Isaac Newton
Isaac Newton (* 4. Januar 1643 in Woolstrope; † 31. März 1727 in Kensington (vandaag een Stadtdeel van London)) weer en engelschen Physiker, Mathematiker, Astronom, Alchemisten, Philosophen un Beamten bi de Verwalten.
Na den Juliaanschen Klenner, de to düsse Tiet in England noch gellen dö, is Isaac Newton an't 25. Dezember 1642 (to Wiehnachten) boren wurden. Na de Gregoriaansch Klenner, de in Ingland eers later inföhrt wurden is un vandag överall gellen deit, weer Newton sien Gebortsdag de 4. Januar 1643.
In de Spraak vun siene Tiet, de noch keen Unnerscheed maken dö twuschen Natüürliche Theologie, Naturwetenschoppen un Philosophie, is Newton en Philosoph nömmt wurrn.
Newton hett in Cambridge Mathematik und Naturlehr studeert. 1666 hett he sien wichtigst Book Principia Philosophiae Naturalis Mathematica rutbröcht. Dor hett he den Grundsteen för de Klassische Mechanik mit leggt. He stellt dor Newton sien Gravitatschoonsgesett up un beschrifft de universelle Gravitatschoon un de Gesetten vun de Bewegen. Man seggt, dat Newton up dat Gesett kummen weer, as he en Appel van een Boom fallen sehn hett. Later hett Newton de Gesette van't Planetenbewegung van Johannes Kepler utweert und dorut de Gravitatschoonstheorie herleit. Mit disse Gravitatschoonstheorie kunn Edmond Halley in disse Tied de Bahn van de Halleysch Komeet bereken, de vandaag na hum nöömt is.
Dorto harr Newton een helen Bült Mathematik erst nee utfinnen mutten, de wi vandaag Infinitesimalreken (Differentalreken un Integralreken) nömen. Newton sülbst hett dat Reken Fluxionsreken nömt.
Later hett Newton een helen Bült Schandal mit Gottfried Wilhelm Leibniz ut Hannober harrt dorum, well nu disse Mathematik erfunnen hett. Leibniz hett namlich to't gliek Tiet de glieke Mathematik erfunnen.
Newton hett noch en anner Book schreben: Opticks, van't Lucht. Newton hett de Disperschoon van't Lucht rutfunnen, as in't Regenbagen, un een Fernrohr mit Spegels boot.
Vunwegen dat, wat he tostanne kregen hett, warrt Sir Isaac Newton as een vun de gröttsten Wetenschopslüde vun al Tieden ankeken. Besunners in Physik un Mathematik is he een vun de ganz Groten. De Principia Mathematica weert as een vun de wichtigsten Böker vun de Wetenschoppen överhaupt ansehn.
Doför, wat he allens rutfunnen het, is Newton adelt wurn. Newton is mit 84 Johr stürven un in de Westminster Abbey in London beerdigt.
