Eala Frya Fresena

Eala Frya Fresena is en freesch/oostfreescher Wahlspröök un zentraal Utdruck vun de Freesche Freeheit. He wurr an‘ Upstalsboom, en middelöllerich Versammelnsplatz dicht bi Auerk, vun de versammelt Freesen utroopen.

Översetten

De Spröök wurrd faken falsch mit Oh, ji free Freesen oder Heil free Freesen översett, is aber völmehr en Ümkehren vun dat feudaal Ünnerwerfen vun dat in’t Knee gahn to verstahn. Disse Bedüüden kummt dorum de Översetten (Staht) up, (ji) free Freesen! dichter. Dat eerst Wort eala find sück ok in de Ooltengelsch Spraak as Interjektion ("Wohlauf!"), kann aber nich mit Eala Frya Fresena in en direkte Beziehung broch wurrn, dor da oldengelsch Diphthong ea in dat Oldfreesch en dehnten a entspreken dee.

Historie un Bedüüden

De historsch Betüügen vun den Spröök sett eerst laat in, un woll ok nich in Ost-, man in Westfreesland (Freesland westlich vun de Lauwers). Nah P. Sipma (Eala Fria Fresena, Pompebledden 19 [1948], S. 21-24) is de offenbor spraaklich verdarvt Spröök in de Ooltfreesch Spraak nicht beleggt, man kummt to’n eersten Mal 1585 as eele ffrye ffryse bi C. Kempius up, denn 1617 as Ela fria fresena/fresa bi S. Siccama un toletzt 1686 bi S. A. Gabbema in de Form Eela Fria Fresena.

De Antwoort up Eala Frya Fresena is up oostfreesch Plattdüütsch de Utroop Lever dood as Slaav De Utspröök is up Noordfreesch Lewer duad üs Slav togliek Wahspröö in dat noordfreesch Wappen.