Gereformeerte Kerken in Nederland
De Gereformeerde Kerken in Nederland (Reformeerte Karken in de Nedderlannen), faken kortweg de Gereformeerde Kerk, weern bit to'n 1. Mai 2004 en reformeerte Kark in de Nedderlannen. De Volksmund hett dor woll ok „normalweg reformeert“ (gewoon gereformeert) to seggt. Bito gifft dat ok noch de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt.
Tostannkamen
[ännern | Bornkood ännern]De Gereformeerden Karken sünd in dat Johr 1882 tostanne kamen. Dormols hefft sik twee Gruppen tohopenslaten, de vun de Nederlands Hervormde Kerk afspleten weern. Dat weern:
- eenmol de gröttere Deel vun de „Christlich Reformeerte Kark in de Nedderlannen“(Christelijke Gereformeerde Kerk in Nederland). Düsse Kark weer in de „Afscheiding“ (Ut'nannergahn) vun 1834 vun de Nederlandse Hervormde Kark weggahn. Bloß en luerlüttjen Deel vun düsse Kark möök 1892 nich mit un bleev för sik. Düsse Deel heet vun 1947 af an „Christelijk Gereformeerde Kerken“ (Christlich Reformeerte Karken).
- un denn noch de „Nedderdüütsche Reformeerde Kark“, de sik bi de „Doleantie“ vun 1886 vun de Nedderlandse Hervormde Kark afspleten harr. Bi düsse Kark hett Abraham Kuyper dat Seggen harrt.
Abraham Kuyper un de ooltreformeerte „Suul“ in de Nedderlannen
[ännern | Bornkood ännern]Abraham Kuyper is mit Afstand de wichtigst Anföhrer vun de Ooltreformeerten Karken in de Nedderlannen ween. He hett den Anfang maakt mit de Gereformeerte „Suul“ in de nedderlannsche Sellschop. He spreek vun de „Souveränität in'n egen Krink“. Dat bedüüd, dat jede Grupp in de nedderlannsche Sellschop vun lütt up an in ehr egen Krink leven un blieven konn. So hefft de Ooltreformeerten unner Kuyper allerhand Organisatschonen upmaakt, as de Free Universität Amsterdam, de Nederlandse Christelijke Radio-Vereniging (NCRV) un de Anti-Revolutionaire Partij (ARP), de nu to de CDA höört, de hüdigendags de Regeern in de Nedderlannen stellt.
Ut'nannergahn...
[ännern | Bornkood ännern]1926
[ännern | Bornkood ännern]Vun de Grünnen in dat Johr 1892 af an hett de Kark tweemol en Ut'nannergahn mitmaakt. To'n eersten Mol passeer dat 1926. Dor geev dat Striet över de Fraag vun dat Verstahn vun de Bibel ehren Bookstaven. Mutt dat allens so verstahn weern, as dat schreven steiht? Över düsse Fraag hett sik 1926 en Flögel vun de Kark afspleten un de „Gereformeerde Kerken in Hersteld Verband“ (Reformeerte Karken in Wedderherstellten Verband) upmaakt. Dat güng just üm de Sake, dat in de Bibel in dat Book Genesis insteiht, dat de Slang in dat Paradies mit Eva snackt hett. Vunwegen dat dat in de Bibel so steiht, meen de orthodoxe Mehrheit vun de Ooltreformeerte Kark, dat Gott an düsse Slang dat Vermögen to'n Snacken geven hett. De Liddmaten vun den Flögel, de sik afspleten hett, seeg dat wat allegoorscher. Up de Synood vun Assen 1926 güng dat amenne üm de Fraag, of de Hillige Schrift in Genesis 3 en Bericht dor vun gifft, wie dat würklich un worraftig in't Paradies togahn is. De Synood vun 1926 hett denn utspraken, dat dor worraftig vun snackt weern mutt, dat de Slang „mit de (minschlichen) Sinnen wohr to nehmen“ weer. Dorüm is Genesis 3 nich en Vertellen, Döntjes, Määrken oder en Fiktschoon, man en Bericht, de vun de Sake so snackt, as de würklich passeert is. 1971//1972 hett de Synood vun de Ooltreformeerten Karken in de Nedderlannen wedder torüchnahmen, wat de Vaders 1926 beslaten harrn.
1944
[ännern | Bornkood ännern]To'n tweeten Mol hett sik in dat Johr 1944 en Grupp afspleten. Dat weer, as bi dat „Freemaken“ de „Gereformeerde Kerken Vrijgemaakt“ (Free Maakte Ooltreformeerte Karken) vun de Gereformeerten afrückt sünd.
...un Tohopenkamen
[ännern | Bornkood ännern]1962 güng dat los mit de Akschoon Tosamen up'n Weg. De is denn an'n 1. Mai 2004 afslaten wurrn. Dormols güngen de Gereformeerten Karken tohopen mit de Nederlandse Hervormde Kerk un de Luthersche Kark in de Protestantsche Kark in de Nedderlannen (PKN) up. To de Tiet harrn de Ooltreformeerten Karken bi 675.000 Liddmaten, dormank 400.000 „bekennend Liddmaten“. Alltohopen weern dat 857 Karken mit bi 1.000 Bowarken, de dor tohören. Seven Gemeenden hefft bi de Fuschoon nich mitmaakt. Se hefft an'n 8. Mai 2004 de „Wieder Maakte Ooltreformeerte Karken in de Nedderlannen“(voortgezette Gereformeerde Kerken in Nederland) upmaakt. Een Gemeende hett sik anslaten an de Nederlands Gereformeerde Kerken. Ok de veertein Gemeenden vun de „Evangeelsch-Ooltreformeerte Kark in Neddersassen“ hören to de Gereformeerden Karken in de Nedderlannen mit to. Se höört nu as verbunnen (assozieert) Liddmaat to de Protestantsche Kark in de Nedderlannen un stüert ok twee Afordenten na de Generaalsynood vun de PKN.