Neemaand

Maandphasen as Lichtgestalten, links de Neemaand (1).

De Begreep Neemaand (lat. Interlunium) betekent de Lichtgestalt (Maandphaas) vun’n Maand, wenn he nich mit fre’e Oog to sehn is. Dat is jümmer den, wenn de Maand twüschen de Eer un de Sünn steiht, sik also in Konjunkschoon mit de Sünn befinnt. Dat duert denn ruchweg 35 Stünnen bit de butere rechte Rand (oder de linke Rand, wenn vun de süüdlichen Eerdhälft ut keken warrt) wedder vun dat direkte Sünnlicht anstrahlt warrt. Disse Phaas warrt as dat Neelicht betekent. De Beteken Neemaand steiht dorför, dat sik de Maand schienbor nee maken deit. De letzt sichtbore Phaas vör den Neemaand warrt as Ooltlicht betekent.

De Maandsiet, de na de Eer wiesen deit, warrt jümmer ok en beten vun dat Sünnlicht anstrahlt, dat vun de Eer reflekteert warrt (Eerdschien) un kriggt so ok to de Tiet vun’n Neemaand ’n beten Licht af. Dat in de Eerdatmosphäär streite Sünnlicht is aver heller as de Eerdschien vun’n Neemaand un överstrahlt em, so dat liekers nich mit dat fre’e Oog to sehn is. An’n Nachthimmel is de Neemaand al so nich to sehn, vunwegen dat he denn mit de Sünn tosamen ünner de Kimm steiht.

Nipp un nau warrt defineert:

Neemaand is de Tietpunkt, wenn de geozentrische ekliptikale Läng vun’n Maand un de geozentrische ekliptikale Läng vun de Sünn gliek sünd.

Geozentrisch bedüüt hier vun en annahmen Beobachter vun’n Eerdmiddelpunkt ut sehn. Dormit is de Definitschoon nich vun en sünnern Standpunkt afhängig. Neemaand is weltwiet to de glieken Tiet, wat aver in verschedene Tietzonen to ünnerscheedliche Oortstieten is.

Dat Astronoomsche Teken för Neemaand is de utfüllte Krink:

Sünnere Bedüden vun’n Neemaand

De Maand bi Düüsternissen: Sünndüüsternis bi Neemaand (2 un 3), Maanddüüsternis bi Vullmaand (1 un 4). Bi de annern Lunatschonen is de Maand nich in de Ekliptikeven.

Sünndüüsternis

Ruchweg na jede sössten Lunatschoon hett de Maand bi’t schienbore Överhalen vun de Sünn üm un bi den Weert Null för sien ekliptikale Breed. In dissen Fall snitt he de Knüttenlien (Snitt twüschen de Maandbahn un de Ekliptikeven) to Momeneten, denn de sik ruchweg mit de Lien twüschen de Middelpunkten vun Eer un Sünn överdeckt. Dat gellt för den Neemaand jüst so as för den Vullmaand. Wiel den Neemaand gifft dat denn en Sünndüüsternis, in’n tweeten Fall en Maanddüüsternis.

Springfloot

En Springfloot gifft dat bi Neemaand un be Vullmaand. Bi disse Positschonen warrt to de Tiedenkräft vun’n Maand – nipp un nau kamt de Kräft ut de Kreisbewegung vun Maand un Eer üm den gemeensomen Swoorpunkt tostannen –, de op de Eer wirken doot (vör allen Antrecken op de Maandsiet vun de Eer, vör allen Fliehkräft op de annern Siet) ok noch de Tiedenkräft vun de Sünn torekent. Dat gellt för de Konjunkschoon to Neemaand jüst so as för de Oppositschoon vun de Sünn. Wenn dat passeert, is de Floot höger as in’n Dörsnitt.

Dat Maandöller

De Tiet, de siet den letzten Neemaand vergahn is, warrt allgemeen as dat Maandöller betekent un in Daag rekent. Bi Vullmaand is dat Maandöller 15 Daag. Bi de Oosterreken speelt dat Maandöller an’n letzten Dag vun’t Vörjohr en Rull. Dat warrt Epakte nöömt.

Weblenken

• Moon Watch (HMNAO) (engelsch)
• NASA Eclipse Web Site – Maandphasen vun -2000 bit 4000.