Habeas Corpus Akt
De Habeas Corpus Akt is, besunners in Länner mit en Angelsassisch Rechtssystem, en Grundrecht. Hüdigendags bedutt dat, dat numms in Haft nahmen weern draff ohn dat he binnen dree Dagen en Richter vörstellt warrt. Besunners draff he ok nich buten Lands bröcht weern.
Historie
[ännern | Bornkood ännern]In dat Middelöller güng dat mit de Wöör „Habeas corpus...“(lat.:„Du schaßt dat Lief hebben“) los, wenn en Minsch in Haft nahmen weern scholl. Dormols dröffen de Königen Lüde achter Trallen setten laten, ohn sik dorbi üm en Recht to scheern. „Habeas corpus...“ is denn to de Lüde seggt wurrn, de losgüngen un een infangen schollen. Dat bedüüd: Goh man los un bring mi düssen Fent an't Huus.
De engelsche König Karl I. hett in dat 17. Johrhunnert versöcht, sien Macht to'n afsluuten König ut to boen. Dor hett he sien königlich Recht, Lüde in Haft to nehmen up en ganz unpaßliche Aart bruukt. He hett Börgers, de sik goot stünnen, drauht un seggt, se schollen achter Trallen kamen, wenn se em keen Geld geven döen. 1628 hett dat Parlament sik in düsse Sake gegen den König stellt un de Petition of Right rutgahn laten. Man dat duer nich lang un de König füng dor wedder mit an.
1641 geev dat en Upstand in Schottland un Irland. De König bruuk Geld un dat konn bloß dat Parlament bewilligen. Dor möss he um tostimmen, dat dat Parlament besluten dö, dat de König bloß noch Lüde achter Trallen setten laten dröff, wenn he dor en goden Grund för harr. De Striet mit den König föhr amenne to'n Engelschen Börgerkrieg (1642-1649). König Karl is vun'n Parlament en Kopp körter maakt wurrn un unner Oliver Cromwell is denn dat Commonwealth of England upstellt wurrn. Na düsse Tiet keem denn avers Karl sien Söhn Karl II. up'n Throon un de füng just so wedder an, as sien Vadder. He leet de Lüde, de he in Haft nehmen dö, tomeist buten Lands bringen, weil dor de engelschen Gesetten nich gellen döen. Man in dat Johr 1679 möss he doch den „Habeas Corpus Amendment Act“ ünnerschrieven. Afkört wurrn is düsse Akt denn meist mit „Habeas Corpus Akt“, so as dat hüdigendags noch heten deit.
Düsse Akt bedüüd, dat dat nich so wiedergahn konn, as bither. Wenn een achter Trallen kamen weer, so stünn dor, denn möss he binnen dree Dage vör en Richter henföhrt weern un de möss unnersöken, ob dat en goden Grund för de Haft geev. Up keen Fall dröffen de Anklaagten buten Lands bröcht weern. Beamten, de sik üm düssen Akt nich groot scheern döen, mössen en bannige Geldstraaf betahlen.
Internatschonal Recht
[ännern | Bornkood ännern]De Europääsche Konventschoon vun Minschenrechten lett den Habeas-Corpus-Akt in Artikel 5, Afsatz 5 as Minschenrecht gellen.
In de USA is düt Recht in dat Johr 2006 vun den Kongress för all Minschen, de nich Börgers vun dat Land sünd, afschafft wurrn. Dor achtern stünn, dat de Häftlingen in Guantánamo up Kuba keen Möglichkeit hebben schollen, den Grund vun ehr Haft vör en unafhängig Gericht pröven to laten. Dat Recht is för all Butenlänners afschafft wurrn. 2007 is in den Senat versöcht wurrn, den Habeas-Korpus-Akt för Butenlänners wedder in to föhren, man dor is nix vun wurrn.
Düütsch Recht
[ännern | Bornkood ännern]Dat Grundgesett för de Bundsrepublik Düütschland hett den Habeas-Corpus-Akt den Grunne na in Artikel 104, Afsatz 2 un 3 övernahmen. Dat warrt ansehn as en Recht, wat gliek is, as en Grundrecht.
