1. Januar
Utsehn
De 1. Januar is in’n Gregoriaanschen Klenner de 1. Dag vun’t Johr.
Januar | |||||||||||||||||||||||||||||||
|
Wat passeert is
[ännern | Bornkood ännern]Politik un Gesellschaft
[ännern | Bornkood ännern]- 1523: De Osmanen ünner Süleyman I. nehmt de Insel Rhodos in un verjaagt den Oorden vun de Johanniters vun dor. Düsse Oorden geiht later nah Malta. Dorüm warrt de kathoolsche Deel vun den Orden bit up düssen Dag ok Malteseroorden nömmt
- 1651: Karl II. warrt to'n König vun Schottland kröönt
- 1804: Haiti verklaart siene Unafhängigkeit vun Frankriek
- 1873: William Charles Lunalilo, warrt to'n eersten Wahlkönig vun Hawaii wählt
- 1939: Vun nu af an mütt all Jöden in dat Düütsche Riek jem ehren Naam ännern (Naamsännernverorden)
- 1956: De Sudan warrt unafhängig vun Grootbritannien
- 1960: De Delen vun Kamerun, de to Frankriek höört, weert unafhängig
- 1997: Kofi Annan övernimmt dat Amt as Generalsekretär vun de Vereenten Natschonen.
- 1998: Dat düütsche Bundsministerium för Post un Telekommunikatschoon warrt oplöst.
- 2002: De Euro warrt as Bargeld inführt un is nu amtlich Penunsen ok in Düütschland
- 2003: De Stadt Borg up de Insel Fehmarn warrt mit all de annern Dörper un Kommunen up dat Eiland tohopenfaat to de Stadt Fehmarn
- 2005 in Düütschland gifft dat nu de Maut för LKW
- 2007: Ban Ki-moon ut Süüdkorea warrt achten Generalsekretär vun de Vereenten Natschonen. He nümmt dat Amt vun sien Vörweser Kofi Annan över.
Wetenschoppen
[ännern | Bornkood ännern]- 1801 De Dwargplanet (fröher lang de eerste Asteroid) (1) Ceres warrt von Giuseppe Piazzi opdeckt.
Boren
[ännern | Bornkood ännern]- 1225: Thomas vun Aquin, Philosoph un Theoloog, later hillig spraken († 1274)
- 1431: Roderic Llançol i de Borja, later Alexander VI., Paapst († 1503)
- 1484: Ulrich Zwingli, Swiezer Grünner vun de reformeete Kark († 1531)
- 1748: Giovanni Furno, italieensch Komponist un Musikpädagoog († 1837)
- 1806: Lionel Kieseritzky, Schachmeester ut Livland († 1853)
- 1809: Achille Guenée, franzööösch Entomoloog un Lepidopteroloog († 1880)
- 1837: Berthold Suhle, düütsch Schachmeester († 1904)
- 1869: Jost Fitschen, düütsch Botaniker († 1947)
- 1891: Charles Bickford, US-amerikaansch Schauspeler († 1967)
- 1892: Walter Harper, US-amerikaansch Bargstieger († 1918)
- 1908: Franz Kewer, düütsch Politiker un Landdagsafordneter vun Neddersassen († 1967)
- 1917: Wilson Oryema, ugandsch Politiker († 1977)
- 1919: Jerome David Salinger, US-amerikaansch Schriever († 2010)
- 1927: Vernon Lomax Smith, US-amerikaansch Wertschapswetenschapler un Nobelpriesdräger
- 1936: Louis Rostollan, franzöösch Radrennfohrer († 2020)
- 1941: Martin John Evans, britisch Genetiker un Nobelpriesdräger
- 1944: Günter Peters, düütsch Politiker un Landdagsafordneter vun Neddersassen
- 1961: Sven Regener, düütsch Musiker un Schriever
- 1975: Roman Slobodjan, düütsch Schachspeler
- 1977: Anna Böger, düütsch Schauspelerin
- 1986: Franziska Stürmer, düütsch Schauspelerin
Storven
[ännern | Bornkood ännern]- 533: Fulgentius vun Ruspe, Theologen un Bischop vun Ruspe in Noordafrika (* üm 467 rüm)
- 1748: Johann Bernoulli, Swiezer Mathematiker (* 1667)
- 1782: Johann Christian Bach, düütsch Komponist un Musiker (* 1735)
- 1894: Heinrich Rudolf Hertz, düütsch Physiker (* 1857)
- 1945: Hermann Buse, düütsch Radrennfohrer (* 1907)
- 1956: Ludger Mintrop, düütsch Eerdphysiker un Seismiker (* 1880)
- 1964: Emma Cramer-Crummenerl, hooch- un plattdüütsch Schrieverin (* 1875)
- 1965: Fritz Retter, düütsch Footballnatschonalspeler (* 1896)
- 1972: Pietro Linari, italieensch Radrennfohrer (* 1896)
- 1986: Alfredo Binda, italieensch Radrennfohrer (* 1902)
- 1990: Ernst Kuzorra, düütsch Footballnatschonalspeler (* 1905)
- 1997: Aenne Brauksiepe, düütsch Politikerin un Bundsministerin (* 1912)
- 1998: Helen Wills Moody, US-amerikaansch Tennisspelerin (* 1905)
- 2009: Johannes Mario Simmel, österrieksch Schriever (* 1924)
- 2011: Charles Fambrough, US-amerikaansch Jazzmusiker (* 1950)
- 2014: Dirk Sager, düütsch Journalist (* 1940)
- 2015: Boris Wladimirowitsch Morukow, russisch Kosmonaut (* 1950)