Ainu (Spraak)

Ainu
Snackt in	Japan, Russland
Sprecher	> 1000
Klassifikatschoon	unklassifizeert Ainu
Spraakkoods
ISO 639-1	mis

Ainu (アイヌ イタㇰ, Aynu Itak; Japaansch アイヌ語) is en Spraak, de vun de Ainu op de japaansche Insel Hokkaido spraken warrt. Fröher wörr dat ok op de Kurilen, noorden Honshu un süden Sachalin verbreed.

Ofschoonst de Spraak spraaktypologisch no dat Japaansche slacht, warrt de Spraak tomehrt as isoleerte Spraak ansehn. Linguisten hebbt Verwandtschap mit verscheden Spraakfamilien in Asien annahmen, aver all disse Theorien sünd hypothetisch.

Sprekers

Dat gifft vundaag mehr Lüüd, de Ainu as Tweetspraak lehrt as Lüüd, de dat as Moderspraak lehrt hebbt. Vun de 150.000 ethnischen Ainu spreekt blots noch üm un bi 1000 eer ole Spraak. De Spreker sünd tomehrst al öller un de Spraak warrt ok in den Alldag nich mehr veel bruukt. Dat gifft aver en aktive Bewegen, de de Spraak revitaliseern will un de ok al dorto föhrt hett, dat de Sprekertahl tonahmen hett.

Phonologie

Dat gifft fief Vokalen:

i     u
e     o
   a

Konsonanten:

p   t   k   ʔ (Glottalstop warrt in de Transkriptschoon nich schreven)
    s       h
    c (varieert twüschen [ʧ], [ʦ], [ʤ], [ʣ])
w   y ([j])
m   n
    r

De Affolg /ti/ warrt as [ʧi] spraken, /s/ warrt vör /i/ un an dat Enn vun Sülven to [ʃ]. De Dialekten sünd aver bi de Utspraak verscheden; in de Dialekt vun Sachalin warrt de Sülvenennen /p, t, k, r/ in /h/ vereent.

De Bedüden vun Wöör in de Spraak hangt ok vun de Toonhööch af. Wöör mit Affixen warrt op den Stamm oder op de eerste Sülv in den Toon anhaven, wenn se sloten is oder en Diphthong hett. Bi anner Wöör is de Toonhööch op de twede Sülv haven.

Typologie un Grammatik

Ainu hett en Subjekt Objekt Verb-Woortstellen. Subjekt un Objekt sünd in de Regel dör Postpositschonen markeert.

Schriftsystem

Dat offizielle Schriftsystem is en afwannelt Sülvensystem vun dat japaansche Katakana. De Ainu bruukt aver ok en Alphabet, dat op dat Latiensche Alphabet opboot. De Zeitung Ainu Times bruukt bede Systemen.

Mündliche Överlevern

De Ainu hebbt en rieke mündliche Överlevern vun Heldensagen, de Yukar nömt warrt un vele grammatische un lexikalische Egenheiten bewohrt hebbt.

Weblinks

• Ainu Wöörlist (Japaansch)
• Ethnologue Indrag för Ainu (ingelsch)