Sneegoos
| Sneegoos | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||
| Systematik | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
| Wetenschoplich Naam | ||||||||||||||||
| Anser caerulescens | ||||||||||||||||
| (Linnaeus, 1758) |
De Sneegoos (Anser caerulescens) is en Goos un warrt to de Feldgöse torekent. Se höört dor to de Familie vun de Aantenvagels mit to. Na molekulargeneetsche Unnersöken in de leste Tied warrt se hen un wenn ok in en egen Geslecht (Chen) rinstellt.[1] De Aart is to’n eersten Mol in dat Johr 1758 vun Carl von Linné in sien Wark Systema Naturae beschreven wurrn. Mit de „Lüttje Sneegoos“ (A. c. caerulescens) un de „Grote Sneegoos“ (A. c. atlanticus) gifft dat twee Unneraarden. Bi de lüttje Sneegoos gifft dat Vagels mit blaugraue Feddern. De weert denn „Blaue Sneegoos“ nömmt. De dunkern Feddern weert dominant wieter geven. Sneegöse finnt avers an’n leevsten en Partner vun desülvige Klöör. Vundeswegen starvt de rezessive witte Form nich ut.[2]
Kennteken
[ännern | Bornkood ännern]Mol af vun de unnerscheedlichen Farven is de Snavel bi de Göse root un swatt. De Föte sünd wat root. Ganner un Goos verscheelt sik nich sunnerlich, de Jungen sünd meist grau. Se weert 60 bit 75 cm lang un könnt ehre Flunken bit to 150 cm wie utspannen. Wegen doot se 2,5 bit 4 kg. Se könnt bit hen to 20 Johre oold weern.
Wo se leven deit
[ännern | Bornkood ännern]De Sneegoos brott in Gröönland sien Noordwesten, in’n Norden vun Kanada un in’n Noordosten vun Sibirien. As Treckvagels steiht se in’n Winter wieter in’n Süden, sunnerlich in de USA, man ok noch wieter süüdlich. Hen un wenn is se ok in Europa an to drepen. Denn geiht dat avers meist um Vagels, de enerwegens utbüxt sünd un nich um de wecken, de biester gahn sünd. In Europa hoolt se sik faken mit annere wille Göse up. Annerwegens finnt se sik towielen in grote Swarms mit en poor Dusend Vagels.
Mit’n Treck na Süden geiht dat normolerwiese Enne August un Anfang September los. An ehre Winterplätze kaamt se vun Anfang Oktober af an. Torüch na’n Norden leegt se vun Februar af an, man de meisten fleegt so gegen Anfang April los. In de Brödelstäen kaam se in’n laten Mai an.
Wat se freten doei
[ännern | Bornkood ännern]In’n Sommer, wenn se bröden doot, fritt se meist verscheden Aarden vun Gras. En lüttjen Deel Insekten un annere lüttje Deerter is dor ok bi.[3] In’n Winter freet se ok Saat un Wuddeln.
Wie se sik vermehren deit
[ännern | Bornkood ännern]Ganner un Goos blievt en Leven lang tosamen. Mit dat Bröden könnt de Vagels vunwegen den langen arktischen Winter eerst gegen Enne Mai anfangen. Se kaamt al as Paare bi de Brödelplätze an un fangt foorts an, de Nester to boen. Sneegöse bröödt in Kolonien. Grote Deele vun ehre Populatschoon bruukt jummers desülbigen Brödelplätze. De Nester weert anleggt in lüttje Kuhlen un utstaffeert mit Flechten, lüttje Plantendeele un tolest ok mi Duunfeddern. Anfang Juni leggt de Goos bi 4 bit 6 witte Eier un brott denn um un bi 21 Dage. Wenn se ut’n Ei krapen sünd, bruukt de Jungen bi sess Weken, bit se flegen könnt. In düsse Tied sünd de Öllern mit dat Ruden dör. Anners, as bi annere Göse ruudt de Vagels, de bröden doot un de Jungen, de dat noch nich maakt, to desülvige Tied.[4]
Unneraarden
[ännern | Bornkood ännern]De Sneegöse weert updeelt in twee Unneraarden (Nominatformen). Se verscheelt sik sunnerlich vunwegen de Grötte:
- Grote Sneegoos (A. caerulescens atlanticus)
- Lüttje Sneegoos (A. caerulescens caerulescens)
De Grote Sneegoos is man roor, vun de Lüttje Sneegoos gifft dat bannig veel.
Gefohr
[ännern | Bornkood ännern]Na de Rode List vun de IUCN is de Sneegoos nich in Gefohr. Man in Japan is se midderwielen roor wurrn. Dor weer se fröher faken to sehn. Ok de Bestand up dat Wrangeleiland hett stark afnahmen. In Noordasien is de Tahl vun Sneegöse vun dat eerste Viddel vun dat 19. Johrhunnert af an bannig achterut lopen un se brott an weniger Stäen. In Noordamerika is dat anners lopen. Vun de 1960er Johre af an wasst de Tahlen jummerlos. Hüdigendags is de Sneegoos, blangen de Kanadagoos, de Goos, de in Noordamerika an’n meisten vör kummt. Enne vun de 1960er Johre is de Bestand up de ganze Eer up 1,5 Mio. Exemplare taxeert wurrn, 1995 weern dat al 5 Mio. Sneegöse in Noordamerika un bi 70.000 in Sibirien.[5]
Sneegöse in Düütschland
[ännern | Bornkood ännern]2005 sünd 4-5 Paare mellt wurrn, de in Düütschland bröödt hefft. Se stammt af vun Vagels, de enerwegens utknepen sünd. In Düütschland gifft dat Stimmen, de verlangt, de Vagels schöllt fungen oder afschaten weern, dormit se sik nich vermehren könnt un keen gröttere Populatschoon tostanne kummt.[6] 2010 sünd an den Binnensee Jröne Meerke bi Nüss 81 Ooldvagels un 21 Jungen tellt wurrn.[7] Neven de Sneegöse kaamt an de Jröne Meerke noch Graugöse, Kanadagöse un Blessgöse vör.
Belege
[ännern | Bornkood ännern]- ↑ Alderfer, S. 6
- ↑ Kolbe, S. 113
- ↑ Uspenski, S. 11
- ↑ Uspenski, S. 9
- ↑ Kolbe, S. 114
- ↑ Klemens Steiof: Handlungserfordernisse im Umgang mit nichtheimischen und mit invasiven Vogelarten in Deutschland. Berichte zum Vogelschutz 47/48, 2011: 93–118.
- ↑ Team Sammelbericht: Bemerkenswerte Vögel in Nordrhein-Westfalen im Jahr 2010. Charadrius 2011, 47/4: 226–290.
Literatur
[ännern | Bornkood ännern]- Jonathan Alderfer (Rutg.): Complete Birds of North America, National Geographic, Washington D.C. 2006, ISBN 0-7922-4175-4
- Erich Rutschke: Wildgänse. Lebensweise – Schutz – Nutzung. Parey, Berlin 1997, ISBN 3-8263-8478-4
- Hartmut Kolbe: Die Entenvögel der Welt. 5. Auflage. Ulmer, Stuttgart 1999, ISBN 3-8001-7442-1
- S. M. Uspenski: Die Wildgänse Nordeurasiens, Westarp Wissenschaften-Verlagsgesellschaft, Hohenwarsleben 2003, Nahdruck vun de 1. Uplage vun 1965, ISBN 3-89432-756-1
