Diorit
Dit Woort hett noch annere Bedüden: kiek dorför ünner Forschungsreaktor Diorit.
Dioriten (greeksch dihorízein: ünnerscheden, disharmonisch) sünd Plutonit-Stenen, de meist düster bit swart, mitünner ok middel- bit hellgrau sünd. Dioriten sünd nie klöört. Dat cheemsch glieke Vulkanit to den Diorit is de Andesit. Vun de Tosamensetten liggt Diorit twüschen den Granit un den Gabbro un is ok to verglieken mit de Tonaliten.
Mineraltosamensetten
[ännern | Bornkood ännern]Diorit besteiht ut en kristallsch-köörnig Gemengde ut:
- Plagioklas (Feldspat) mit en Anorthitandeel vun 30–50 %
- Amphibol (Hoornblenn)
- Pyroxen oder anner mafischen Andeelen
Dioriten bargt en beten Chlorit, in Varietäten kann ok Quarz dorbi wesen. Wenn de Quarzandeel twüschen 5 und 20 % liggt, snackt man vun Quarzdiorit. Warrt de Quarzandeel noch grötter warrt de Steen as Tonalit betekent. As Nevenbestanddeelen finnt man in Dioriten Iesenmineralen, Apatit, Zirkon un Titanit. Wenn ansteed vun den Amphibol (Hoornblenn) de düstere Magnesiaglimmer vörliggt, warrt de Steen as Glimmerdiorit betekent.
En rore Oort vun’n Diorit is de Kugeldiorit, de ok Kugelsteen oder Orbiculit nöömt warrt, un ut kugeloordige Schalen opdoet is. Disse silikatschen Orbiculite enstaht dör dat gaue ünnerköhlen vun en överhitt Magma. Dat radiale Wassen vun de Kristallen is tyypsch för disse Steen. Wo gau de Kristallen wassen doot un wo dull de Diffusion vun de Kumponenten in de Smölt is, bestimmt de deelwies wesseln Schalen, de dör Deelopsmölten un wedder Kristalliseren vun annere Deelen vun’n Steen entstahn doot.
Vörkamen
[ännern | Bornkood ännern]Diorit billt Stöck un Gäng in’n Barg, tomeist in Stopen ut dat Archaikum un ut dat Paläozoikum. In Europa gifft dat Dioriten ünner annern in’n Odenwoold, in Ruhla, in’n Bayerischen Woold, an’n Kyffhäuser, in de Normandie un in de Bretagne. Dat antike ägyptische Vörkamen vun’n Mons Claudianus is en Steenbrooklandschop in’t Wadi Umm Hussein in’n Oosten vun Gebel Fatira. Dor schall in de Tiet vun Kaiser Claudius (41–54 n. Chr.) de Afbo anfungen hebben. Sünners dull afboet weer de Diorit in de Tieten vun Trajan (98–117 n. Chr.) un Hadrian (117–138 n. Chr.)
De Kugeldiorit kummt op in dat Rebeet üm Ajaccio op Korsika vör un butendem in Finnland in de Neeg vun Kuru, in Sweden in Slättemossa as ok in Öösterriek in Häuslern bi Groß Gerungs vör.
Bruuk
[ännern | Bornkood ännern]För Dioriten sünd vele Anwennen al in de Antike nawiest worrn. In Rom gifft dat to’n Bispeel Sülen ut de ägyptischen Steenbröök üm dat Wadi Umm Hussein. Düstere Dioritsorten sünd vör allen in de 1950er un 1960er Johren un mitünner ok vundaag noch för’t Gestalten vun Gräver bruukt worrn. Tschechische Sorten sünd ünner annern to’n Verblennen vun Sülen, Brüchen un Fassaden in Prag insett worrn.
De meisten Dioriten nehmt en go’e Politur an, sünd aver wegen jümmer rutragen Fastigkeit swoor to bearbeiten. Ut den Grund sind se in de Architektur vun de Neetiet kuum mehr to finnen. Mitünner warrt se vör dreihte Objekten so as Sülen, Vasen oder Waterbeckens bruukt. Kugeldioriten warrt sünners in de Andenkenprodukschoon insett. Wegen de Materialegenschoppen un de Fastigkeit warrt Dioriten ok in’n Stratenbo insett.
Literatur
[ännern | Bornkood ännern]- Rosemarie Klemm, Dietrich Klemm: Steine und Steinbrüche im Alten Ägypten. Springer, Berlin, Heidelberg, New York 1993, ISBN 3-540-54685-5
- Wolfhard Wimmenauer: Petrographie der magmatischen und metamorphen Gesteine. Enke, Stuttgart 1985, ISBN 3-432-94671-6
