Inachis io
| Inachis io | |
 | |
| Systematik | |
| Klass | Insekten (Insecta) |
| Ornen | Bottervagels (Lepidoptera) |
| Familie | Eddelfalters (Nymphalidae) |
| Ünnerfamilie | Fleckenfalter (Nymphalinae) |
| Geslecht | Inachis |
| Oort | Dagpfauenoog |
| Wetenschopplich Naam | |
| Inachis io | |
| (Linnaeus, 1758) | |
.JPG)
Dat Inachis io (Dagpfauenoog; Syn.: Nymphalis io, düütsch: Tagpfauenauge) is en Bottervagel (Dagfalter) ut de Familie vun de Eddelfalter (Nymphalidae). Dat Inachis io is Schmetterling des Jahres 2009.[1]
Markmalen
[ännern | Bornkood ännern]De Falter reckt en Flögelspannwiet vun 50 bit 55 Millimetern. Se hebbt en rustroot Flögelgrundfarv. Dat unverkennbor un upfälligst Markmal sünd de, an jeder Vörder- un Achterflögeltipp good erkennboren, swaart, blau un geel farvt Oogenflecken. De vun de Vörderflögels sünd binnen düütlicher mit en dunkeln Fleck farvt. Dorneben sünd an böveren Flögelrand gröttere, swaart un witt Flecken un vun' Flögelansatz bit etwa to de Midden sünd de an' Rand eng witt un swaart mustert. De Flögelbutenrand vun beid Flögelpaaren is breet graubruun, genauso as dat de Körper un de Flögels um den Ansatz sünd. De Flögelünnersieden sünd fien dunkelgrau un swaart marmoreert.[2]
De Ruupen wurrd circa 42 Millimeter lang. Se sünd swaart un wiesen an' ganzen Körper, mit Utnahm vun den Kopp, tallriek fien witt Punkte un swaart Doorns up.[2]
Afschrecken vun Freetfeinden
[ännern | Bornkood ännern]As langleven Bottervagel verfügt dat Dagpfauenoog över en bannig wirksam Schuul gegen sien Freetfeinde. In' Ruhetostand mit tosommenklappt Flögels sücht de Bottervagel ehrder as en updröögt Blatt ut. Bi drohen Gefohr wurrd bi de en Bewegensprogramm utlööst, bi dat se hör Flögs ruckordig utnannerklappen, dorbi en zischen Geräusch maken un hör oogenförmig Flögelteken wiesen. Zoologen vun de Universität Stockholm hebbt dör verglieken Versöök rutfunnen, dat bi disse Afwehrstrategie vun dat up de Flögelböversiet liggen Oogensignal de gröttste Afschreckenswirkung utgeiht. Se söllt Freetfeinden ein proportschonal to de Oogen groot Deert vörtäuschen.
As Hööftfeinde vun den Falter gellen de Fleegenoorten Sturmia bella un Phryxe vulgaris, de sück parasitär vun de Ruupen nehren.
Vörkommen
[ännern | Bornkood ännern]De Insekten sünd in Europa, mit Utnahm vun den Noorden un Deelen vun de iberische Halfinsel un Grekenland, un in Asien bit nah Japan wiet verbreedt un faken. Man kann se bit to en Hööcht vun 2500 Metern finnen.[3] Se kommt in verscheeden Levensrüüm, as to'n Bispeel in un dicht bi vun licht un sünndörfloot Wälder, aber ok in Parks un Gordens vör.[2]
Levenswies
[ännern | Bornkood ännern]De Dagpfauenoogen könnt sowohl mit de moderne Landwertschapp as ok mit de sonstig Gegebenheiten, de dör Ingreep vun de Minschen veroorsaakt wurrn, goot torechkommen. Begünstigt wurrd dat dör dat besünners stark Wassdom vun Brennneteln up stickstoffriek, överdüngt Boddens. To'n Överwintern söken de Falter licht fuchtig un schuult Winterquartiere, as to'n Bispeel Höhlen, Keller oder Vossbauten. Af un an verirren se sück up Daakböhns, drögen dor aber wegen Fuchtigkeitsmangel ut.[2]
Floogtieden
[ännern | Bornkood ännern]De Falter fleegen jährlich in twee Generatschonen: De vun de eersten fleegen van Juni bit August, wobi je nah Weerlaag en Diapause van Juli bit Oktober inhollen wurrd, de vun de tweete Generatschoon fleegen vun August bit Oktober. Nah dat Överwintern könnt de Falter all van März bis Mai beobacht wurrn.[3]
Nehren vun de Ruupen
[ännern | Bornkood ännern]In Middeleuropa nehren sück de Ruupen meest blots vun de Urtica dioica (Groot Brennnetel), se söllt aber gelegentlich ok up anner Brennneteloorten utwieken.[2] Selten freeten se an Humulus lupulus (Echt Hoppen).[4] De Falter, de up de Insel Samos leven, up de kien Brennneteln vörkommen, nehren sück vun Parietaria officinalis (Uprecht Glaskruut).[3]
Entwicklung
[ännern | Bornkood ännern]De Weibchen leggen 50 bit 200 Eier up de Ünnersiet vun de Blööt vun sünnig oder hööchstens halfschaddig stahn Futterplanten af. Disse Planten mooten luftfuchtig un windschuult stahn. De Eier sünd ca. een Millimeter groot, gröön un mit acht fien Längsrippen versehn. Nah twee bit dree Week schlüppen de ca. dree Millimeter lang Ruupen. Se heebt en witt gröönsch Farv un en glänzen, swaart Koppkapsel. Se leven gemeenschaplich un huuten sück all nah wenig Daag to'n eersten Mal. De dornah licht graubruun Ruupen leggen en Gespinst an, dat in wiedere Folg de ganze Plant övertreckt. Nah wiedere dree Huuten un je nah Antall vun de Deerten mehrere Översiedeln up nee Futterplanten, sünd se, nah all tosommen etwa dree bit veer Weeg, utwussen un deep swaart mit witt Punkten farvt. Se verstreet sück denn, um sück an verdröögt Stängeln oder ähnlichem in Stürzpuppen to verpuppen. Se dooht dat, indem se eenig witt Fadens to en lütt Ünnerlaag tosommenspinnen. Doran hangt se sück mit hör Nahschuuvers fast un laaten sück licht krümmt hangen. Nah een bit twee Daag platzt de Rügghaut vun de Ruupen up un de Pupp kummt rut. De Ruupenhuut wurrd nah baben hen afstriept un dor kreisen Bewegen afschmeeten. Tovör moot sück de Puppen aber mit en Achterlievspitze an de weevt Ünnerlaag verhaken. De jung Puppen hebbt en hellgröön Farv, de later graugröön oder bruun wurrd. Ok de Pupp wiest twee Riegen vun glänzend Doorns as ok mehrere metallfarven Flecken up. Nah ca. twee Week kann man den Flögelteeken vun den fardigen Falter all dör de licht dörsichtig Puppenhüll erkennen. De platzt an de Tipp anfangend an vörgeven Nööht up un de Falter kann sück nah ünnern hen rutdwingen. Vör den Affloog moot de schlaff Flögels dör Blootflüssigkeit uppumpt wurrn un dornah dröögen. Se sünd all fröh paarungsbereit un könnt de nächst Generatschoon herutbringen.[2]
-
REM-Upnahm vun en Föhler -
REM-Upnahm vun den Kopp -
REM-Upnahm vun de Flögelschuppen -
REM-Upnahm vun dat Facettenoog
Born
[ännern | Bornkood ännern]Enkeld Nahwiesen
[ännern | Bornkood ännern]- ↑ Naturschutzbund: Ein Gewinner des Klimawandels - Das Tagpfauenauge ist „Schmetterling des Jahres 2009“
- ↑ a b c d e f Heiko Bellmann: Der Neue Kosmos Schmetterlingsführer, Schmetterlinge, Raupen und Futterpflanzen, S. 170, Franckh-Kosmos Verlags-GmbH & Co, Stuttgart 2003, ISBN 3-440-09330-1
- ↑ a b c Tom Tolman, Richard Lewington: Die Tagfalter Europas und Nordwestafrikas, S. 145f, Franckh-Kosmos Verlags-GmbH & Co, Stuttgart 1998, ISBN 3-440-07573-7
- ↑ www.lepiforum.de - Inachis io
Literatur
[ännern | Bornkood ännern]- Hans-Josef Weidemann: Tagfalter: beobachten, bestimmen. Naturbuch-Verlag, Augsborg 1995, ISBN 3-89440-115-X
- Günter Ebert: Die Schmetterlinge Baden-Württembergs. Band 1 Tagfalter I. Ulmer Verlag, Stuttgart 1993, ISBN 3-8001-3451-9
