Zum Inhalt springen

Sapp

Vun Wikipedia
Disse Artikel is man blots en Stubben. Du kannst Wikipedia helpen un em verbetern.
Een Glas Appelsinensapp
Reklame wiest Sapp faken as enen gesunden Drunk för Kinner

Sapp, ook Saap un Sape oder Saft, is een unvergoren Drunk, de uut Früchten oder Gröötüüg presst is un vandage weltwied verbreed is. De up’t wiedste verbreed Säpp sind uut Früchten, so as Appels, Appelsinas, Persik oder Wienberen, Säpp uut Grööntüüg sind to’n Bispeel Tomaten-, Wortel- oder Selleriesapp. Säpp wärd drunken gegen den Döst drunken, dat Liev Water to geven un wiel Sapp ook Vitamine un Sporenelemente binnen het, de den Stoofen in de Früchten un den Grööntuug uut dat de Saft presst is, liekkoomt.

Sapp, sunnerlik Wienberensapp, kann to Win vergeren. Sapp as enen Drunk för sik het sik eerst wied verbreed, as dat Methoden gav den frischen Sapp to pasteuriseren un so dat Vergeren to stoppen.[1]Faken is Sapp ook vermischt med anner Drünke, to’n Bispeel Mineraalwater, oder med in alkoholschen Cocktails.

Woordafkumst[ännern | Bornkood ännern]

Dat Woord Sapp, ook de Varianten Saap un Sape un dat Woord Saft, dat een hoogdüütsch Leenwoord is, stammt uut’n middelsassisch sap/sāp. In de middelsassische Tied was man ook al dat Leenwoord saf(t) begänge.[2]

Sap is verwand med nedderlandsch sap, ooldengelsch sæp uut geet up westgermaansch *sapi- torüg, dat van de indoeuropääsche Wortel *sab- stammt, de sik to’n Bispeel in illyrsch sabaium ‘Beer’, oder ooldindsch sabardhúk (Melkkoh) find.[3]

Historie[ännern | Bornkood ännern]

Druvenkärns uut de Tied üm 8.000 v. Chr. sind eerste Henwiese, dat Minschen uut Früchten Sapp pressen, man de Druvensapp was villicht ook dacht, läter Wien to geren.[4] Mang den eersten Drünken med Sapp binnen was ook Lemonade, de dat van den 16. Jaarhunderd an in Italien gav, nadem se de Idee van den Arabers övernomen hadden. In’n 18. Jaarhunnerd het James Lind ruutfunnen, dat Citrusfrüchte Schorbock afwennen könnt, so dat van 1867 allen britschen Scheep up Ozeanfaarten Sapp uut Zitrusfrüchte an Bord hebben mossten.[5]

1869 het de Taandokter Thomas B. Welch ene Methode uutfunnen, Sapp to pasteuriseren, dat sik de Drunk länger hölt un nich to Alkohol gert. He filter pressten Druevensapp in Buddels, un dicht allens af med enen Proppen un Wass un stelle de Buddels in koken Water. De Methode maket de Gest dood, de den Sapp süss to’n Geren bringt. He het de Buddels denn as „Dr. Welch's Unfermented Wine“ (Dr. Welchs unvergoren Wien).[6]

Verbruuk[ännern | Bornkood ännern]

De gröttste Sappverbruker is Nieseeland (meest 240 ml den Dag) un Kolumbien (meer as 180 ml den Dag). De Sappverbruuk in Europa, Australien as ook de Verenigten Staten geet in den lesten Jaren jümmerto rup.[7][8]

Sappsoorten[ännern | Bornkood ännern]

Et givt grovweg dree verschededen Soorten Sapp. Düsse dree sind:

Frische Sapp[ännern | Bornkood ännern]

Frische Sapp is frisch uut Früchten oder Grööntüüg presst. Na den Pressen wärd de Sapp straks verpackt. Düsse Drunk höld sik man nich lange.

Reine Sapp[ännern | Bornkood ännern]

Een reinen Sapp, de as ook frische Sapp presst wärd. De Sapp wärd denn pasteurisiert, wat de Bakterien unschädlik maket un de Sapp sik so länger höld. Zucker, Water oder anner Stoffe wärd nich toföögt.

Sapp uut Konzentraaat[ännern | Bornkood ännern]

Bi Sapp uut Konzentraat wärd uut den presst Sapp eerst dat Water ruutrocken. Dat Resultaat is een dicke Sapp, de bet to teggen maal minner Volumen as de frische Sapp het. Düt Sappkonzentraat is nu lichter to tranporteren. Daarümme is Sapp uut Konzentraat ook billiger. Läter kümmt wedder Water to den Konzentraat un anner Stoffe as Zucker, Konserveermiddels könnt toföögt wärden. De grote Deel Sapp to Koop is Sapp uut Konzentraat

Gesundheid[ännern | Bornkood ännern]

Sapp geld faken för enen gesunden Drunk. To’n Bispeel wegen dat Vitamin C in Appelsienensapp.[9] Man ook anner Stoffe as Karotenoide un Polyphenole.[10]

Man in Sapp stickt veel Zucker, so dat veel Sapp drinken överwichtig maken kann.[11][12][13] Annersieds kann reinen Fruchtsapp hölpen verscheden Neerstoffe för enen gesunde Neerweise to kriegen.[14] Dat givt Henwiese dat reinen Fruchtsapp dat Risiko för Diabetes nich verhöögt.[15][16][17] Man Fruchtsapp kann ook de Täne angripen un schaden.[18]

Nettverwiese[ännern | Bornkood ännern]

Sapp. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.

Nawiese[ännern | Bornkood ännern]

  1. ↑ https://works.bepress.com/ryan_ward/1/download/ https://web.archive.org/web/20150214075723/http://works.bepress.com/cgi/viewcontent.cgi?article=1000&context=ryan_ward
  2. ↑ Abfrage alles. Afropen an’n 7. Juni 2024.
  3. ↑ Saft – Schreibung, Definition, Bedeutung, Etymologie, Synonyme, Beispiele. November 2022, afropen an’n 7. Juni 2024.
  4. ↑ Alexandru Mihai Grumezescu, Alina Maria Holban (2019). Functional and Medicinal Beverages (Volume 11: The Science of Beverages ed.). United Kingdom: Woodhead Publishing. p. 317. ISBN 978-0-12-816397-9.
  5. ↑ Merchant Shipping Act 1867 - Wikisource, the free online library. Afropen an’n 7. Juni 2024 (engelsch).
  6. ↑ Factors Influencing Grape Juice Quality. In: HortTechnology. 8, Nr. 4, October 1998, S. 471–478. doi:10.21273/HORTTECH.8.4.471.
  7. ↑ [Report] West Europe Fruit Juice Market Research, Trends, Analysis TOC. Archiveert vun’n Original an’n 6 September 2008. Afropen an’n 9. Februar 2022.
  8. ↑ Vörlaag:Cite news
  9. ↑ : Bioavailability and antioxidant effects of orange juice components in humans. In: J Agric Food Chem. 53, Nr. 13, S. 5170–8. doi:10.1021/jf050054y. PMID 15969493. Vulltext bi PMC: 2533031.
  10. ↑ : Role of fruit juice in achieving the 5-a-day recommendation for fruit and vegetable intake. In: Nutrition Reviews. 77, Nr. 11, S. 829–843. doi:10.1093/nutrit/nuz031. PMID 31504822. Vulltext bi PMC: 6786897.
  11. ↑ Fruit Juice Intake Predicts Increased Adiposity Gain in Children From Low-Income Families: Weight Status-by-Environment Interaction. In: Pediatrics. 118, Nr. 5, 27 July 2006, S. 2066–2075. doi:10.1542/peds.2006-1117. PMID 17079580. Afropen an'n 9. Februar 2022.
  12. ↑ Association of key foods and beverages with obesity in Australian schoolchildren. In: Public Health Nutrition. 10, Nr. 2, 4 July 2006, S. 152–157. doi:10.1017/s1368980007246634. PMID 17261224.
  13. ↑ Relationship between 100% juice consumption and nutrient intake and weight of adolescents. In: Am J Health Promot. 24, Nr. 4, Mar 2010, S. 231–7. doi:10.4278/ajhp.080603-quan-76. PMID 20232604.
  14. ↑ All About the Fruit Group (en) (11 February 2015). Afropen an’n 2017. 28 4.
  15. ↑ Intake of Fruit Juice and Incidence of Type 2 Diabetes: A Systematic Review and Meta-Analysis. In: PLOS ONE. 9, Nr. 3, 28 March 2014, S. e93471. Bibcode: 2014PLoSO...993471X. doi:10.1371/journal.pone.0093471. PMID 24682091. Vulltext bi PMC: 3969361.
  16. ↑ : 100 % Fruit juice and measures of glucose control and insulin sensitivity: A systematic review and meta-analysis of randomised controlled trials. In: Journal of Nutritional Science. 6. doi:10.1017/jns.2017.63. PMID 29299307. Vulltext bi PMC: 5736636.
  17. ↑ "100 Percent Fruit Juice Does Not Affect Blood Sugar Levels" Vörlaag:Webarchive. Retrieved 22 December 2019.
  18. ↑ : Review of 100% Fruit Juice and Chronic Health Conditions: Implications for Sugar-Sweetened Beverage Policy. In: Advances in Nutrition. 9, Nr. 2, S. 78–85. doi:10.1093/advances/nmx006. PMID 29659683. Vulltext bi PMC: 5916434.
Vun „https://nds.wikipedia.org/w/index.php?title=Sapp&oldid=1020323“