Lief bi de Wanneltwiege un Wannelblöder is twuschen 15 un 328 Millimeters lang.
Wie de Geslechter sik verscheelt
[ännern | Bornkood ännern]
links ♂ un rechts ♀ bi de Wannelbohne
(Diapherodes gigantea),
Bi Wanneltwiege un Wannelblöder verscheelt sik Heken un Seken meist alltied. Faken sünd se so verscheden, datt Heken un Seken as verscheden Aarden, towielen sogor in annere Geslechter insorteert un beschreven wurrn sünd, as u. a. bi Phobaeticus serratipes. De Heken sünd dörgahns lüttjer un slanker, as de Seken. Ok bi Aarden wo Heken un Seken an sik liek groot sünd, verscheelt sik de Seken dör ehr dick Achterlief vun de Heken. Dat kummt dör de Eier, de dor in sitten doot. Ok dör de Flunken verscheelt se sik. Dat gifft Aarden, dor sünd de Flunken bi Heken un Seken liek, man bi annere hefft de Seken gor keen Flunken oder bloß suckse, de bannig vermickert sünd, ofschoonst de Heken dor Flunken hefft. De könnt nich bloß grötter ween, man to’n Deel könnt se dor ok mit flegen. Sunners Seken, de Eier leggt, könnt dat meist gor nich, nichmol, wenn de Flunken goot utwussen sünd.
Wat se freten doot
[ännern | Bornkood ännern]All Aarden freet Planten. Dat gifft Aarden, de hefft dat up bloß man up sunnerliche Plantenaarden oder –gruppen afsehn, as de Slangenkruut-Wanneltwieg (Oreophoetes peruana), de bloß man Slangenkruut vertehren deit. Annere neiht allens weg, wat se to bieten kriegt. To’n Freten wannelt se meist bloß man suutje over de Nehrplanten weg. Tomeist sünd se in’e Nacht togange un versteekt sik over Dag an desülvige Steed.
Vermehren
[ännern | Bornkood ännern]De Deerter vermehrt sik meist dör Paarung vun Heken un Seken. Man en groten Deel vun de Aarden bi de Wanneltwiege un Wannelblöder kann sik ok dör Jumferntügen (Parthenogenese) vermehren. De Eier mütt nich up jedeen Fall befrucht‘ weern, vundeswegen sünd Heken nich unbedingt nödig. Ut de Eier, de nich befrucht‘ wurrn sünd, kruupt meistendeels Seken ut.
Wie se wassen doot
[ännern | Bornkood ännern]
Wanneltwiege un Wannelblöder verpoppt sik nich un maakt keen vullstännige Metamorphose dör. In dat Ei wasst de Embryos twuschen dree un twolf Maande, man dat kann ok bit hen to dree Johre duern, ehr dat en Nymphe utkrupen deit. Denn bruukt se nochdree bit hen to twolf Maande, ehr dat ut en Nymphe en utwussen Deert wurrn is.
Kiek ok bi
[ännern | Bornkood ännern]Belege
[ännern | Bornkood ännern]- ↑ Paul D. Brock: Phasmida Species File Online. Version 5.0/5.0. (afropen an‘n 23. Januar 2013)
- ↑ Phasmatodea in de Fauna Europaea, Stand 19. März 2015.
Literatur
[ännern | Bornkood ännern]- Redtenbacher, J. (1906): Die Insektenfamilie der Phasmiden. Vol. 1. Phasmidae Areolatae. pp. 1–180, pls. 1-6. Wilhelm Engelmann, Leipzig. online (PDF; 56,7 MB)
- Brunner von Wattenwyl, K. (1907): Die Insektenfamilie der Phasmiden. Vol. 2. Phasmidae Anareolatae (Clitumnini, Lonchodini, Bacunculini). pp. 181–340, pls. 7-15. Wilhelm Engelmann, Leipzig. online (PDF; 41,9 MB)
- Redtenbacher, J. (1908): Die Insektenfamilie der Phasmiden. Vol. 3. Phasmidae Anareolatae (Phibalosomini, Acrophyllini, Necrosciini). pp. 341–589, pls. 16-27. Wilhelm Engelmann, Leipzig. online (PDF; 71,4 MB)
Weblenken
[ännern | Bornkood ännern]
Wanneltwiege un Wannelblöder . Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.