Tiedenmöhl

En Tiedenmöhl is en Watermöhl, de de Kraft vun de Tieden utnutzt. Normale Watermöhlen warrt an Beken boot un dör den Waterstroom andreven. De Tiedenmöhl warrt an de Küst oder an Strööm in de Neegd vun de Küst boot un hebbt en Möhlendiek. Disse Diek löppt bi Flood mit Water vull. Wenn dat wedder Ebb warrt, denn warrt de Utgang vun’n Diek tosperrt un dat Water löppt blot noch över en lütten Utgang af, de dat Möhlrad andrifft.

Disse Form vun Möhlen is vör allen an de Atlantikküst vun Portugal bet na Brietschen Eilannen bekannt wesen. De Englänners hebbt ehr aver ok n de Atlantikküst in Noordamerika inföhrt.

Dat öllste Bispeel för en Tiedenmöhl hebbt se op dat Gelänn vun dat Klooster Nendrum in Noordirland funnen. Se hebbt Holt vun de Möhl dendrochronoloogsch ünnersöcht un dat so in dat Johr 787 insorteert.

In Grootbritannien sünd nu noch veer Tiedenmöhlen nableven, in Carew, de nu en Museum is, in Woodbridge, in Totton un an’n Lea in London. In de USA schall dat alltohoop so bi 300 Tiedenmöhlen geven hebben, in Frankriek 100 Stück, vör allen in de Bretagne, un in Grootbritannien 200 Stück. Alltohoop op beide Sieden vun’n Atlantik bi 750 Stück.^[1]

In de Nedderlannen kaamt de Tiedenmöhlen vör allen in’n Süden vör, in de Seelannen, ünner annern in Goes un Middelburg, aver ok in Noord-Brabant in Bergen op Zoom. De Tiedenmöhl in Rupelmonde in Belgien is ok kumplett restaureert un löppt ok.

Enkelte Tiedenmöhlen hebbt ok in Oolland un ümto arbeidt. Ünner annern de Sierkesche Möhl in Hornborg, de de Kraft von dat Water bruukt hett, dat över Elv un Lüh in de Ole Au rindrückt warrt.