Langspriet-Haupeer

Stamm:	Liddfööt (Arthopoda)
Ünnerstamm:	Tracheendeerter (Tracheata)
Böverklass:	Sessfööt (Hexapoda)
Klass:	Insekten (Insecta)
Ünnerklass:	Fleeginsekten (Pterygota)
Böverornen:	Neeflunken (Neoptera)
Ornen:	Haupeer (Orthoptera)
Ünnerornen:	Langspriet-Haupeer (Ensifera)

Wetenschoplich Naam

Ensifera

Chopard, 1920

De Langspriet-Haupeer (Ensifera) sünd een vun de beiden Unnerornens mank de Haupeer. Vun de bi 8.100 bekannten Aarden leevt bi 35 Aarden in Middeleuropa. De lüttjesten höört to de Iemeckenheemken (Myrmecophilidae) un sünd bi 1,5 Millimeters groot. De gröttsten höört to de Saaghaupeer (Saga) un könnt bit hen to 100 Mms. lang weern. Pseudophylus collossus kann mit bit hen to 200 Mms. de Flunken an’n wietsten ut’neen spannen. Allerhand Aarden mank de Langspriet-Haupeer leevt as Rövers, annere freet bloß Planten oder nehmt Deerter un Planten to sik.

Kennteken

De Langspriet-Haupeer verscheelt sik vun de Aarden ut de Unnerornen vun de Kortspriet-Haupeer sunnerlich dör de langen Föhlspriete. Dor hefft se ok ehren Naam vun her. Düsse Föhlspriete sünd faken langer, as dat ganze Lief un könnt ut mehr as 500 enkelte Le‘e bestahn. Bloß bi bannig wenig Aarden sünd de Antennen man kort. De Deerter hefft lüttje Facettenogen. Mit ehre Mundwarktüge könnt se kauen un bieten. Sunnerlich stevig utboot is dat eerste Segement vun de Bost. De Vörflunken sünd small un wat harder. Wenn de Deerter nich fleegt, deckt se dor de gröttern Achterflunken mit to. De Seken dreegt faken en lang Leggrohr (Ovipositor) an’t Achterenne. Dor könnt se de Eier mit afleggen. Dat besteiht ut dree Paar Anbacksels vun dat achte un negente Achterliefsegment, de so nömmten Gonapophysen.

Wie se sik vermehrt un wie se riepen doot

De Partners finnt de Langspriet-Haupeer meist dör ehren Gesang. To’n Begatten kladdert de Loofhaupeer ehre Seken up de Heken rup, bi de Heemken schufft sik dat Seken, wenn dat al tarrt is, vun vörn unner dat Heken sien Lief. Dat Heken sett denn en grote Spermatophore in dat Seken sien Geslechtsgatt af. De Eier weert achternah dör dat Leggrohr in’e Eer oder in Planten-Unnergrund afleggt. Meist leggt se dor enkelte Eier bi af. De Kröpelhunnen un en Reeg vun annere Aarden leggt de Eier up’n Bulten af un leckt de denn jummers wedder af un pleegt de so un sorgt dor for, datt sik dor u. a. keen Swämme ansetten doot. De Tied as Budden oder Nymphen wohrt verscheden lang. Dor höört to, datt se fiev bit seven Mol de Huud uttreckt, bi de wecken Aarden ut dat Geslecht Gryllus ok fökener. Overwintern doot se meist as Ei oder as Nymphe.

Systematik

Mank de Langspriet-Haupeer gifft dat en Reeg vun Deelgruppen, de weert meist Böverfamilien nömmt. To’n Deel verscheelt de sik üterlich bannig. Dree vun düsse Deelgruppen gifft dat ok in Middeleuropa. De Unnerscheed mank de Gruppen besteiht sunnerlich dor in, wie de Schrilladern utboot sünd, wo de Deerter mit Luud geevt.

Loofhaupeer – Tettigonioidea

De Loofhaupeer hefft bloß an’n lunken Vörflunken en Schrillader. Tominnst bi de Aarden ut Middeleuropa hett de Foot (Tarsus) veer Deele. Dor is de drüdde vun wat breeder, as en Hart. Düsse Aarden vun de Loofhaupeer leevt in Middeleuropa (indeelt sünd se hier na de Systematik vun orthoptera.speciesfile.org, in de Literatur verscheelt sik dat jummer en beten.

Böverfamilie Loofhaupeer – Tettigonioidea

Familie Echte Haupeer (Tettigoniidae)
- Unnerfamilie Bradyporinae
  - Geslecht Ephippiger
    - Steppen-Sadelhaupeerd – Ephippiger ephippiger
    - Balkan-Sadelhaupeerd – Ephippiger discoidalis
    - Süüdalpen-Sadelhaupeerd – Ephippiger terrestris
    - Provence-Sadelhaupeerd – Ephippiger provincialis
  - Geslecht Uromenus
    - Kantig Sadelhaupeerd – Uromenus rugosicollis
- Unnerfamilie Conocephalinae
  - Geslecht Conocephalus
    - Langflunken-Sweerthaupeerd – Conocephalus fuscus
    - Kortflunken-Sweerthaupeerd – Conocephalus dorsalis
  - Geslecht Ruspolia
    - Groot Scheefkopp-Haupeerd – Ruspolia nitidula
- Unnerfamilie Meconematinae
  - Geslecht Meconema
    - Slicht Eekenhaupeerd – Meconema thalassinum
    - Süüdlich Eekenhaupeerd – Meconema meridionale
  - Geslecht Cyrtaspis
    - Schild- Eekenhaupeerd – Cyrtaspis scutata
- Unnerfamilie Phaneropterinae
  - Geslecht Phaneroptera
    - Slicht Sichthaupeerd – Phaneroptera falcata
    - Veerpunkt-Sichthaupeerd – Phaneroptera nana
  - Geslecht Tylopsis
    - Leljenblatt-Sichthaupeerd – Tylopsis lilifolia
  - Geslecht Acrometopa
    - Langbeent Sichthaupeerd – Acrometopa macropoda
  - Geslecht Barbitistes
    - Loofholt-Savelhaupeerd – Barbitistes serricauda
    - Nadelholt-Savelhaupeerd – Barbitistes constrictus
    - Süüdalpen-Savelhaupeerd – Barbitistes obtusus
    - Süüdfranzöösch Savelhaupeerd – Barbitistes fischeri
    - Graugöön Savelhaupeerd – Barbitistes yersini
    - Dunkel Savelhaupeerd – Barbitistes ocskayi
  - Geslecht Polysarcus
    - Dickbuukhaupeerd – Polysarcus denticauda
  - Geslecht Leptophyes
    - Punkt-Zarthaupeerd – Leptophyes punctatissima
    - Striepen-Zarthaupeerd – Leptophyes albovittata
    - Bosci sien Zarthaupeerd – Leptophyes boscii
    - Süüdlich Zarthaupeerd – Leptophyes laticauda
  - Geslecht Isophya
    - Slicht Butthaupeerd – Isophya kraussii
    - Kortsteert-Butthaupeerd – Isophya brevicauda
  - Geslecht Poecilimon
    - Fien Bunthaupeerd – Poecilimon gracilis
    - Lütt Bunthaupeerd – Poecilimon elegans
    - Süüdlich Bunthaupeerd – Poecilimon ornatus
    - Buckel-Bunthaupeerd – Poecilimon ampliatus
      Wrattenbieter (Decticus verrucivorus)
      
      Süüdlichen Wrattenbieter (Decticus albifrons)
      
      Lütt Struukhaupeerd (Yersinella raymondii)
  - Geslecht Metaplastes
- Unnerfamilie Saginae
  - Groot Saaghaupeerd – Saga pedo
- Unnerfamilie Tettigoniinae
  - Geslecht Haupeer an sik - Tettigonia
    - Gröön Haupeerd – Tettigonia viridissima
    - Ööstlich Haupeerd – Tettigonia caudata
    - Singhaupeerd – Tettigonia cantans
  - Geslecht Gampsocleis
    - Heid-Haupeerd – Gampsocleis glabra
  - Geslecht Decticus
    - Wrattenbieter – Decticus verrucivorus
    - Süüdlichen Wrattenbieter – Decticus albifrons
  - Geslecht Platycleis
    - Westlich Biethaupeerd – Platycleis albopunctata
    - Lütt Biethaupeerd – Platycleis vittata
    - Steppen-Biethaupeerd – Platycleis montana
    - Grau Biethaupeerd – Platycleis grisea
    - Süüdlich Biethaupeerd – Platycleis affinis
    - Bruunplacken- Biethaupeerd – Platycleis tessellata
    - Süüdööstlich Biethaupeerd – Platycleis stricta
    - Verännert Biethaupeerd – Platycleis modesta
  - Geslecht Sepiana
    - Tuunhaupeerd – Sepiana sepium
  - Geslecht Metrioptera
    - Roesel sien Biethaupeerd – Metrioptera roeselii
    - Kortflunken-Biethaupeerd – Metrioptera brachyptera
    - Tweeklört Biethaupeerd – Metrioptera bicolor
    - Barg-Biethaupeerd – Metrioptera saussuriana
    - Istrisch Biethaupeerd – Metrioptera kuntzeni
  - Geslecht Struukhaupeerd - Pholidoptera
    - Alpen-Struukhaupeerd – Pholidoptera aptera
    - Slicht Struukhaupeerd – Pholidoptera griseoaptera
    - Süüdlich Struukhaupeerd – Pholidoptera fallax
    - Küsten-Struukhaupeerd – Pholidoptera littoralis
  - Geslecht Eupholidoptera
    - Gröön Struukhaupeerd – Eupholidoptera chabrieri
  - Geslecht Thyreonotus
    - Korsisch Schildhaupeerd – Thyreonotus corsicus
  - Geslecht Pachytrachis
    - Striepen-Süüdhaupeerd – Pachytrachis striolatus
    - Fien Süüdhaupeerd – Pachytrachis gracilis
  - Geslecht Pterolepis
    - Fien Struukhaupeerd – Pterolepis germanica
  - Geslecht Yersinella
    - Lütt Struukhaupeerd – Yersinella raymondii
  - Geslecht Antaxius
    - Atlantisch Barghaupeerd – Antaxius pedestris
    - Alpin Barghaupeerd – Antaxius difformis
  - Geslecht Anonconotus
    - Alpenhaupeerd – Anonconotus alpinus
    - Süüdlich Alpenhaupeerd – Anonconotus appenninigenus
  - Geslecht Psorodonotus
    - Balkan-Barghaupeerd – Psorodonotus illyricus

Heemken– Grylloidea

Bi de Heemken hefft beide Vörlunken en Schrillliest. Ehr Foot hett jummers bloß dree Deele. De Ennen vun de Achterflunken kiekt unner de Vörflunken rut, as Speete.

Düsse Heemkenaarden kaamt in Mitteleuropa vor:

Böverfamilie Heemken – Grylloidea
- Familie Kröpelhunnen – Gryllotalpidae
  - Kröpelhund – Gryllotalpa gryllotalpa
- Familie Iemeckenheemken – Myrmecophilidae
  - Slicht Iemeckenheemken – Myrmecophila acervorum
- Familie Echte Heemken – Gryllidae
  - Unnerfamilie Nemobiinae
    - Wooldheemken – Nemobius sylvestris
    - Sumpheemken – Pteronemobius heydeni
  - Unnerfamilie Gryllinae
    - Grasheemken – Gryllus campestris
    - Ööstlich Heemken – Modicogryllus frontalis
    - Trütje – Acheta domesticus
  - Unnerfamilie Blötenheemken – Oecanthinae
    - Wienheemken – Oecanthus pellucens

Rhaphidophoroidea

De leste Grupp mank de Langspriet-Haupeer sünd de Rhaphidophoroidea. Hier hefft Heken un Seken vun all Aarden keen Flunken. Sunnerlich bekannt is dat Drievhuus-Haupeerd (Tachycines asynamorus) ut de Familie vun de Höhlen-Haupeer (Rhaphidophoridae), dat wohrschienlich ut China stammen deit. Weltwiet is se in Drievhüser insleept wurrn un leevt dor as Rövers oder freet Planten. Vun de 1990er Johre af an sünd ok de wecken Vörkamen vun dat Doorn-Höhlenhaupeerd (Troglophilus neglectus) ut natürliche Höhlen in Bayern un Sassen (Sassische Swiez), man ok in künstliche Hollten, as ut de Kasematten in de Festung Königstein. Kollar sien Höhlenhaupeerd (Troglophilus cavicola) leevt in Öösterriek un de Swiez, sunnerlich in Höhlen, man ok unner Loo un Steen. In de Gemarken um de Middellannsche See umto gifft dat noch bi 20 Aarden ut dat Geslecht Dolichopoda.

Literatur

Bertrand & Hannes Baur, Christian & Daniel Roesti: Die Heuschrecken der Schweiz, Haupt Verlag, Bern 2006, ISBN 3-258-07053-9.
Heiko Bellmann: Heuschrecken – beobachten, bestimmen, Naturbuch-Verlag, Augsburg 1993.
Josef Szijj: Die Springschrecken Europas, Neue Brehm-Bücherei Bd. 652, Westarp Wissenschaften, Hohenwarsleben 2004.

Noch annere Literatur

Xiao-Yang Wang, Zhi-Jun Zhou, Yuan Huang, Fu-Ming Shi: THE PHYLOGENETIC RELATIONSHIPS OF HIGHER ORTHOPTERAN CATEGORIES INFERRED FROM 18S RRNA GENE SEQUENCES. Acta Zootaxonomica Sinica 2011, Vol.36 (3) (abstract)

Weblenken

Langspriet-Haupeer. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.