Moorkultiveern
För de Besiedlung von Moor mutt de Bodden eerst torechtmaakt weern. Lehrmester darför weern de Hollänners. De eersten Moorsiedlers gungen tämlich eenfach vör. Se brennden de baberste Moorschicht af un kregen so Ackerland. Wiet beter weer de Anlaag von Kolonaten, un an'n vördeeligsten weer de Hoochmoorkultur.
De Moorbrandkultur
[ännern | Bornkood ännern]Wichtig för de Bearbeitung von Moor is toeerst dat Aflopenlaten von Water. Man maakde de baberste Schicht loser, dat se beter drögen kunn. Tokamen Vörjahr woorn denn de drögen Moorhopen in Brand sett' un de Gloot över de ganze Flaach verdeelt. In de Asch seide de Buur denn Bookweten un kunn ahn Mess mit gode Aarnten reken. De Bookwetenaarnten fullen verschieden ut. Ene Aarnt kunn de dartigfache Dracht bringen, aver in slechte Jahren keem nich maal de Utsaat herut. Ungünstig weer ok, dat de Bookweten licht verfreren kunn. An'n slimmsten aver weer, dat dat Brennen hööchstens sess- bit söbenmaal gung. Darna weer de Bodden utlaugt un muss 25 Jahr rauhn.
De Fehnkultur
[ännern | Bornkood ännern]Ene beter Aart dat Moor to bearbeiden, is de Fehnkultur. Ok hier geiht dat Waterafleiten vörut un dat mööglichst bit an de Unnerkant. Ehr dat de Bodden as Ackerland bruukt weern kann, mutt he aftorft weern. De baberste weertlose Schicht warrt up den afgraven Grund smeten un mit Sand vermischt. Mess, Kalk un Kunstdünger maakt den Bodden fruchtbaar. För dat Utkamen von de Fehntjers is dat nödig, dat se den Torf un de Aarnten goot afsetten un Düngemiddel köpen köönt.
De Hoochmoorkultur
[ännern | Bornkood ännern]Kanaals un Straten maakt dat mööglich, de Hoochmoorkultur to bedrieven. Bi disse Oort fallt dat Aftorfen weg. Dat Moor warrt so as't is bearbeidt. Mööglich is dat aver bloots mit künstlichen Dünger. De Bodden lett sik denn goot as Acker bruken. Beter kummt man aver mit Grasland torecht.