Karl Allöder
Karl Allöder (* 6. April 1898 in Badbergen; † 23. April 1981 in Badbergen) weer een düütschen Künstler. He weer in erste Lien Bildhauer, ober ok Maler, Modellboer un Geigenboer.
Leven
[ännern | Bornkood ännern]Gans betiets all wurrn siene Schoolmesters op siene Begaben opmerksom, un se weern de Meenen, dat moss fördert weern. Doch siene Öllern stimmten een Studium erst to, wenn he wat „handfestes“ leern de. Karl Allöder sien Vadder wer sülben Handwarker, harr ne Warkstär un makte at Discher un Dreiher al dat, wat de Lüüd in Artland so bruken deern – Stöhl, wo de Sitze ut Binsen fluchten weern, un veelet mehr.
So keem dat, dat Karl Allöder ene Discherlehre makte, de he mit de Meesterprüfung afschluten de. Um so mehr woer dat Holt sien bevörtogtet Materiol. Holt van Eekenbööm, de in’t Artland wussen weern. Stämmige Eeken, wie de Minschen, de in Artland to Huus sind.
Achterher besöök Karl Allöder de privote Kunstschool Ulbrich in Ossenbrügge. Daran ansluten de sick dat Studium Bildhaueree an de Kunstakademie Kassel un an de Kunsthochschool Hamborg (bi Prof. Richard Luksch).
Karl Allöder wuss all in jungen Johrn, dat Reisen bildet. Dat fund sien Utdruck dorin, sick mit italieensche Kunst in Florenz un Rom to beschäftigen. De Weg föhrde em ok na Pompeji, de Stadt, de 79 no Christi van den Ascheregen van Vesuv unnerging.
Karl Allöder föhlde sik mit de Minschen, de Kultur un de Landschap int Artland eng verbunnen. Dorümme let he sick at freeschaffenden Künstler in siene Heimotgemeen Wulften/Badbergen dol.
Dat weer August Kaufhold, een Schöler van denn beröhmten Tiermoler Zügel, de denn Schooljungen Karl Allöder to Landschupsmoleree inspirierte. Tofällig dreep de Jung, at he bi Verwandte in Dötlingen in’e Ferien wer, den Moler Kaufhold. De stunn mit Staffelei, Palette un Farfkasten an de Hunte un molte van de Natur een Landschupsmotiv. Düsset tohopekomen weer de Anfang van ene lebenslange Fründschup.
Veele Johre löter lehrde Karl Allöder Prof. Bernhard Winter ut Ollnborg kennen. He besöchte em foken in siene Ollnborger Villa un boben in dat Atelier unner dat Glasdach. Do kreg he ne Masse Anregungen to de Porträätsmolerei.
Warken
[ännern | Bornkood ännern]Veele Arbeiden in apenlichen Geböden un Museen leegt Tüchnis af van sien Schaffen un Warken. Eenige dorvan sünd:
De Holtskulptur van den Quokenbrügger Burgmann steiht at Gastgeschenk van de Stadt Quokenbrügge an de Partnerstadt Hamborg in’t Hamborger Rathuus.
Een Kruzifix ut Steen steiht at Mohnung för de Glöbigen up denn Katholischen Karkhoff in Badbergen.
Een schnittde Posaunenengel smückt denn Baldachin van de Kanzel in de evangelische Kark St. Georg in Karl Allöder siene Heimotgemeende.
Een grotet Steenrelief vertellt de Kinner van de evangelischen Volksschool in Badbergen de Soge van denn Kampf vun St. Georg mit den Draken.
Een lebensgrote Bronzeadler steiht boben op enen Findling un hollt siene groten Flunken öber denn groten Steen. De steiht för de ehemolige Ackerboschool in Quokenbrügge.
Int Stadtmuseum van Quokenbrügge is de Büste utstellt, de Karl Allöder van denn künnigen düütsch-baltschen Moler Theodor Doebner mookt häff.
Inlaten in enen Findling erinnert een Bronzerelief an de Verdenste van den ehemoligen Landrot Prof. Dr. H. Rothert.
In Wulften, twüschen de beden Flüsse Hase un Lake, geev’t fröher een Sumpf, wo een Esel de Lüe un de Lasten röwerbrocht häff. Löter wör do een Brüch boot, un Karl Allöder mokte een Bronzetafel mit een Esel, de in enen Pieler van de Brück inlaten is.
För dat Germanische Nationalmuseum in Nürnbarg fertigte Karl Allöder dree maatstabsgerechte Modelle van Buurnhüser an: den Meyerhof to Wehdel, den Roden Haubarg bi Husum un een Buurnhuus ut dat Olland bi Hamborg.
In Hüven in’n Hümmling steiht en kombinierte Water- un Windmöhl ut’n 16. Johrhunnert. Darvan hett Karl Allöder in de 30er Johrn een Modell för dat Landesmuseum Hannover makt. Wat’n Glück! – denn de Möhl (de enkelte disse Art in Dütschland) verfullt bit vör 5 Johr mehr un mehr. Dor wurr se unner Denkmolschutz stellt un mit veel Opwand wöller restoriert. Dorbi wer dat Modell van Karl Allöder ’ne grote Hülp. Un ok dat Modell van de Wehlborg is in Hannober to sehn. Dat grote, stolte Buernhus „Wehlburg“in Wehdel int Artland is afbot un int Museumsdorp Cloppenborg wedder opbot.
Geigenbo
[ännern | Bornkood ännern]Mit grote Leidenschaft hett Karl Allöder sick no denn 2. Weltkrieg denn Geigenbo hengeben. Een Konzertmeester, denn siene Vigelien in de Wirren des Krieges wegkomen weer, harr woll mehr ut Spoß to Karl Allöder segt: “Du kannst doch allens moken. Bo mi doch en Vigelien.“ Dat mutt wie elektrisierend wirkt hebben. Dat mokte Moot un Begeistern, un mit de van eem gewohnte Gründlichkeit bedreef he en Sülvststudium mit Geigenboliteratur. Dat weer een gans neet Rebeed. Bit sowiet her kunn man sehn, wat he allns mokt harr – un noch moken de. Nu kunnt man hören, wat sien Geföhl, sien Weten un Kenntnisse um dat Holt wern. De Konzertmeester wer van de Vigelien begeistert. Öber 30 Vigelienen, Celli, Bratschen un Kontrabässe hett he boot, de ok van den Konzertmeester Volkmar Flecken van dat Ollnborger Staatsorchester un Musiker van dat Städtische Orchester Ossenbrügge un Mönster speelt wurrn.
Wenn dat stimmt, dat de bezaubernde Klang van de Geige ok van dat Öller afhangt, denn is de Klang van Karl Allöder siene Geigen dat Öller wiet, wiet vörrut.
Bescheiden un eenfach, so weer Karl Allöder, hett he nie veel Obsehens van sick mookt. Seker is, dat he stolt wer (ohne annere dat to wiesen), so veel schafft to hebben - wenn’t ok nich allns fartig wurrn is. Karl Allöder sturv an 23.4.1981 un hett sien leste Ruhstär op’n evangelischen Karkhoff in Badbergen funnen.
Literatur
[ännern | Bornkood ännern]- Willy Oskar Dreßler, Dresslers Kunsthandbuch, Zweiter Band, Verlag Karl Curtius, Berlin, 1930
Weblenken
[ännern | Bornkood ännern]- In de Artland-Wiki doar is een Kalennervertellsk van Karl Allöder ower sin Gang dör dat Wehdeler Feld.
- Karl Allöder bi chronosroma