Harr (Verwaltenseenheit)

Een Harr (hoochdüütsch: Harde, fröher: Herde, däänsch/norwegsch: herred, Noordfreesch: Hiird, sweedsch: härad) weer een däänsch Verwaltenseenheit. Harren geev dat tomindst vun fröhen Middelöller an bit 1867.

Harrenrebeet

Harren in Däänmark in't Middelöller

Harren (herrit) op de Eiland Seeland 1665

Harden in't Landsdeel Sleswig un op de Eiland Fehmarn bit 1867

De Verwalteneenheit Harr ward binah in dat ehmoligen Königriek Däänmark inföhrt woorn. Na hütigen Grenzen finn een ehmoligen Harren in:

• Däänmark: heel
• Sweden: in't Süüden
• Norwegen: in't Süüden
• Sleswig-Holsteen: Landsdeel Sleswig un op Fehmarn.

König Erich vun Pommern föhrte Harren twüschen 1405 un 1407 ok in Finnland in.

Etymologie

De Etymologie is nich kloor. Mehrst ward annömmen, dat dat Woord ut hær = „Schoof“, „Hood“ un ride (= „rieden“) (ohd.: hariraida, heriraita) tosammensett worrn is. Dat Bedüden-Entwickeln kann so vun „riedend Schoof“ över „Schoof, de to de glieken Stell riedet“ hin to „Rebeet vun een gemeenen Versammeloort, Thing-Platz, Opper-Steed“ verloopen sien.

Na een Alternativvörstellen könnt riedend Schoof ok as een militärsch Eenheit för'n Seedelnreebet meent sien.

Een anner Alternativvörstellen över de Etymologie vun Harr stellt 'n Tosamenhang to Schippsbesatten her: Na öllersten angelsässisch un freesch Borns warr de Begreep hær för 36 Mann Schippbesatten bruukt, na middelöllerschen Borns för 42 Mann. Utgangen warrt, dat een Harr dat Rebeet weer, wo in de Iesentied de Besatten för een Schipp tosamen stellt worrn kunnt, laater för een bit veer Schippen.

Geschicht

Eerstmoligen Nawies för de Begreep (däänsch: herred gifft dat dörch een Breef vun Knut de Hilligen in't Johr 1085, annöömt warrt aver, dat dat Harren all lang gifft.

In't Middelöller weer Harren keen militärsch Rebeeten mehr, man Rechtskreise üm een Harren-Thing 'rüm. De Thing weer de Inwahnerversammeln, laater ok dat ordentlichen Gericht för de Harr. De vun de Landsherrn beropten Harrenvogt weer de Thing-Baas wesen. Een Reeg vun Seedeln höört in düsse Tied to een Harr.

Literatur

• Herred. In: Kulturhistorisk leksikon for nordisk middelalder fra vikingetid til reformationstid. Band 6: Gästning – hovedgard. Rosenkilde og Bagger, København 1961.

Weblinks

Harr. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.

• Harde. Gesellschaft für Schleswig-Holsteinische Geschichte, afropen an’n 25. Oktober 2010.