Serie (Geologie)
| Chronostratigrafie | Geochronologie |
|---|---|
| Äonothem | Äon |
| Ärathem | Ära |
| System | Periood |
| Serie | Epoch |
| Stoop | Öller |
En Serie (engl.: series) is en Tieteenheit vun de Eerdhistorie as se in de Chronostratigrafie bruukt warrt. Se hett dormit ruchweg de glieke Bedüden as de Eenheit Epoch in de Eerdchronologie – beide Begrepen warrt faken as Synonymen bruukt, wat nich ganz akkerat is, as se ’n beten ünnerscheedlich defineert sünd. Normalerwies ümfaat de „Serie“ oder de „Epoch“ Tietrüüm vun en poor Millionen bit mehrere teihn Millionen Johren.
Definitschoon
[ännern | Bornkood ännern]De Serie is de chronostratigraafsche Eenheit gliek över de Basiseenheit, de Stoop. De dachten isochronen Grenzen vun de Serien warrt as ok de annern Eenheiten vun de Chronostratigrafie relativ dateert. Dat heet, se warrt betogen op de annern chronostratigraafschen Serien un Systemen un sünd nipp un nau an Steenkörpers bunnen. In dissen Sinn mutt för all chronostratigraafsche Grenzen en GSSP fastleggt warrn. In de Definitschoon vun en stratigraafsche Serie is dat afslute Öller un de Tietduer nich mit bi.
Dat Gegenstück in de Eerdchronologie warrt Epoch nöömt. Dorför sünd afslute Öller fastleggt, de op Grenzen betogen sünd, de in de Landschop opdeckt worrn sünd. Man, de Methoden to’n Öllerbestimmen sünd nich ganz nipp un nau, so dat sik de Grenzen ok jümmer noch ännern künnt. Internatschonal warrt chronostratigraafsche Serien bruukt, de vun de ICS („Internatschonale Stratigrafische Kommischoon“) defineert un fastleggt.
Indelen
[ännern | Bornkood ännern]In Utnahmen kann en Serie ut en enkelte Stoop bestahn. En Bispeel is hierför dat Pridolium, wat togliek en Stoop un en Serie is. Normalerwies warrt dorin aver mehrere Stopen tosamenfaat. Mehrere Serien warrt in de Chronostratigrafie denn wedder to en System tosamenfaat. In de Eerdchronologie warrt de Ünnereenheit vun de Epoch as Öller betekent un de Epochen to Perioden tosamenfaat.
Naams
[ännern | Bornkood ännern]De Naams vun de Serien warrt to’n Deel ut de Systemnaams dör Bifögen vun de Attributen „Ünneret“, „Middleret“ oder „Böveret“ billt, oder ok dör Bifögen vun de Vörsülven „Ünner-“, „Middel-“ oder „Böver-“ (so to’n Bispeel bi Böver- un Ünnerkried). Deelwies warrt aver ok egene Naams bruukt as t. B. Llandovery, Wenlockium un Ludlowium in’t Silur. Disse sünd oorsprünglich as Stopen Defineert wesen, und weern eerst later in de Hierarchie na baven sett.
In de Eerdchronologie warrt de Naams vun de Epochen faken ut den Periodennaam billt ünner Bifögen vun de Adjektiven „fröh“ un „laat“ (t. B. Fröhe Kried). De Begreep Serie bargt Lasten in de Geologie, vun wegen dat in’n ölleren Spraakbruuk ok lithostratigraafsche Eenheiten oder ok Eenheiten in’n Rang vun en Stoop as „Serie“betekent worrn sünd. Mitünner warrt de Begreep ok verkehrterwies mit de Naams vun Systemen tosamensett (to’n Bispeel Kried-Serie). Solke Beteken un Kombinatschonen schüllt nich mehr bruukt warrn. In de ölleren Literatur steiht bito ok noch de Begreep Afdeel as Beteken för en Serie. Ok disse Utdruck schall vundaag nich mehr bruukt warrn.
Literatur
[ännern | Bornkood ännern]- A. Salvador: International Stratigraphic Guide (A Guide to Stratigraphic Classification, Terminology and Procedures). 2. Opl., XIX+214 S., International Union of Geological Sciences, Geological Society of America, Washington/D.C. 1994 ISBN 0-8137-7401-2.
- North American Commission on Stratigraphic Nomenclature (NACSN): North American stratigraphic code. American Association of Petroleum Geologists Bulletin, 89: 1547-1591, Tulsa, Oklahoma 1983 ISSN 0149-1423 PDF
- F.F. Steininger & W.E. Piller: Empfehlungen (Richtlinien) zur Handhabung der stratigraphischen Nomenklatur. Courier Forschungsinstitut Senckenberg, 209: 1-19, Frankfort an’n Main 1999 ZDB 530500-7.
- Ivan Cicha, Ján Seneš und Jiří Tejkal: Chronostratigraphie und Neostratotypen Miozän der zentralen Paratethys. Band I M3 (Karpatien) Die Karpatische Serie und ihr Stratotypus. 312 S., Bratislava 1967