Kommuun (Gröönland)

De veer gröönlännschen Grootkommunen (däännsch: Kommuner, gröönlännsch: Kommunia) sünd de Verwaltenseenheiden vun dat autonome Rebeed Gröönland. Se ümfaat mit Uutnaam vun de gemeenfree'en Rebeden Noordoost-Gröönland-Natschonaalpark un Thule Air Base dat hele Flach vun Gröönland.

Geschicht

De Gemeenorren vun 1951 geev de Gemenen noch verhältnismatig wenig Rechten: In'n Gegensatz to däänsche Gemenen weer dat jem nich verlöövt, Stüren intoföddern; Scholen, Sükenhüser un dokterliche Versorgen bleven ünner Opsicht vun'n Staat. Vöör allen aver worrn de Gemenen vun de däänsche Kämeree (kæmnerkontor) kuntrolleert: In de enkelten Gemenen repräsenteren de Kämerers (kæmnerne) de däänsche Befeelsgewold, sünnerlich in finantschelle Saken.

Siet de Kämeree 1975 ophaven is, geneet de gröönlännschen Kommunen wietlangen Autonomie, so as bi de Inföddern vun Stüren. Mit dat Kriegen vun de Sülvstverwalten 1979 worrn jem wiedere Opgaven in sotschale, kulturelle, spoortliche un Billensbelangen överdragen. 1994 worrn de Kumpetenzen vun de Gemenen noch een Maal verwiedert. Een wichtige Opgaav is ook de Verwalten vun de Siedeln in't Gemeenrebeed.

Bet 2009 weer Gröönland in de 18 Kommunen Nanortalik, Qaqortoq, Narsaq, Ivittuut, Paamiut, Nuuk, Maniitsoq, Sisimiut, Kangaatsiaq, Aasiaat, Qasigiannguit, Ilulissat, Qeqertarsuaq, Uummannaq, Upernavik, Ammassalik, Ittoqqortoormiit und Qaanaaq opdeelt. Düsse bet to'n 1. Januaar 2009 gellen Grentstrecken worr al 1950, noch ünner däänsche Verwalten, fastleggt^[1] un vun'n Landsting an'n 30. Oktober 1998 offitschell toseggt. 15 vun de Gemenen legen in'n Verwaltensbezirk Kitaa, twee in'n Bezirk Tunu un een in'n Bezirk Avannaa.

Na de Oplösen vun düsse Verwaltensbezirken un de betherigen Kommunen besteit Gröönland vun dunn af an uut de veer Grootkommunen Qeqqata Kommunia, Kommuneqarfik Sermersooq, Qaasuitsup Kommunia un Kommuun Kujalleq.

Vun de 56.462 Inwaners in Gröönland leven 7.441 in Kujalleq, 21.559 in Sermersooq, 9.684 in Qeqqata un 17.742 in Qaasuitsup Kommunia, 189 Inwaners fallt op de gemeenfree'en Rebeden (Stand 1. Januaar 2008).^[2]

Verwalten

De Gemeenrääd warrt för je veer Jaren wäält un ümfaat in Afhangigkeid vun de Grött vun de Gemeen dree bet 17 Personen. Vöörstand is de Börgermeester. Gliekertieds mit de Gemeenraadswalen finnt ook Walen vun de Vertreden vun de meerst wied verdeelt Siedeln steed. De Vertreden vun de Siedeln in de Gemeenrääd warrt vun de Gemenen individuell regelt, meerstendeels kaamt de Siedelnsrääd veerdeljäärlich in de Mööt.^[3] In gröttere Siedeln existeert egene Verwaltenskuntoren vun de Gemenen. Siet 1997 warrt versöcht, de Rull vun de Siedelnsrääd optoweerten.

De gröönlännschen Gemenen sünd in'n Gemeenverand KANUKOKA (Kalaallit Nunaanni Kommuneqarfiit Kattuffia) organiseert. De hett de Opgaav, de Intressen vun de Gemenen gegenöver de Sülvstverwalten in Nuuk to repräsenteren.

Litteratuur

Per Danker: This is Greenland. Hrsg.: Government of Greenland / Royal Danish Ministry of Foreign Affairs. 2. Oplaag. Greenland Resources A/S, Kopenhagen 2001, ISBN 87-89685-11-3.
Heike Braukmüller: Grönland – gestern und heute. Grönlands Weg der Dekolonisation. Weener, Ems 1990, ISBN 3-88761-043-1.

Weblenken

kanukoka.gl (däänsch, gröönlännsch)
Statistick Gröönland. (Memento vun'n 24. November 2007 in't Internet Archive) (PDF; engelsch)

Enkeltnawiesen

↑ Heike Braukmüller: Grönland – gestern und heute. Grönlands Weg der Dekolonisation. Weener, Ems 1990, ISBN 3-88761-043-1, S. 267.
↑ Statistics Greenland (Hrsg.): Greenland in Figures 2011. 2011, ISBN 978-87-986787-5-5, ISSN 1602-5709, S. 9 (stat.gl [opropen an'n 17. Februaar 2012]).
↑ Per Danker: This is Greenland. Hrsg.: Government of Greenland / Royal Danish Ministry of Foreign Affairs. 2. Oplaag. Greenland Resources A/S, Kopenhagen 2001, ISBN 87-89685-11-3, S. 32.

[1] Heike Braukmüller: Grönland – gestern und heute. Grönlands Weg der Dekolonisation. Weener, Ems 1990, ISBN 3-88761-043-1, S. 267.

[2] Statistics Greenland (Hrsg.): Greenland in Figures 2011. 2011, ISBN 978-87-986787-5-5, ISSN 1602-5709, S. 9 (stat.gl [opropen an'n 17. Februaar 2012]).

[3] Per Danker: This is Greenland. Hrsg.: Government of Greenland / Royal Danish Ministry of Foreign Affairs. 2. Oplaag. Greenland Resources A/S, Kopenhagen 2001, ISBN 87-89685-11-3, S. 32.

[1]

[2]

[3]